Page 78 - Voorwerk.indd

In Gennep zal deze tegenstelling zich niet hebben voorgedaan. Geen van de uit Duits-
land afkomstige Joden kwam uit de grotere steden, waar dit Reformjudentum vooral
leefde. Zij kwamen uit plaatsen waar een zelfde soort orthodoxie bestond als in het
aansluitende Limburgse gebied. En ook het tegenover gestelde van het Reformjuden-
tum kwam onder de joodse immigranten in Gennep niet voor, de ultra-orthodoxie.
Maar de tegenstellingen zullen op een ander vlak hebben gelegen. De nieuw-
komers kwamen weliswaar allemaal uit het aangrenzende Duitse gebied, maar over
het algemeen ook met een andere achtergrond. Toch waren onder hen ook wel enkele
afstammelingen van veehandelaren en slagers. Adolf Spiegel kwam uit een geslacht
van veehandelaren in Dinslaken en had dat beroep samen met zijn broer ook zelf uitge-
oefend. De schoonvader van Ernest Kann had in Goch een slagerij. De anderen kwamen
grotendeels uit een milieu van textielhandelaren. Zeker de fabrikanten onder hen had-
den in sommige opzichten meer flair en durf dan de Gennepse joodse middenstanders.
Ze beschikten over een breder netwerk. Kann, David en Spiegel waren ook actief op het
gebied van vluchtelingenhulp. In Gennep gingen geruchten dat Harry Andriesse dat ook
deed, aldus Wiel van Dinter, maar concrete aanwijzingen daarvoor waren (nog) niet te
vinden.

De plaats van de Joden binnen de Gennepse samenleving
Ondanks hun afwijkend geloof en daarmee samenhangende gebruiken konden
de Joden in Gennep in hoge mate aan het maatschappelijk leven deelnemen. Ook al
had dat leven tot op zekere hoogte het karakter van een katholieke monocultuur. Op
sociaal-economisch gebied namen zij een niet geringe plaats in en daarbij vermengden
zij zich geheel met de andere inwoners. De slagers gingen vriendschappelijk om met
hun collega’s. Toen Max Bock actie voerde tegen het regime in het slachthuis ston-

Het kampioenselftal van Vitesse in 1913. Geheel links staat Elie Kaufman, jongere broer van Jöbke.

| 77

Hfdst-2.indd 77 21-10-18 17:21