In memoriam: Harrie-Jan Metselaars, door Wiel van Dinter

Harrie-Jan Metselaars (1947-2023)

Zondag 19 maart 2023 overleed in Amsterdam -zijn tweede thuisstad- Harrie-Jan Metselaars. Bij oude Gennepenaren bekend als ‘de zoon van Teun'. Ik had hem als leerling in de tweede klas van de Lagere Jongensschool St.-Martinus aan de (toen nog) Schoolstraat. Hij was een oplettende, ijverige, leergierige leerling met een helder verstand. Hij kon vragen stellen waaruit bleek, dat hij over dingen nadacht. Vaderlandse geschiedenis vertelde ik altijd. Dan ging Harrie-Jan rechtop zitten. Op de speelplaats ging het er soms heftig aan toe. Dan stond Harrie-Jan op veilige afstand.

Voor zijn studie en daarop volgende werkkring verliet hij Gennep al vroeg maar vergat Gennep nooit. Ik merkte dat hij mijn publicaties volgde. Hij gaf mij tips uit zijn omvangrijk netwerk als rijksarchivaris. Hij maakte mij opmerkzaam op de Memoriael Van Randwijk, een schitterende bron van Gennep uit 1561. Een schat aan details van Gennep vóór de catastrofale stadsbrand van 1597.

Na mijn boek “De joden van Gennep' (1990) kwam hij op gezette tijden bij ons lunchen en spraken we over Gennepse zaken en vooral over de Gennepse joden: Andriesse, Bock, Kaufman, Kölling, Van Leeuwen, enz. Hij had plannen voor een uitputtende publicatie. Hij nam mijn dossier over de Gennepse joden in een koffer mee. (Hij reisde altijd met openbaar vervoer.) Na de lunch sprak hij over de vorderingen van het manuscript.

Na een lunch -de laatste zou blijken- kregen we een telefoontje dat een vorm van ALS hem had getroffen. Zijn lichamelijk functioneren ging langzaam maar onverbiddelijk achteruit. Zijn laatste bezoek aan Gennep was in een rolstoel.

Wie schrijft, die blijft. Harrie-Jan Metselaars zal over honderd jaar nog genoemd worden, want zijn standaardwerk “En toen waren ze weg” zal dan nog ter hand genomen worden. Bedankt Harrie-Jan. Zus en Teun zullen trots hun zoon verwelkomen daarboven. En Kalverjöpke zal zeggen: “Moj gedaon, jóng, haj ìk kunne srie.ve.”

Wiel en Marijke van Dinter
"En toen was ie weg"; overlijden Harrie-Jan Metselaars

  Nellie en ik kregen vandaag een rouwkaart met uitnodiging voor het afscheid volgende week maandag in Amsterdam van Harrie-Jan Metselaars. Harrie-Jan is de auteur van het boek "En toen waren ze weg" over de holocaust en de Gennepse Joden uitgegeven door de stichting Monarch. Al snel na de publicatie van het boek kreeg Harrie-Jan lichamelijke problemen en hij heeft het nog lang volgehouden.

Harrie-Jan is afgelopen zondag 19 maart in Amsterdam overleden. Op 26 januari 2020 heeft hij nog het verhaal verteld bij de onthulling van het lichtmonument om het Ellen Hoffmannplein (1 van de 22 Joodse Gennepenaren, waarvoor struikelstenen zijn gelegd). Jan en ik zijn afgelopen najaar nog in Amsterdam op bezoek geweest bij Harrie-Jan en Sjoerd Korsmit en dat werd zeer op prijs gesteld. RIP Harrie-Jan.

Op de 2 foto's: 1) Harrie-Jan voor de muur met graffiti op hun appartementsgebouw in het Oosterdok tegenover de centrale bibliotheek. 1 van de boektitels die de kunstenaar heeft weergegeven is het Gennepse boek "en toen waren ze weg) 2) een foto die ik op 26 jan 2020 gemaakt heb bij de onthulling van het lichtmonument.

Harrie-Jan was (enig) kind van Teun Metselaars en Zus Lueben. Hij was geboren op 16 januari 1947 en is dus overleden op 19 maart 2023. Harrie-Jan was de zoon van een zeer bekende Gennepenaar, maar heeft Gennep al redelijk vroeg verlaten. Hij was Rijks-archivaris in zijn werkzame leven. Ik kwam rond 2012 met hem in contact toen ik het lot van de Gennepse Joden in de 2e wereldoorlog meer bekendheid wilde geven en later daarom wilde proberen om in Gennep struikelstenen te krijgen voor de vermoorde Joodse Gennepenaren. Harrie-Jan had zich verdiept in de families Kaufman en Andriesse en ondersteunde mijn initiatief. Toen de plaatsing van struikelstenen daadwerkelijk ging gebeuren en wij tevens een boek wilden maken sloot Harrie-Jan zich aan bij de stichting Monarch. Toen bleek dat Harrie-Jan niet alleen goed de weg wist in archieven, maar ook zeer leesbaar kon schrijven en hebben we hem gevraagd om auteur te worden van het boek dat later "en toen waren ze weg" ging heten. De rest is geschiedenis. Maar Harrie-Jan heeft in Gennep een behoorlijke nalatenschap en dit keer niet omdat hij de zoon was van, maar omdat hij zo'n belangrijke rol heeft gespeeld voor de realisatie van de Gennepse struikelstenen en alles wat daarmee samenhangt. Harm

Hieronder nog een link naar een updat die ik maakte in 2018:

https://www.gennepnu.nl/20181027%20en%20toen%20waren%20ze%20weg-boek-lezingen-tentoonstelling.htm

website struikelstenen

hoe het tot stand kwam

Een nieuwe special: onbekende foto's (wie helpt?)

