Page 45 - Voorwerk.indd

het leven voor kleuter Fritz in Dinslaken al niet erg plezierig geweest. Als vijfjarige werd
hij door oudere jongens in het park achter hun huis, waar hij altijd speelde, lastigge-
vallen en voor ‘vuile Jood’ uitgescholden. Toen dat steeds vaker voorkwam en er met
stenen werd gegooid, regelde zijn grootvader dat hij in de tuin van het joodse weeshuis
kon spelen. Daar lette een ouder meisje op hem. Hij verlangde nog wel naar het mooie
park achter hun huis, maar voor een joods kind was het daar te gevaarlijk geworden.
Toen hij met zijn zusje en moeder en andere Joden na de Kristallnacht door de politie
tijdelijk in een school was ondergebracht, maakte zijn moeder hem op een nacht wak-
ker om afscheid te nemen van het meisje dat zijn oppas was geweest in de tuin van het
weeshuis. De weeskinderen zouden worden overgebracht naar Keulen, waar vertrek
naar het buitenland voor hen kon worden geregeld. Fritz Spiegel zou pas veel later ho-
ren wat er met hen die nacht is gebeurd. De kinderen zijn mishandeld en hun uittocht
werd door de nazi’s geënsceneerd als een ‘Judenparade’. Ze werden op een hooiwagen
gejaagd, die getrokken moest worden door vier van de oudere weesjongens. Zo gingen
ze door de stad, terwijl het publiek drie rijen dik stond toe te kijken, de meesten in-
stemmend en naar hen scheldend, sommigen huilend van afschuw.
Fritz’ moeder heeft toen weten te regelen dat haar kinderen naar de broer van
haar overleden man in Gennep konden. Zelf bleef zij nog in Dinslaken om de zaken af
te wikkelen en hun huis te verkopen. Uiteindelijk zou zij er nauwelijks iets voor krijgen.
Opa Louis Spiegel behoorde tot de 30.000 joodse mannen die na de Kristallnacht in
een concentratiekamp werden opgesloten. Zij werden daaruit pas vrijgelaten als zeker
was dat ze het land zouden verlaten. Dat was het geval bij Louis Spiegel, toen bleek dat
hij bij zijn zoon in Gennep terecht kon. In december 1939 kwam ook hij naar Gennep.

Fritz en Edith in Gennep
Na de Kerstvakantie gingen
Edith en Fritz begin januari 1939
in Gennep naar de Openbare
School aan de Heijenseweg, de
latere Muziekschool, waar ze
snel Nederlands leerden. Dit
schooltje had één lokaal waarin
de leerlingen klas-gewijs over de
ruimte waren verdeeld. Behalve
Rosemarie Kann, Nanny Kauf-
man en Selly Andriesse zaten
daar nu ook de dochtertjes van
De Openbare School aan de Heijenseweg. Het was tot 1938 een kinder-vakantiehuis. oom Adolf, Margot en Alice. Die
laatste was een heel intelligent
kind, maar vaak ziek. En dan kwam het hoofd der school, juffrouw Verbist, haar opzoeken.
Fred herinnerde zich ook dat hij vaak speelde met een broer en zusje uit het woonwagen-
kamp, tot zij op een dag plotseling vertrokken bleken te zijn. Ook was hij bevriend met

44 | E N T OE N W A R E N Z E W E G | JO DE NVE R V OL G I NG I N E E N N OO R D-L I M B U R GS S T ADJ E |

Hfdst-1.indd 44 21-10-18 17:18