Page 120 - Voorwerk.indd
P. 120
De deportaties aangekondigd
Op vrijdagavond, begin van de sabbat, 26 juni 1942 werd professor David
Cohen, een van de twee voorzitters van de Joodse Raad, bij Ferdinand aus der Fünten,
de op een na hoogste man van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung,
ontboden en kreeg te horen dat begonnen zou worden met naar Duitsland sturen
van Joden voor arbeidsinzet onder politietoezicht. Aus der Fünten stelde hem gerust:
een deel van de Joden zou in Nederland blijven, en degenen die moesten gaan zouden
werken onder leefbare omstandigheden.
Op maandag 29 juni berichtten de kranten echter over een zeer verontrustende toe-
spraak van Generalkommissar Fritz Schmidt in Breda, waarin deze zei dat de Joden arm
zouden terugkeren naar daar, vanwaar ze gekomen waren. Aus der Fünten, die hier niet
erg gelukkig mee was, probeerde de Joodse Raad gerust te stellen. Hij gaf toe dat na
verloop van tijd inderdaad alle Joden weg zouden moeten, maar dat zou niet in een hoog
tempo gaan. Uit de omstandigheden waarin de oorlog op dat moment verkeerde, kon
daardoor enige hoop worden geput. Misschien was de oorlog voor het einde van het jaar
beëindigd. De Joodse Raad besloot dan ook medewerking te verlenen aan de uitvoering
van de Duitse plannen, om toch nog enige greep op de gang van zaken te houden en zo
mogelijk het verloop ervan te vertragen. Dat zou echter blijken een illusie te zijn.
Aan het einde van die week werden door de
politie de eerste oproepen in Amsterdam afge-
leverd, om zich op 14 juli bij de Zentralstelle te
melden voor vertrek naar Westerbork. Vandaar
zouden ze vervolgens naar Duitsland gaan voor
werkverschaffing onder politietoezicht. Al snel
spraken de Duitsers tegen de Joodse Raad over
Silezië, en wel in een gebied dat kort daarvoor
was ingelijfd bij Duitsland, maar daarvoor sinds
1918 bij Polen had gehoord. De naam Auschwitz
zelf werd niet genoemd.
De Duitse leidingcommuniceerde niet recht-
streeks met individuele Joden, maar alleen met
de Joodse Raad. Die moest zorgen dat alles or-
delijk verliep. Toen bleek dat heel weinig Joden
aan de oproepen gehoor gaven arresteerden
de Duitsers bijeen razzia in Amsterdam
meer dan 500 Joden. Als niet genoeg
opgeroepenen zich meldden zouden deze
gijzelaars naar het beruchte kamp
Extra editie van het Joodsch Weekblad van 7 aug 1942 met de Mauthausen worden gestuurd. Het Joodsche
dreigementen van de nazi’s. Weekblad moest deze dreiging in een extra
editie verspreiden.
120 | E N T OE N W A R E N Z E W E G | JO DE NVE R V OL G I NG I N E E N N OO R D-L I M B U R GS S T ADJ E |
Hfdst-4.indd 120 21-10-18 16:22