Van onderstaande foto weten we heel weinig. De foto is gemaakt in 1916 of 1917 en zo te zien van de 2e en 3e klas van de meisjesschool bij de nonnen in de Doelen. Ik kreeg de foto via Frans Simons (KBO). De foto is afkomstig van Ria Weckx (lid van KBO in Mook). Ze schrijft:

"Hierbij de foto waarvan ik graag zou weten waar onze 'moeke' Stappers (geboren 30 jan.1904) op zou moeten staan. Haar naam is Hendrika Coppens en ik denk dat deze foto van de Zusterschool met klas 2 en 3 zo rond 191910 moet zijn gemaakt. Weet jij of deze foto in Gennep bekend is of ken jij iemand die het zou kunnen weten? Alvast veel dank voor het zoeken! Hartelijke groet, Ria Weckx."

Gezien de periode van de foto zal het wel heel moeilijk zijn om iemand te vinden, die nog kan helpen, maar wie weet.

Van de 2 foto's hieronder weten we al veel. Ze zijn van de hofkapel, begin jaren 70 en zo te zien (Hay van Arensbergen) wordt een serenade gegeven voor Arthur en Truus van Leeuwen. op de Spoorstraat voor hun huis daar tegenover het Wilhelminaplein.

 

We kregen 2 foto's waarbij ons gevraagd werd of wij konden helpen om die foto's thuis te brengen. Een (militair?) muziekkorps en een groep atletiek-bedrijvers. De foto's zouden uit ongeveer 1920 stammen.

We kregen de foto's met dat verzoek van Jan Arts. Het bericht luidde: "Ik heb van een zoon van Jan Haerkens (1895-1991) twee foto's gekregen die vermoedelijk rond 1920 genomen zijn. De een is van een muziekvereniging en de ander van een atletiekvereniging. Jan kwam uit Oeffelt maar we weten niet om welke muziek- en atletiek vereniging gaat. Oeffelt, Gennep, Boxmeer, Cuijk?? Kunt u helpen? Ik heb dit bericht ook verstuurd aan de heemkundeverenigingen van Gennep en Boxmeer."

Tot nu kon niemand helpen, maar wie weet helpt deze oproep. Deze 2 foto's worden wel de 1e 2 foto's van een nieuwe rubriek of special waarin ik aan het publiek vraag of ze foto's of mensen op getoonde foto's herkennen.

de atliek vereniging

het muziek korps

Stad Gennep in 1724

Wiel van Dinter vertelt:

 

In het rijke oud archief van de gemeente Gennep vinden we ook een schriftelijke kopie van de beschrijving van de stad en de geografische omgeving. De burgemeester (Johan Engel) moest het origineel door de stadsbode in Kleef laten bezorgen voor de plannen betreffende een nieuwe kaart van het hertogdom. Voor ons in 2023 een interessante terugkijk op Gennep 300 jaar geleden door de ogen van destijds de burgemeester!

 

We laten Johan Engel aan het woord. (WvD)

De stad Gennep ligt aan de rivier de Niers, die voor schepen onbevaarbaar is. Zuidwaarts verheffen zich zandheuvels die omgeven worden door uitgestrekte heidegronden. Oostwaarts op ongeveer één uur gaans ligt het koninklijk ‘Hehrwalt' op een bergrug; daarnaast in het dal halen de ingezetenen van Gennep en Ottersum hun turf en andere brandstoffen uit het moeras. Een kwart uur gaans van de stad, mede oostwaarts, ziet men de ‘Hoeke' met struikgewas bedekt 1) . De grens tussen Gennep en Heijen is mede met kreupelhout bezet.

De Heren van Gennep, die ook privilegiën aan de stad verleend hadden, bewoonden voorheen het voormalige slot Lovenstein 2)

binnen de stad, die geheel met muren omgeven is. Het raadhuis is een tamelijk goed gebouw. De magistraat ( gemeenteraad ) bestaat uit één burgemeester, zes schepenen en vier raadsleden. De stad bezit een gewoon lager gerecht, waarvan men in hoger beroep kan treden voor het gerecht van Kleef. Zij telt 30 schuren en 125 huizen, bewoond door gereformeerden, luthersen en katholieken 3). Deze laatsten zijn het talrijkst. Eén protestantse en één katholieke kerk staan ten gebruike der inwoners.

De ingezetenen vinden hun middel van bestaan hoofdzakelijk in de akkerbouw en het vetmesten van rundvee. Enkelen leggen zich ook toe op het lakenweven.

Eertijds werd hier ook gerstenbier gebrouwen; thans maakt men bruin "linke" en wit bier; dit laatste was vroeger zeer geroemd.

De jaarmarkt wordt gehouden op Maandag na St. Victor.

De stad heeft zich nog niet hersteld van de schade, die zij geleden heeft door de brand in 1672, toen 36 huizen en één 0liemolen in as werden gelegd 4).

1) Is de ‘Hoeke' een vroegere benaming van de ‘Looi'?

2) Bedoeld is ‘Lonenstein', het stenen huis van de graaf Van Loon.

3) Aan de volgorde kan men zien dat de magistraat protestant was.

4) Opmerkelijk dat de magistraat de Maas niet noemt; ook niet het Genneperhuis (in 1710 volledig opgeblazen door de Fransen).

 
het Carillon van Gennep

Een van de parels van Gennep. Geplaatst in 1950. Hoe dit tot stand kwam vertelt het volgende filmpje.

Het carillon van het stadhuis van Gennep dateert uit 1950. In 1950 zou het herstel van de oorlogsschade en de uitbreiding van het stadhuis gereed zijn en wilde men tevens vieren dat Gennep 1000 jaar zou bestaan. De gouverneur was uitgenodigd.

