Special de Zandpoort
De Zandpoort

Gennep had vroeger 3 stadpoorten, de Nierspoort, de Maaspoort en de Zandpoort. Daarnaast bestond er nog een kleine poort de zgn Norbertuspoort aan de noordzijde, waardoor de bewoners van het Genneperhuis rechtstreeks naar de kerk konden. Wellicht heeft er nòg een poort bestaan de zgn houtpoort.

De Zandpoort is in de franse tijd, zo rond 1810, gesloopt, dwz dat de bovengrondse delen verwijderd zijn. Helaas bestaat (voor zover ik weet) geen afbeelding van de Zandpoort. Dit in tegenstelling tot de Nierspoort en de Maaspoort, waarvan etsen bestaan. Deze etsen zijn opgenomen in het album prenten (Gennep op gravures en prenten). Maar we weten wel nauwkeurig waar de poorten en dus ook de Zandpoort gelegen heeft. Als 1 van de allereerste plaatsen van het huidige Nederland is het Gennepse grondgebied in 1731-1732 nauwkeurig door landmeters in kaart gebracht. Dit wordt beschreven in het boek "Gennep aan de ketting"

Links ziet u een weergave uit deze publicatie. Rechts laat ik een gedeelte meer in detail zien met daarop aangegeven de stadspoorten, een aantal straten en bv ook de lokatie van slot Lonenstein.

Ik heb de inmeting uit 1732 en een satelietopname (google earth) op elkaar gelegd zodat heden en verleden elkaar ontmoeten en u zich een beeld kunt vormen, waar die stadspoort dan wel gelegen heeft.

Dat is op dit moment vooral interessant, omdat het nabijgelegen pand gesloopt wordt. Het meest recent heeft hier van Bentem sport gezeten, maar eerder was het de 1e supermarkt van Jan Linders (vanaf 1963) en in het begin van de vorige eeuw was het de smederij van Beckers (de initiator van de jacht op het goud van de Lutine en de latere eigenaar van de moutfabriek Aurora)

De Zandpoort ligt op een ogenschijnlijk wat vreemde plaats en niet direkt waar je hem anno 2009 zou verwachten. De vroeger poort lag tot dicht tegen het pand dat nu gesloopt wordt. Ik heb dit pand in rood aangegeven. De sloop biedt wellicht dus de kans voor een inkijkje in Genneps verleden.

De foto's (van Henk) links tonen de fundering van de Zandpoort, zoals deze bloot kwam te liggen bij rioleringswerkzaamheden in de 90-er jaren van de vorige eeuw. We zien de buitenzijde van de oostzijde van de Zandpoort. Op de foto rechts heb ik aangegeven waar het Geveltje staat en heb ik de tekening uit 1732 bijgezet.

Helaas hield men in het verleden niet echt goed rekening met het verleden, want kijk maar eens naar het niet al te lang geleden gebouwde complex van de Hema en Rabo-bank met bovenliggende appartementen. Dit gebouw is dwars door de vroegere stadsmuur en gracht heengebouwd. Gelukkig is dit slechts de enige echte grote ruimtelijke aantasting van het beeld van Gennep als vestingstad.

Maar nu de sloop: Bert van de Bosch heeft een mooi uitzicht op de sloopwerkzaamheden en heeft toegezegd ons met foto's van de sloop op de hoogte te houden. De 1e 2 foto's staan hier rechts.

30 jan 2009

3 feb 2009

3 feb 2009

3 feb 2009

Na een intermezzo voor asbest-verwijdering werd de sloop op 17 feb weer voortgezet. Bert heeft dit op bovenstaande 2 foto's vastgelegd.

wo 18 feb.:Het dak is er inmiddels al vanaf en morgen zullen waarschijnlijk ook de laatste bovengrondse resten verdwenen zijn.

De sloop heeft me trouwens wel een bekeuring gekost. Ik wilde voor ik na mijn werk ging vanochtend een foto maken en dat gaat onhandig met een autogordel. U raadt het?

 

   

 

 

Ook de rubriek Toen en Nu van Wiel van Dinter in de M&N Bode van woensdag 18 feb 2009 is aan de sloop gewijd.

