Page 166 - Voorwerk.indd

Synagoge in Gennep, links van de pomp, op de achtergrond.

Het einde van de joodse gemeente en de synagoge
Op 18 juni 1943 stuurde de commissaris voor de niet-commerciële verenigingen
en stichtingen de gemeente Gennep het bericht dat hij de Nederlands-Israëlitische
Gemeente, gevestigd Spoorstraat 123 te Gennep, het adres van secretaris Arthur van
Leeuwen, had geliquideerd, met de vraag of de sleutels zich bij de plaatselijke politie
bevonden. Begin november 1943 vroeg hij of de gemeente interesse had de synagoge
te kopen. Dat is niet gebeurd.
Wel kwam men er bij de ondergrondse achter dat Bart van D., ook weer via de
ANBO, de synagoge wilde kopen. Men wilde voorkomen dat van D. er profijt van zou
hebben en besloot het gebouw in brand te steken. Van Dinter vertelt hier in verschillen-
de publicaties uitgebreid over. Het is ook een tragi-komisch verhaal. Drie verzetslieden,
Harrie van Arensbergen, Jan Geurts en Jan van Kempen namen het op 28 december 1943
op zich het gebouw in brand te steken. Dat dezen ze, na eerst de gebedsrollen die ze
in een kast vonden in veiligheid te hebben gebracht. Aan de overkant van het gebouw
was het repetitielokaal van de harmonie en daar alarmeerde men de brandweer, voor-
dat het vuur echt aan de gang kwam. Toen Harrie van Arensbergen thuis kwam bleek
dat hij daar al telefonisch als lid van de vrijwillige brandweer was opgeroepen om te
komen bestrijden. Even later stond hij zijn eigen brandje te blussen. En de koop van
de synagoge door Bart van D. ging gewoon door. Hij kocht in die tijd ook de synagoge
in Boxmeer. Er werd na de brand natuurlijk wel een uitgebreid onderzoek gelast maar
dankzij manipulaties van gemeenteambtenaar Jan van Kempen kon de oorzaak gevon-
den worden in jeugdige baldadigheid.

| HOOF DS TU K 5 | DE DE PO R T A T I E I N APR I L 1943 | 167

Hfdst-5.indd 167 21-10-18 16:39