Het gemeentebestuur kwam begin november 1949 met het plan om een beiaard in de toren te doen plaatsen als een geschenk van de Gennepse bevolking. De beiaard zou 9 klokken hebben, want vanwege het gewicht en de ingewikkelde installatie zouden meer klokken niet kunnen. De kosten werden geraamd op 2000 gulden. Er werd een commissie ingesteld onder leiding van wethouder Peters.

Die kwam in contact met het bedrijf Petit en Fritsen in Aarle-Rixtel die met een gloednieuw voorstel kwamen. Inmiddels waren er elektro-magnetische mechanieken bedacht, waarmee wel een grotere beiaard en carillon mogelijk zouden zijn en wel met maar liefst 25 klokken. En met een klavier, zodat het carillon bespeeld zou kunnen worden. Dat vond men een schitterend idee en net voor kerstmis 1949 werd voor de hele Gennepse bevolking een grote bijeenkomst gehouden in hotel van Bergen om het plan te bespreken. De firma Petit en Fritsen zouden met grammofoonplaten het beoogde geluid laten horen. Dergelijk carillon zou ruim 11000 gulden kosten.

Er werd besloten dat men voor het grote carillon zou kiezen en er werden acties in Gennep opgezet om het bedrag bijeen te brengen. De Middenstandsvereniging schonk de grootste en duurste klok en de MBS schonk klok nummer 4 van 670 gulden. Bombakkes schonk klok nummer 25 van 300 gulden en zo schonken ook het Martinusgilde een klok evenals het personeel van de brandweer samen met het personeel van de gemeentesecretarie en de buitendienst. Er werden klokken geschonken door hotel de Kroon, door Huub Timmermans, de schoenenhandel Henk Heijs, door sigarenmagazijn Michels, door de Gennepermolen, namens de vroegere burgemeester Peters, enzovoorts. Er werd koper ingezameld in Gennep en in juni werd een loterij georganiseerd waar men voor een kwartje een lot voor het carillon kon kopen. 4 kleine klokken waren de prijzen die men kon winnen en die 4 gewonnen klokjes zijn in 2023 weer in Gennep bijeen gebracht.

Uiteindelijk werd het totale bedrag met wat moeite bijeen gebracht en kon Harry Denissen bij de opening van het herstelde stadhuis het carillon bespelen. Het carillon van Gennep werd door leveranciers gebruikt als voorbeeld om dergelijke carillons te promoten in Nederland, Europa en tot zelfs in Amerika. Later kregen bijvoorbeeld Cuijk en Venlo dan ook een carillon.

Maar het carillon bleef wat problematisch en veel onderhoud vergen en vooral omdat het mechanisme aan de buitenkant van de klokken zat en aan weer en wind was blootgesteld. Ook de geponste boeken voor de besturing waren problematisch en duur, waardoor het repertoire beperkt was totdat men dat zelf oploste door dergelijke boeken op een handige manier te maken. Later werd de firma Eijsbouts ingehuurd om het carillon tot het huidige carillon aan te passen en kunnen we vanuit de stadhuistoren melodieën over Gennep horen schallen.

oorlogsschade stadhuis van Gennep
restauratie stadhuis
viering Gennep 1000 jaar stad in 1950
oproep aan Gennepse bevolking voor algemene vergadering in hotel van Bergen
de actie die uiteindelijk ruim 11000 gulden opbracht
de prijzen van de loterij ten bate van het carillon
het carillon
het carillon
de relaiskast voor de klokken
Het verkeer in Gennep in 1977

De N271 liep nog dwars door Gennep, want de rondweg was nog in aanleg. Het was file rijden in Gennep en nog een graadje erger dan nu in 2023. In 1951 was het nog 2-richting verkeer in de Niersstraat zelf, maar daaraan kwam een einde met de aanleg van de Nieuwstraat, de traverse tussen de Zandstraat en de Niersweg. (filmpje van de opening van die Nieuwstraat in augustus 1951) Maar het autoverkeer bleef maar toenemen, vooral in de 2e helft van de jaren 60 en in de jaren 70. Er werd toen besloten tot het aanleggen van een rondweg. Er waren 2 mogelijkheden, rondom Ottersum en tussen Gennep en de Maas. De laatste oplossing had de voorkeur, want dat veroorzaakte geen problemen voor de aansluiting naar Brabant bij de Maasbrug. Gevolg was wel dat Gennep van de Maas en de Maaskemp werd afgesloten en het betekende tevens het einde van het openluchtbad aan de Paesplas. Badmeester van Daal, in dienst bij de gemeente verkaste naar het westen van het land en Gennep kreeg toen een overdekt zwembad aan de Picardie. Maar hoe het verkeer in Gennep toen, in 1977, was laat het volgende filmpje (verkregen via Anja Smits) goed zien. Ook leuk is dat we de restanten na sloop van het oude winkelcentrum aan de Spoorstraat zien dan eerder in 1977 was afgebrand. De Brabantweg richting de Maasbrug was net klaar. De andere kant richting de Page moest later volgen. Veel plezier.

 

Tentoonstelling Helpt Elkander in 2006

In 2006 bestond de oudste buurtvereniging van Gennep "Helpt Elkander" 60 jaar en dat werd groots gevierd met onder andere een expositie in de Crypte (onderkerk) van de Martinuskerk. Gennepnu was er toen bij en heeft een flipboek gemaakt van de tentoonstelling van toen. Ik meen dat die toen door Jan Noy was samengesteld. Klik op de link hieronder voor het flipboek.

