Page 80 - Voorwerk.indd

Ook culturele verenigingen als Matigheid en Genoegen en Gennepse Symfonie Orkest
hadden joodse leden, Sientje Andriesse, Hans Andriesse, Selma Lijmer, Ellen van Leeu-
wen-Hoffmann. Voor Matigheid en Genoegen was het toetreden van joodse leden zelfs
een van de oorzaken dat het zijn katholieke status verloor. Bertha Andriesse zat in de
Sinterklaas-commissie. En natuurlijk namen enkele Joden, met name Ernst Kann en
Harry Andriesse, prominente plaatsen in bij neutrale instellingen als ‘Gennep Omhoog’
en de oudercommissie van de Openbare School.

Hotel van Bergen

Deze in 1876 door Arnold van Bergen zoals Matigheid en Genoegen en Genneps
begonnen zaak heeft wel een prominente Symfonie Orkest. Voor biljartclub en de
rol gespeeld in het joodse leven van Gen- schaakvereniging, beide ook met joodse
nep. Zoals we zagen zijn er verschillende leden, was het hun clublokaal. En er tra-
religieuze joodse huwelijken voltrokken. den soms bekende joodse namen op, zoals
Er is minstens één poerim bal gehouden, Esther de Boer-Van Rijk, die warm ontvan-
Er waren clubs met joodse leden die veel- gen werd door ‘Griet van het Hotel’.
vuldig van de grote zaal gebruik maakten,

Antisemitisme
Oudere Gennepenaren getuigen vaak dat de relatie tussen de Joden en niet-Joden zo
uitstekend was en dat van antisemitisme niet of nauwelijks sprake was. Dat vraagt
om wat nuancering. Het is niet aan te nemen dat Gennep een plaatsje was waar als
enige in heel Nederland geen antisemitisme bestond. Dat was er natuurlijk wel, net als
elders. Maar er waren in die tijd verschillende vormen van antisemitisme.

Om te beginnen hadden de nazi’s in Duitsland een rassenleer ontwikkeld, die Joden
als leden van een minderwaardig ras kenschetste. Deze leer vond in Nederland weinig
navolgers, zelfs niet onder de aanhangers van rechts-extreme en fascistische
groepen, zoals NSB en Zwart Front. Dit waren twee groepen die in Gennep een kleine
aanhang hadden. Ook de stelling dat Joden erop uit waren de wereldheerschappij te
veroveren door de volkeren tegen elkaar op te hitsen en hen een oorlog in te
drijven, zoals de nazi’s stelselmatig beweerden om hun antisemitische maatregelen
te rechtvaardigen, nam de NSB pas onder Duitse druk over. Deze stelling
verkondigde, dat de Joden zowel bij de communisten als de kapitalisten aan de
touwtjes trokken.

| 79

Hfdst-2.indd 79 21-10-18 17:21