Page 162 - Voorwerk.indd
P. 162

Dat	in	Cuijk,	terwijl	zij	op	het	punt	stonden	om	uit	Gennep	te	worden	verdreven,	hun
                  eigendommen	werden	verkocht	met	medewerking	van	de	broer	van	hun	vroegere	no-
                  taris,	ging	geheel	buiten	de	eigenaren	van	de	joodse	panden	in	Gennep	om.	Hen	werd
                  daarover	niets	verteld.

                      Onderduikers
                      In	de	periode	tussen	30	maart	en	9	april	was	er	ruim	de	tijd	om	onder	te	duiken.
                  De	vijfkoppige	familie	Van	Leeuwen	heeft	dat	op	een	na	ook	gedaan.	Arthur	had	al	eer-
                  der	plannen	om	met	Ellen	onder	te	duiken,	maar	die	gingen	niet	door.	Nu	ook	degenen
                  die	een	sperre	hadden	niet	meer	gespaard	werden	en	zich	ook	in	Vught	moesten	mel-
                  den,	regelde	hij	dat	hij	en	zijn	vrouw	een	vals	persoonsbewijs	kregen.	Daar	stonden	hun
                  werkelijke	namen	op	en	ook	het	adres	Spoorstraat	123,	maar	zonder	de	zwarte	J.	Dit
                  paspoort	werd	hen	bezorgd	door	Jan	van	Kempen,	de	latere	burgemeester	van	Bergen,
                  toen	ambtenaar	ter	secretarie	in	Gennep	en	actief	in	het	verzet.	Hij	woonde	toen	nog
                  bij	zijn	ouders	op	de	Markt.	Ook	voor	hun	bijna	driejarige	dochter	Anneke	werd	een
                  onderduikadres	geregeld.	Dat	wil	zeggen	Leni	Stiemens-Werner,	vrouw	van	de	in	de
                  meidagen	van	1940	gesneuvelde	Hans	Stiemens,	regelde	dat	met	een	studentenorga-
                  nisatie,	die	zich	bezig	hield	met	dit	werk.	Op	een	nacht	brachten	zij	hun	dochter	naar	de
                  Drie	Kronen	waar	onbekenden	haar	overnamen.	Langs	deze	weg	kwam	zij	in	Holwerd
                  bij	de	familie	Veringa	terecht.
                      Simon	vond	een	onderduikadres	in	de	Gennepse	Hei	bij	Gradje	Vervoort.	Arthur	en
                  Ellen	van	Leeuwen-Hoffmann	zelf	werden	door	de	slager	Hein	Bertisen,	bij	wie	Arthur
                  werkte,	in	de	nacht	van	8	op	9	april	over	de	grens	geleid,	waar	ze	door	diens	broer,	die
                  vlak	bij	de	grens	woonde,	werden	opgevangen.	Vandaar	trokken	ze	verder	naar	familie
                  in	Düsseldorf.	Op	de	ochtend	van	9	april	was	hun	tante	Jet,	die	al	enigszins	dement	was,
                  alleen	in	het	huis	tussen	de	achtergelaten	koffers	van	Arthur,	Ellen	en	Simon.
                  Heeft	niemand	van	de	anderen,	de	families	van	Harry	en	Sam	Andriesse	en	Jacob	Kauf-
                  man	en	Max	Bock,	overwogen	ook	onder	te	duiken?	Het	is	in	ieder	geval	niet	gebeurd.

                      Het vertrek
                      Het	vertrek	naar	de	trein	op	9	april	is	uitvoerig	geschetst	door	Wiel	van	Dinter	en	er
                  zijn	unieke	filmbeelden	van,	gemaakt	door	Jan	Jetten,	die	toen	op	het	adres	Zandstraat
                  30	woonde.	Kennelijk	is	dat	in	alle	openlijkheid	op	straat	gebeurd,schuin	tegenover	het
                  huis	van	de	familie	Kaufman,	Zandstraat	40.	Deze	opname	van	het	vertrek	van	Joden	uit
                  hun	huis	is	heel	bijzonder.	Ze	is	permanent	te	zien	in	het	Verzetsmuseum	in	Amsterdam
                  en	werd	enkele	keren	gebruikt	in	documentaires	over	de	Jodenvervolging,	soms	niet	in
                  de	juiste	context.
                      We	 zien	 de	 zusters	 Bock,	 Bertha	 en	 Josephina,	 zich	 nog	 eens	 om	 draaien	 om
                  te	zwaaien,	Max	en	Reina	Bock,	die	ook	zwaaien,	vergezeld	door	een	dame	met	een
                  fiets.	We	zien	het	vertrek	van	de	familie	Kaufman	uit	het	huis	waar	meer	dan	honderd
                  jaar	meerdere	generaties	Kaufman	hadden	gewoond	en	gewerkt.	We	zien	hoe	Jöbke
                  Kauf-man	 de	 sleutel	 van	 het	 huis	 omdraait,	 terwijl	 zijn	 dochter	 Nanny	 hem	 op	 de
                  schouder


                  | HOOF DS TU K 5 | DE DE PO R T A T I E I N APR I L  1943 |                 163



       Hfdst-5.indd   163                                                                   21-10-18   16:39
   157   158   159   160   161   162   163   164   165   166   167