Page 214 - Voorwerk.indd

gebeuren. Want tussen de ontvangst van de oproep op maandag 24 augustus en de
verplichte melding in Maastricht lag maar één dag.
Het ging in 1942 voornamelijk om mensen die het grootste deel van hun leven in
Duitsland hadden gewoond en in Gennep en omgeving betrekkelijk weinig relaties had-
den. Voor onderduikers moest ook tijdens hun onderduik allerlei illegaals geregeld wor-
den, vooral distributiebonnen. Ook dat was in Gennep en de rest van Noord-Limburg op
dat moment waarschijnlijk nog niet of nauwelijks geregeld.
Misschien is er daarbij ook de afweging gemaakt, dat het om mensen ging die, ge-
zien hun leeftijden, een gerede kans maakten om te overleven in een werkkamp. Er was
zeker in augustus 1942 geen of nauwelijks kennis van of informatie over de gang van
zaken in zo’n werkkamp.

Voor de Gennepenaren die in 1942 naar Silezië moesten voor ‘werkverschaffing’ had
dat nog niet de onheilspellende betekenis die het had in 1943, toen uit dat gebied
zelden nog levenstekens werden vernomen. En bovendien hadden deze Gennepenaren
dus geen of weinig middelen en relaties.

In 1943 lag het anders. Toen leek het “slechts” te gaan om een verplichte ‘verhuizing’
binnen Nederland. Er was nu geen sprake van ‘werkverschaffing in Duitsland’, maar
van concentratie van de buiten Amsterdam levende Joden voor de rest van de oorlog in
Vught. De daarbij gebruikte terminologie was zodanig, dat men er geloof aan kon
hech-ten. Er werd niet gesproken over werkkampen. Daarom was het niet
ongeloofwaardig dat ook bejaarden daarheen moesten. Een groot deel van de
Gennepse Joden bestond op dat moment uit bejaarden of in ieder geval oudere
mensen.
De vooruitzichten voor een geallieerde overwinning leken op dat moment al veel
gunstiger en het zou dus een kwestie zijn van het “uitzitten van de oorlog en van de
bezetting.

Mogelijke specifieke omstandigheden in Gennep
Al deze omstandigheden, zowel die in 1942 als in 1943, bestonden elders in Limburg
echter ook. En toch zijn daar in beide gevallen relatief veel meer mensen
ondergedoken dan in Gennep. Om te weten hoe dat kwam,zou men dieper
onderzoek moeten doen naar de situatie van afzonderlijke plaatsen op die momenten.
Dat is in het kader van dit onderzoek niet gebeurd.

Toch zijn er mogelijk een paar oorzaken aan te wijzen die mede zouden kunnen verkla-
ren, waarom zo weinig Gennepse Joden zijn ondergedoken.

Specifiek Gennepse oorzaken waarom de groep, die in 1942 moest vertrekken, niet is
ondergedoken zijn verder niet te noemen. Er is hierboven al aangegeven, dat het
verzet in Gennep op dat moment nog niet georganiseerd was. Bovendien betroffen het
binnen deze groep vooral mensen die in Gennep en omgeving nauwelijks over een
netwerk beschikten. Op individuele personen of families buiten de joodse kring

216 | E N T OE N W A R E N Z E W E G | JO DE NVE R V OL G I NG I N E E N N OO R D-L I M B U R GS S T ADJ E |

Hfdst-7.indd 216 21-10-18 16:50