Tentoonstelling Helpt Elkander 60 jaar in 2006

Nieuwjaarsconcert in PicaMare

Zondag 8 januari 2023 was er na 2 jaar onderbreking vanwege corona weer een nieuwjaarsconcert van harmonie Unitas et Fidelitas. Gennepnu heeft wat plaatjes geschoten (zie verder). Traditiegetrouw werden ook de jubilarissen gehuldigd. Dit keer waren het Karin Kaesler die 25 jaar muzikant was, die het speldje kreeg van burgemeester Hans Teunissen. En verder was het Mathieu Simons die het speldje met oorkonde kreeg vanwege 60 jaar lidmaatschap van de Gennepse harmonie. Bijzonder is dat zijn vader Thei Simons diezelfde eer te beurt viel, 32 jaar en 1 maand geleden, omdat Thei toen eveneens 60 jaar lid was van de harmonie. Burgemeester Berger speldde hem toen de versierselen op.

burgemeester Hans Teunissen speldt Karin Kaesler de versierselen op
Burgemeester Hans Teunissen spreekt jubilaris Mathieu Simons toe
beide jubilarissen
de aubade ruim 32 jaar geleden voor de vader van Mathieu, Thei Simons voor zijn 60jr lidmaatschap (december 1990)

Hieronder het fotoalbum van het nieuwnjaarsconcert. Klik op de foto voor het album.

en een film-impressie:

 

Marietje

Op dinsdag 3 januari 2023 overleed Marietje van Arensbergen, 1 dag voor haar 97e verjaardag. In februari 2018 had ik een aantal gesprekken met Marietje over de jaren 40. De aanleiding was om haar ervaringen met de Gennepse Joodse meisjes Selly Andriessen en Nanny Kaufman met ons te delen. Maar ze vertelde nog veel meer over de jaren 40. Ik heb toen een klein stukje opgenomen. Als eerbetoon aan deze bekende Gennepse dit stukje film. In 2018 leefde haar hond Bimbo nog. Die is ze voortdurend aan het strelen.

 

Oliebollenactie Coloradokevers!

Oliebollenverkoop Jeugdcarnavalsvereniging de Coloradokevers

Al jaren staat de Coloradokevers op de laatste 2 dagen van het jaar op het Europaplein met de lekkerste oliebollen van Gennep.

Ook dit jaar kunt u bij hen terecht voor lekkere oliebollen. Mede dankzij uw bijdrage zijn zij in staat om voor de jeugd uit Gennep, van klein tot groot, carnavalsactiviteiten te organiseren.

Kom dus voor de lekkerste oliebollen en krentenbollen op vrijdag 30 en zaterdag 31 december van 09.00 tot 16.00 naar het Europaplein in Gennep!

Oliebollen 11 stuks voor €7,50

Krentenbollen 11 stuks voor €8,50

Het is ook mogelijk om van tevoren uw bestelling door te geven door te mailen naar decoloradokevers@gmail.com

U kunt bestellen t/m vrijdag 30 december voor 30 en 31 december. U kunt de bestelling dan ophalen op het Europaplein. Het is fijn als u aangeeft hoelaat u ongeveer komt om de bestelling af te halen.
1930: het poezie-album van mijn tante Dora Teunissen

de 3 jaar oudere zus van mijn vader heb ik nooit gekend, want zij is op 17 jarige leeftijd in 1935 overleden. En dat is 20 jaar voor mijn geboorte. Zij overleed op 6 januari 1935 aan diabetes (suikerziekte). Daar kon toen blijkbaar nog weinig aan gedaan worden. Het moet een erg moeilijke tijd geweest zijn voor de direkt betrokkenen. Zij is niet meer, maar we hebben het poezie-album dat zijn in 1930 gekregen heeft.

Poezie-album van Dora Teunissen uit 1930

Om haar beter voor te stellen ook nog een aantal foto's uit die tijd.

Frans en Dora Teunissen. Ik neem aan dat de foto rond 1926 gemaakt moet zijn
Familiefoto van de familie van Uden. Dora staat midden achterin en steekt boven iedereen uit. Het meisje rechts naast haar is Dora Venhovens, haar nichtje, die later met Harrie Jansen (d'n drukker) zou trouwen
De 2 Dora's: Dora Teunissen links en Dora Venhovens rechts in Plasmolen
Op deze ansichtkaart van Mariaoord is Dora ook te zien. Zij is het meisje in het midden achter de tafel vooraan.
Het bidprentje
en tenslotte een foto, die van het graf op het oude kerkhof gemaakt is. Het is bijna onvoorstelbaar hoeveel verdriet haar vader en moeder (mijn opa en oma) gehad moeten hebben
Jan Linders, zakenman in spé...... (door Wiel van Dinter)

Jan ging in Ottersum, naar de lagere school, ik bij meester Beckers in Gennep. Hij woonde op de Nijmeegseweg, ik op het Gennapium. In de 30er jaren twee gescheiden werelden. We kwamen elkaar tegen op de Mulo van meester De Visser in de Schoolstraat (in 2022 Brugstraat). Jan zat in de klas op een strategische plek links achterin.

Johan de Visser, hoofd van de ULO

Daar, achter een twintigtal jongensruggen zat Jan verscholen voor meester Van de Ven, Nillesen en anderen. Kon hij al vast het opgekregen huiswerk voor morgen maken. Want thuis moest hij pootaan spelen in de melkslijterij van zijn vader.

meester van de Ven

Godsdienstles
Eens in de week kregen wij godsdienstles van deken Kreijelmans. Misschien heeft de bejaarde Zeereerwaarde Heer het half uur net zo'n crime gevonden als wij jongens. Elke week kregen wij van tevoren door het MULO-hoofd een preek van hel en verdoemenis met straf als we bij de deken de zaak verstierden.

