Page 187 - Voorwerk.indd

Arthur van Leeuwen als chauffeur in de Oekraine.

Uit het verhaal van Dorry Smeets blijkt verder dat hij als chauffeur vaak in bombarde-
menten terecht kwam. En dat hij nadat hij in Essen en Duisburg had gewerkt, maart
1944 in Broeboeisk werd gestationeerd, daar vreselijke dingen meemaakte, zoals
de ophanging van een partizaan en verschrikkelijke sneeuwstormen en ijzige kou.
Vanaf 25 oktober was hij in de buurt van Warschau. Pas in 1961 kwam hij te weten dat
in die tijd zijn vrouw vanuit Auschwitz naar een werkkamp in de omgeving van Breslau
werd gesleept, waar ze moest werken in een kamp dat onder leiding sond van de
Organi-sation Todt. Zelf was hij er in die tijd ook ellendig aan toe, zonder veel werk en
eten. Uiteindelijk kwam hij via Hongarije, Oostenrijk, Tjecho-Slowakije, Belgie en
Duitsland in Nederland terug. Op 24 mei 1945 was hij in Gennep. En daar begon de
zoektocht naar Ellen.

Ellen Hoffmann
Toen Arthur uit Berlijn vertrokken was, bestond er korte tijd geregeld briefcontact
tussen Arthur en Ellen. De laatste brief is van 11 juni 1943. In Charkow hoorde Arthur dat
ene Ellen Löwen-Hoffmann door de Gestapo was gearresteerd. Ellen en Hannie waren
door een boven hen wonende buurvrouw aan de Gestapo verraden en werden op 7
juni 1943 gearresteerd. Hannie, die als half-jodin gold, kwam in de gevangenis, daarna
in het kamp Ravensbrück en overleefde. Op 17 juni 1943 werd Ellen van Berlijn naar
Theresienstadt gedeporteerd.
In Theresienstadt is zij zestien maanden geweest. Al na twee maanden dreigde zij
doorgestuurd te worden naar Auschwitz. Ze verzette zich daartegen door zich schrifte-
lijk te wenden tot het joodse bestuur in Theresienstadt, dat belast was met het opstel-
len van de deportatielijsten: Ich ersuche Ausreihung aus dem Transporte. Als Grund

188 | E N T OE N W A R E N Z E W E G | JO DE NVE R V OL G I NG I N E E N N OO R D-L I M B U R GS S T ADJ E |

Hfdst-5.indd 188 21-10-18 16:39