De informatie is natuurlijk ook toegevoegd aan de special over de Zandpoort.

 

Toen NU nog TOEN was (Maas & Niersbode van 18 feb 2009)

Door Wiel van Dinter

Boem, bats!

Wat gaat dat tegenwoordig vlug, slopen bedoel ik. Het patersklooster, de 'onverwoestbare' moutfabriek, de papierfabriek, het bejaardenhuis en nu Van Benthem.

Je moet geen veertien dagen op vakantie gaan, want je komt terug en er is al weer een gat bij. Grad van Dijck zaliger zou zeggen: "Wor mót da hin!" Och Grad, de tijden veranderen, de mensen veranderen en Gennep verandert ook. Nu het oude schoolmeestershuis (Van Abel) nog. En de zoom van het oude centrum ligt er braak en kaal bij. Het

wordt mooier. Maar wanneer? Malaise en toch bouwen… Even op de kalender noteren: kaalslag februari 2009.

Buning

Ik ga met u ruim een eeuw terug. Van Benthem heette toen Buning, café Buning wel te verstaan. De plek heette toen de Zandpoort, een naam die het al een mensenleven had uitgehouden, want de oude, verpauperde stadspoort zelf was al vlak na 1800 gesloopt. Napoleon had het poortgeld (gemeentebelasting!) afgeschaft en de poort was verwaarloosd. Slopen dus, toen ook al! Maar de naam bleef. Je woonde als Gennepenaar 'binne of buute de paort".

Beckers

Het café was dus net buiten de vroegere poort gebouwd. "vrouw Buu.ne" (Buning op z'n Genneps) stond achter de 'teek' en hield op een lei de consumpties van de stamgasten bij. 's Zondags was er geroep en lawaai buiten achter het café als de boerenknechten aan het beugelen waren. Met Verzett in de Niersstraat de twee plaatsen waar een beugelbaan was. Na Buning veranderde het café in een woonhuis met een werkplaats , het metaalbedrijf van een inventieve vakman Franz Beckers. Hij had verstand van het nieuwe vervoermiddel de auto en verzorgde de dubbeldekkers voor 'Papa' van der Grinten, de eigenaar van Hotel de Plasmolen. Deze had uit Engeland dubbeldeks bussen laten overkomen om een pendeldienst te laten verzorgen Plasmolen-station Gennep en Plasmolen-station Nijmegen v.v. Toen de MBS-tram in 1913 kwam, was dat voorbij.

Lutine

In de dertiger jaren (1933-34) haalde Fr. Beckers binnen- en buitenlandse pers met zijn twee (vergeefse) pogingen in een duikerstoren goud uit het in 1799 voor Vlieland gezonken fregat de 'Lutine' naar boven te halen. De familie Beckers bleef daar wonen tot in de 50er jaren.

Linders

Toen kon Jan Linders, die al toonbankwinkels in de Boterweg (Ottersum) en Steendalerstraat had gehad, het pand kopen. "Jan, ik zie jou altijd voor dag en dauw door Gennep sjouwen, jou gun ik het, jij kunt het pand kopen", heeft Harrie Beckers toen gezegd. Jan verbouwde de begane grond tot winkel en lunchroom en opende daar zijn eerste supermarkt. Leuke anekdote: De dag vóór de opening liet Jan in de namiddag boven de ingang een groot bord hangen met daarop "Jan's suppermarkt". Schoolmeester Beckers, die net voorbijkwam, sprak de winkelier aan. 'Jan, ik geloof dat dat fout is. Suppermarkt moet met één 'p'" Jan liet het die nacht nog opnieuw schilderen.

Bakermat

Toen Jan in het winkelcentrum 'De Duivenakker' zijn grotere supermarkt opende, is het pand in de Zandpoort aan verschillende zakenlieden verhuurd. Nu heeft zoon Leo, Jans opvolger, plannen op de bakermat van het Lindersconcern een nieuwe, grote super te bouwen. Dus ging hier alvast het oude pand vol historie boem, bats! tegen de vlakte. Tja, wat duurt er eeuwig…