Monoloog
Als de deken binnenkwam schoten we naast de bank met “Dag, mijnheer de Deken”. Die knikte minzaam, schreed naar de lessenaar en ging zitten. Hij wapperde dan met zijn handen dat we konden gaan zitten.. Hij keek over die zee van hoofden heen en zei: “Ik wil het vandaag met jullie hebben over het heilig Oliesel”. Met jullie? Hij startte met zachte stem een monoloog van 25 minuten. En wij jongens zakten in elkaar.

deken Kreijelmans

Projectiel
Jan achteraan werd actief. Twee potloden, met een elastiekje op elkaar vastgebonden, begon hij blaadjes vol te schrijven. De rest van de klas zat ‘de les' uit te zitten. Er werden propjes papier rond geschoten. Het spannends was een kapotte kroontjespen vanuit een bankspleet op iemand richten. Arie, de schlemiel van de klas, was altijd de klos. Kreeg hij zo'n projectiel in zijn nek dan liet hij een onderdrukte gil. De deken onderbrak zijn betoog, keek hem verwonderd aan, en ging dan verder.

Straf
De tweede keer keek hij Arie streng aan en zei: “Schrijf jij je naam maar op de achterkant van het zij-bord en lever volgende week maar 100 strafregels in : Ik moet gehoorzaam zijn in de klas”. Die strafregel is het hele jaar hetzelfde gebleven.

Verkoop
Om twaalf uur ging ‘de school uit'. Arie wachtte Jan Linders op. “Jan, hèdde gïj hónderd reegels vör mien”? Jan had er ondertussen al een voorraadje geschreven. “Zeker,”zei Jan, “hier, 5 sé.nt.” - “Oh Jan. Ik krie.g mar 5 sé.nt zóndagsgé.ld.” – “Goe.d, vör ów mé.rge 3 sé.nt.”

Jan Linders, direkt na de oorlog

Jan Linders in 1942, zakenman in spé…

Wiel van Dinter

korte film-impressie van kaarsjesavond 2022

 

Kaarsjesavond 2022

Na een onderbreking van 2 jaar vanwege corona was het vanavond, op de kortste dag van 2022 weer kaarsjesavond op de Markt in Gennep. De regen probeerde nog even roet in het eten te gooien, maar het werd uiteindelijk toch nog redelijk droog. De burgemeester ontstak na een welkomstwoord de grote kerstboom voor het stadhuis en wat volgde was samenzang met de harmonie en het Vocaal Ensemble. Gennepnu schoot een paar plaatjes op de feeëriek verlichte Markt van Gennep. Klik op onderstaande foto voor het album.

Schaatsen op de Siep

Woensdag 14 december 2022. We zitten midden in een koude periode met nachttemperaturen tot min 9 graden en overdag halen we op zijn best net het vriespunt. Er kon woensdagmiddag 14 december dus weer geschaatst worden op de Siep. Het ijs was nog niet bepaald dik en het aantal schaatsers was nog op 1 hand te tellen. Maar toch. De Siep wordt wel elk jaar kleiner en de begroeiing neemt toe. Hopelijk blijft het in de toekomst mogelijk om daar te kunnen blijven schaatsen.

Toren van de Martinuskerk in de steigers

Eind november 2022 werden ineens steigers gebouwd rondom de kerktoren van de Martinuskerk. Pastoor Guido gaf tenslotte uitsluitsel over wat er gebeurde. Blijkbaar was de toren aan onderhoud toe. De pastoor: "De toren van de Martinuskerk is in slechte staat. Noodzakelijk onderhoud is nodig. Onder andere dient het volgende te gebeuren: De toren(dak) omloop vernieuwen. De bekroning reviseren/vernieuwen. Het mergelwerk herstellen. Het torendak voorzien van een mangat/luik. De betonnen toren transen/overstekken herstellen. De bovenste toren geleding opnieuw voegen. De roestende bouten in de galmgaten uitnemen. Ondanks het feit dat de Martinuskerk een monument is en deze onderhoudskosten voor een gedeelte subsidiabel zijn hebben we toch hard uw bijdrage nodig!"

Ik heb wat foto's gemaakt, want het is toch wel bijzonder. En op 12 december maakte Do een aantal foto's toen een nog grotere kraan op het kerkplein verscheen voor takelwerkzaamheden.

Riek Achterberg-Roosenboom en de Gennepse Joden

Tante Riek werd vorige maand 100 jaar. *Ik had ruim vijf jaar geleden een gesprek met haar over de Gennepse Joden en haar ervaringen in en direkt na de oorlogsjaren. Op jonge jaren kwam tante Riek namelijk in betrekking bij de familie Jordan in de Emmastraat. Die familie is in de holocaust omgekomen. Tante Riek wilde liever niet in beeld en daarom heb ik a) dit filmpje gemaakt met haar slechts zeer vaag in beeld en b) heb dat filmpje nooit online gezet. Maar vandaag heb ik toestemming. Ik had het gesprek omdat ik haar verhaal een (klein) beetje kende en omdat ik bezig was met de struikelstenen voor de Gennepse Joden.

 

Dergelijke interviews/gesprekken zijn belangrijk om te hebben en om vast te leggen, zoals ook de gesprekken die bijvoorbeeld Wiel van Dinter in de jaren 80 en 90 had met Gennepenaren (gedigitaliseerd op de site van de stichting erfgoed Gennep). Ook dit is onderdeel van het werkplan van de stichting, waarvoor we nog hul-p en ondersteuning kunnen gebruiken. Heeft u belangstelling of weet u (oude) Gennepenaren, waarmee zo'n gesprek over vroeger gehouden zou moeten/kunnen worden, meldt u dan aan bij het secretariaat van de stichting erfgoed Gennep.

"Dit zijn wij"

Ruim 5 jaar geleden zond de VPRO in de programma-reeks "dit zijn wij" op 14 juli 1917 een aflevering uit, waarin Gennep een hoofdrol speelde. Met onder andere de toenmalige prins van de Waggelaars, Michiel Ponjee, en de voorbereidingen voor de viering van 400 jaar stadhuis van Gennep. Met daarbij de verkleedpartij in historische kleding van Gennepse "notabelen". Leuk om nog eens terug te zien.

 

Intocht Sinterklaas op 13 november 2022

Na de jaren met corona-beperkingen kon Sinterklaas op zondag 13 november 2022 (onder een stralend zonnetje) eindelijk weer eens een grootse entree maken in Gennep, op de Markt. En na de ontvangst trokken Sint, Pieten, kinderen en ouders naar de zaal van PicaMare. Klik op 1 van onderstaande foto's voor een kort album.

 

op bezoek bij Harrie-Jan Metselaars in Amsterdam
 

Jan Wessels en ikzelf zijn op woensdag 9 november 2022 op bezoek geweest bij Harrie-Jan Metselaars. Harrie-Jan is zoals misschien bekend ernstig ziek. Gelukkig heeft hij Sjoerd om voor hem te zorgen. Voor Sjoerd is het intensieve mantelzorg. We gingen om even bij te praten en om wat spullen op te halen en dan met name de correcties, die Harrie-Jan gemaakt heeft in het boek "En toen waren ze weg". Dit is het boek dat de stichting Monarch uitgebracht heeft in 2018 bij het leggen van struikelstenen in Gennep en beschrijft wat er in Gennep in de 30-er en 40-er jaren gebeurde met de Joodse Gennepenaren. Harrie-Jan heeft dat boek geschreven en de oplage van 650 stuks was in no-time uitverkocht. We hebben nog zitten kijken of er geen tweede druk mogelijk was, maar dat is voor de stichting Monarch (financieel) niet haalbaar en de gemeente Gennep wilde niet bijdragen. Beste alternatief is dan om het boek digitaal te publiceren als pdf en/of als flip-boek, zodat eenieder kennis kan nemen van de toch wel belangwekkende inhoud. Dat zullen we binnenkort gaan doen op de struikelstenen-website en op de website van de stichting erfgoed Gennep. Maar daarvoor moet ik het hele boek nog wel door-akkeren en dus met de verbeteringen, die Harrie-Jan gevonden heeft. We hebben ook een aantal foto-albums meegenomen vanuit Amsterdam om die voor de stichting erfgoed Gennep te digitaliseren.

We hebben beneden natuurlijk geposeerd voor het graffiti-kunstwerk met de uitgebeelde boekenkast, waarin tussen allerlei bekende Nederlands titels onder meer het boek "en toen waren ze weg" is afgebeeld. Gennep is zelfs doorgedrongen tot Amsterdam. :-) De plek is wel heel mooi, want is tegenover de grote bibliotheek van Amsterdam.

Het uitzicht vanuit het apartement van Harrie-Jan en Sjoerd met een weids overzicht van de binnenstad van Amsterdam is werkelijk fantastisch zoals de foto laat zien.

Het bezoek aan hebben Jan en ik gecombineerd met een bezoekje aan het vlakbij gelegen scheepvaartmuseum. En foto's van ons aan het stuurwiel van het pronkstuk van het museum, de Amsterdam, mogen natuurlijk niet ontbreken.

Jan (links) en ikzelf (rechts) poseren bij het graffiti kunstwerk met de boekenkast met bekende boeken met daarin ook het Gennepse boek "en toen waren ze weg". Als u het wilt bezoeken, het ligt op het Oosterdok, naast het centraal station.

Hieronder een paar plaatjes van de Amsterdam en van mijzelf en Jan aan het stuurwiel van het machtige schip.

11-11-2022: d'n Aftrap. Uitkomen van de nieuwe Prins Joris I

 

Joris Lekatompessy, de nieuwe (en jubileum-)prins van Bombakkes. In 2007 al jeugdprins van de Coloradokevers en nu dus van het Bombakkes. Op een volgepakte markt in Gennep. Gennep heeft zin in carnaval. De volgende halte? Dat is Maniefest, op de Groes. Traditiegetrouw is na het uitkomen van een nieuwe prins op de volgende dag "open huis" op de plek waar de prins woont. "De lange tafel" was dus zaterdag 12 november 2022 gesloten en werd in de ochtend door Bombakkiërs ingericht voor de ontvangst van alle bezoekers vanaf 14:00h. Onder de bezoekers was ook een delegatie van het gemeentebestuur met burgemeester Hans Teunissen en 2 van zijn wethouders, Frank Pubben en Peter Stevens. De burgemeester postte onderstaande foto op zijn facebook account.

100 jaar geleden: een dubbele voorstelling van Matigheid en Genoegen
Ik kreeg in oktober 2022 de foto links via Tonny Wilbers. Het is een foto van Matigheid en Genoegen van eind oktober 1922, waarin een dubbele voorstelling in hotel Verzett in de Niersstraat wordt aangekondigd. De oorspronkelijke datum was 12 november 1922, maar in de krant van die tijd is te lezen dat de voorstellingen een week uitgesteld zijn geweest. Tante Riek Achterberg, die recent (29 okt 2022) precies 100 jaar is geworden en dus geboren is omtrent de tijd van die voorstellingen wist een aantal van de heren op de foto te herkennen. Het zou mooi zijn als we ook de andere namen zouden kunnen invullen. Wie helpt?
Riek Achterberg-Roosenboom oudste inwoner van Gennep

Op zaterdag 19 oktober 2022 werd tante Riek 100 jaar en ook werd zij oudste inwoner van Gennep. Tante Riek is afkomstig van de Gennepse Heij en was getrouwd met Hein Achterberg, neef van mijn vader Frans Teunissen. De vader van Frans, Joost of Josef Teunissen (timmerman/aannemer in Gennep) en de moeder van Hein, Liesbeth Teunissen waren broer en zus. Vandaar dus tante Riek. Zij is ook peettante van mijn jongste broer, Govert. Tot enkele jaren geleden de jaren gingen tellen, kwam zij nog elk jaar met de verjaardag van Govert op bezoek om Govert te feliciteren. Wat een peettante dus.

Aan het begin van de 2e wereldoorlog was tante Riek in "betrekking" bij de familie Jordan voor in de Emmastraat. Zij was toen 17 of 18 en was gevraagd door Hilde Andriessen uit de Middelweg aangezien het vorige meisje in verwachting was en ontslag had genomen. De heer Jordan was een van de eigenaars van textielfabriek DACO aan de Duinweg (nu Burgemeester Woltersstraat). De familie is toen het de Joden in Gennep te heet onder de voeten werd, eerst gevlucht naar Hilversum, maar uiteindelijk toch in Westerbork terecht gekomen. Tante Riek heeft op verzoek van de familie Jordan nog pakjes naar Westerbork gestuurd met spullen, die zij bij Jetten in de Niersstraat gekocht had. Uiteindelijk is de hele familie Jordan omgebracht in de holocaust. De ouders van dhr Jordan hebben de oorlog wèl overleefd en na de oorlog nog een brief gestuurd aan tante Riek om haar te bedanken voor haar hulp. Tante Riek heeft die brief altijd bewaard en kunt u ook lezen: brief van de vader van dhr Jordan aan Riek Achterberg-Roosenboom.

Later in de oorlog werkte Riek voor het CDK, het Centraal Distributie Kantoor. Het CDK was verantwoordelijk voor de inname en vernietiging van de (distributie) bonnen die je in WOII nodig had om iets te kunnen kopen. De winkeliers namen die in en moesten die ter vernietiging afdragen. Wagonladingen bonnen werden in een ruimte bij de papierfabriek ingenomen geadministreerd en werden vernietigd (er werd nieuw papier van gemaakt).

Na de oorlog is Riek met Hein getrouwd en woonden ze achter aan de Heijenseweg, waar ome Hein een administratiekantoor begon.

Op 29 oktober dus werd tante Riek 100 jaar en de familie had een verrassingsfeest georganiseerd in een loods aan het Melkstraatje. Het was er druk, maar wat wil je ook met kinderen, 10 kleinkinderen en 19 achterkleinkinderen, heel veel neven en nichten en verdere familie en kennisen. En ook de burgemeester van Gennep, Hans Teunissen, was er om haar te feliciteren en haar namens de gemeente Gennep een bloemetje te geven.

 

Concert harmonie Unitas et Fidelitas met zangvereniging Caecilia

Op vrijdagavond 28 oktober 2022 sloten harmonie Unitas et Fidelitas uit Gennep en zangvereniging Caecilia uit Ottersum een periode van bijna 3 jaar corona-perikelen al met een concert in zaal PicaMare "the show must go on". Het nieuwjaarsconcert van 2020 was immers het laatste grote concert van de harmonie, waarna in februari 2020 de corona-perikelen begonnen met lockdowns, beperkingen enzovoorts. Gennepnu was er bij en maakte een paar foto's en een korte (5 minuten) filmimpressie. Klik op 1 van onderstaande foto's voor het foto-album. Daaronder volgt het filmpje.

 

Wederopbouw en stadsontwikkeling Gennep

veel straten, die er nooit kwamen

Na de 2e wereldoorlog lag Gennep in puin, moet worden hersteld en er moesten veel huizen gebouwd worden voor de groeiende bevolking. En dus werden er plannen gemaakt. Gennep schakelde architectenbureau Margry en Lerou in, die in november 1948 hun plannen voor de herontwikkeling gereed hadden. Het plan werd in februari 1951 door de Gennepse gemeenteraad goedgekeurd. De gemeentesecretaris, de heer Martens dagtekende de plannen met het besluit van de gemeenteraad.

Meest aansprekende voorbeeld van de plannen, dat ook nog vandaag in 2022 levensecht aanwezig is, is de Prinsessenbuurt, die op die plannen uit 1948 voor de eerste keer verschijnt. De Wagenstraat, tot na de oorlog een kort straatje tussen Bergstraat en Loodsstraat, wordt doorgetrokken tot de Steendalerstraat en vandaar verder tot zelfs de Picardie. De eerste huizen in de nieuwe straat werden begin 1948 betrokken en In sept 1948 wordt het eerste kind geboren in die verlengde Wagenstraat. De Roggestraat verschijnt in de plannen. Van een Vogelwijk of zelfs Roofvogelwijk had toen nog niemand zelfs durven dromen. En ook de Gennepse Heij ontbreekt op deze plannen.

Waarvoor wel plannen gemaakt werd, was de ontwikkeling van Gennep West. De Brugstraat bestond nog niet en een voorname ontsluitingsweg in de plannen was de Touwslagersgroes. Van daar gingen wegen naar het zuiden, helemaal tot aan de huidige Burgemeester Woltersstraat.

Ik laat de plannen voor Gennep West en Gennep Oost zien, met daarnaast dezelfde tekening met in het rood aangegeven de straten die nooit gekomen zijn. En tenslotte een huidige (google-maps) kaart met daarop de plek van die nooit aangelegde straten.

Opvallend als zijnde nooit uitgevoerd zijn de weg van het Wilhelminplein naar de Middelweg, de weg tussen Steendalerstraat en de Picardie (halverwege de Kruisstraat en de Wagenstraat), de Wagenstraat, die zelfs tot de Emmastraat is doorgetrokken en tot slotte, de straat tussen de Martinusstraat en de Wagenstraat (ter hoogte van de oprit van van Treeck).
Gennep West ziet er tegenwoordig heel anders uit dan toen gepland. Het Voorhoevepark is gebleven, maar de rest is compleet anders geworden, vanwege de aanleg van de Maasbrug en de ontsluitingsweg naar Gennep, die heel toepasselijk Brugstraat genoemd werd (met de blauwe stippen aangegeven)

Anno 2022 met in rood aangegeven die nooit aangelegde Gennepse straten.

Gennepse kermis-traditie en de Giezen/Vermolen carrousel

 

een paar plaatjes van de Gennepse kermis van 2022

Jammer dat het aan het eind van de zondagavond ging regenen, maar anders was het weer tijdens de Gennepse kermis dit jaar perfect geweest. Een paar plaatjes van Gennepnu om het af te sluiten en om te beginnen een luchtfoto van zondag 9 oktober 2022.

Halloween op de Gennepse kermis

Op vrijdagavond 14 oktober 2022. En een groot succes want het was erg druk op deze voor de Gennepse kermis ongewone vrijdag. Want van oudsher was het in Gennep een volle week kermis van de 1e zondag na de 10e oktober tot en met de zondag daarna, maar met een pauze oorspronkelijk op de vrijdag en de zaterdag. Dit jaar was de kermis on-onderbroken van de zaterdag (8 oktober) tot en met de zondag de week erop (16 oktober). En ook geen kinderkermis meer, niet op het plein en zeker niet op de Markt, waar van oudsher het centrum van de kermis was met de mallemolen van Giesen. Tegenwoordig staat er een soort van draaiding op het Europaplein dat eigenlijk totaal niet vergeleken kan en mag worden met de majestueuze draaimolen van Giesen, die meer dan 75 jaar in Gennep gestaan heeft. Het draaiorgel met zijn klanken alleen al, de bewegende schuitjes, de paarden en dan die bronzen bel, die geluid werd. Het is misschien nostalgie, maar ik mis die draaimolen echt. Vanavond was het dus halloween, waar men zich zelfs kon laten schminken, zoals Mark op de foto hieronder laat zien.

100 jaar geleden: Matigheid en Genoegen

Tonny Wilbers stuurde een heel mooie foto en wel van Matigheid en Genoegen in 1922. De foto is genomen bij hotel Verzett in de Niersstraat en is de aankondiging van zelfs een dubbele toneelvoorstelling op zondag 12 november 1922 in de zaal van hotel Verzett. De eerste voorstelling is een drama met de naam "de Wees" en de 2e voorstelling is een blijspel met de titel "de Mexicaanse Zilvermijn". Overigens zou die voorstelling later een week uitgesteld worden. Van de heren op de foto herken ik er 1. Namelijk "ome Harry", ofwel Harry Janssen (d'n drukker), die linksboven staat. De overige heren kunnen we misschien nog achterhalen.

Ik kende deze foto helemaal nog niet. Wel is er een foto uit 1917 van het gezelschap, waar we zelfs de namen weten. Misschien lukt dat bij de foto uit 1922 ook wel.

Matigheid en Genoegen in het oprichtingsjaar 1917: de foto is opzij van hotel Verzett gemaakt: Staand van links naar rechts: Hent van de Lest, Jan van Dinter, Pierre Verhasselt, Harry Janssen, Jan Metselaars, Martijn Janssen, Jan Kersten en Joep Donkers. Knielend en zitten vlnr: Harry van Bergen, Jeu Noij, Teun Metselaars en Rinus van Dinter.
Niet alleen Matigheid poseerde en oefende bij hotel Verzett. Dat deed ook de Gennepse harmonie getuige deze foto uit 1874!

Hotel Verzett was in de 19e eeuw "the place to be" in Gennep, waar de optredens werden gehouden en waar de feesten werden gevierd. In 1942 werd het gebouw omgebouwd tot belastingkantoor door de Gennepse aannemer Joost Teunissen uit de Pottenhoek (mijn grootvader). Daarvoor zat het belastingkantoor aan de Heijenseweg, maar men had meer plek nodig en verhuisde daarom naar de Niersstraat. Hieronder nog een tweetal afbeeldingen van het roemruchte hotel Verzett in de Niersstraat.

hotel Verzett, gefotografeerd vanaf de kant van de Niersbrug en nog voordat er een tram door de Niersstraat kwam (die kwam in 1913)
de gelagkamer van hotel Verzett met uitzicht op de Niersstraat. Een potkachel zorgde voor de broodnodige verwarming.
Tonny stuurde nog een afbeelding en wel van de Nierswal, die tegenwoordig Niersweg heet en waar het autoverkeer van en naar Gennep doorheen racet. In het gebouw op de hoek van de Pottenhoek (ofwel Bleekstraat) zat de winkel van van de Lest (die later de Supertex winkel hadden, eerst in de Spoorstraat (waar recentelijk de tandarts is gaan zitten) en later in de Brugstraat. Het gebouw met de afgeschuinde hoek, waar de entree was, is in de oorlog vernield en niet meer zo opgebouwd. Rechts op de achtergrond zien we de Gennepermolen met (vaag zichtbaar) daarvoor de leerlooierij.
Nierswal Gennep