Teun Metselaars (1910-1999) en Zus Lueben (1908-1995) Een leven in Gennep

Dit verhaal over Teun Metselaars en Zus Lueben is van de hand van en wordt verteld door hun zoon Harrie-Jan Metselaars. De meeste foto's zijn ook afkomstig uit het familie-album, aangevuld met enige andere. Maar ik laat Harrie-Jan aan het woord:

Dat leven zag er niet altijd zo uit, al leek het er soms wel op.

De vader van Teun was Harrie Metselaars (1879-1943). Hij leerde het vak in Essen, in een grote schoenmakerij die ook werkte voor Bertha Krupp von Bohlen und Halbach(en volgens de overlevering voor haar schoenen maakte van ongeboren veulen en met parelmoeren knopen). Daar leerde hij mijn grootmoeder kennen, Auguste Plischke (1888-1956), geboren in Oost-Pruisen. Haar familie was, zoals veel mensen uit die streek, eind 19 e eeuw naar Essen gekomen waar ze werk vonden in de Krupp-fabrieken. Zij was protestant, maar werd onder maatschappelijke druk in Gennep katholiek. De familie woonde in het stadhuis, waar mijn grootvader een schoenmakerij had, op de plek waar nu de VVV zit. Aan deze situatie kwam in 1939 een einde. Hij was ook gemeentebode.

Harrie aan het boogschieten

Mijn grootmoeder met zonen Teun en Hein (1907-1995). Het meisje is vermoedelijk Truus Metselaars. Zij was een dochter van een jongere (half?)broer van mijn grootvader, Toon. Truus trouwde met Wim Smit, was de moeder van Hans en Fanny, woonde in de Groenekruisstraat en was actief op het gebied van dierenbescherming.

Mijn opa had nog een andere (half?)broer, Jan. Hij was vooral bekend als keeper van Vitesse, zoals op deze site op enkele plaatsen is te zien. Ook stond hij aan de wieg van Matigheid en Genoegen.

Omdat mijn grootmoeder in haar vroege jeugd hard had moeten werken, was ze erg zwak en daarom raadde dokter Hermans mijn grootvader na de geboorte van mijn vader het verwekken van verdere kinderen af. Pas jaren later kwamen er nog twee kinderen bij , Johanna (1921) en   Foto van Theo in het album van de Gennepse Indië-gangers Theo (1926). Hij had als bijnaam “de schrik van de Mèrt”, was in staat de mallemolen van Giesen zelfstandig op te bouwen, was bij de politionele akties in Indonesië en emigreerde begin jaren 1950 naar Australië. Het Nederlands en Genneps heeft hij verleerd.

Die mallemolen nam een belangrijke plaats in het leven van de familie. Mijn vader vertelde bij het 75 jarig jubileum daar nog uitgebreid over (film) en maakte er later een schilderij van, naar een voorbeeld uit de jaren 1930 FILM

Johanna woonde achtereenvolgens in Hilversum en Kollum (Friesland). Op 85 jarige leeftijd verhuisde zij nog naar Amsterdam, waar ook haar dochter woont.   Johanna met mij in de zomer 2007 voor de ramen van de vroegere schoenmakerij.

De moeder van Zus, Hermine Theunissen (1882-1962) kwam uit Gennep, haar vader Johann Lueben (1880-1946) uit Goch. Hij deserteerde in de Eerste Wereldoorlog en werd in 1921 tot Nederlander genaturaliseerd. De familie bezat het pand Zandstraat 20-22.

Dat mijn moeder Zus heette betekende natuurlijk dat ze alleen maar broers had: Chris, Gerrit en Huub. Op een schoolfoto uit 1920 van de openbare lagere school met meester Cup staan ze alledrie.

Het huwelijk van Chris in 1941. Links van Chris mijn opa Johann Lueben, zittend links mijn oma. Staand tweede van rechts mijn moeder.

special Sandberg

Mijn oma Lueben in het raam van ons huis aan de Zandstraat, in de tijd dat Sandberg hier zat ondergedoken. De evacuatieperiode brachten mijn ouders door in de omgeving van Wilnis en Vinkeveen. Daar stond in mei 1945 ineens de vroegere kostganger Henri van den Bosch voor hen, die zich voorstelde als jonkheer Sandberg, conservator van het Stedelijk Museum in Amsterdam.

In juni konden mijn ouders van de evacuatie terugkeren naar Gennep. Onder de foto links staat in het album “Met ons hele hebben en houden”.

Kort daarop trouwden ze. De trouwkaart laat duidelijk zien onder welke omstandigheden. De bruidsjurk was geleend van een nicht in Winschoten. Maar er was ook tijd om een revue uit de grond te stampen. De initiator ervan, Nol van Bergen (Nöl van Piet van Nöl) was trouwgetuige, de mede spelenden stonden in kostuum vóór de kerk van Ottersum. Onder hen zijn o.a. Nol (Broer) van Bergen en Harrie van Arensbergen herkenbaar. Van de opbrengst van deze revue (ik geloof dat die heette “Het was geen lolletje”) kreeg ieder gezin in Gennep een strijkijzer.

Mijn vader deed in die revue onder andere een Hitler-imitatie, die hij later bij gelegenheden nog wel eens herhaalde.

Foto Harrie-Jan en moeder (zus Lueben) voor de winkel

In het pand van mijn moeder aan de Zandstraat openden mijn ouders een schoen- en (later ook) sportzaak, met een tijd lang nog een schoenmakerij. Bij gebrek aan opvolging (en belangstelling van mij dus) hieven ze de zaak in 1967 op, verhuurden die en kochten een huis op de Ottersumseweg, waar ze tot 1984 hebben gewoond.

PC school

Tegenover ons huis was in die tijd de protestante school. Daar woonde ook de hoofdonderwijzer. Begin jaren 1950 was dat de familie Hoogstadt met hun kinderen Annette en Pom. Zij namen mij zaterdags, als mijn ouders in de winkel stonden, vaak mee de bossen en velden in. Daar deed ik al vroeg veel natuurhistorische kennis op, waarover mijn vader tegenover zijn vrolijke vrienden zeer trots deed, maar die helaas toch niet tot mijn blijvende belangstelling heeft geleid.

Foto drie kinderen

Gennepse middenstanders in de jaren 1950. Vincent van Riet, mijn vader, Piet Gartsen (?) Harrie Jansen en mevrouw Verhasselt.

Voor en tijdens de oorlog werkte mijn moeder als onderwijzeres in Ven-Zelderheide en was daar toen (formeel) in de kost bij de familie Derks. Een dochter is op de trouwfoto te zien als bruidsmeisje. Na haar huwelijk moest ze natuurlijk (in die tijd) stoppen.

Foto klas 5 en speelplaats

Vanaf 1960 werkte ze weer aan de school in Ottersum, tot haar pensionering in 1973. In de jaren daarna heeft ze nog graag en veel vervangen, als ergens in de omliggende plaatsen een leerkracht ziek was. Op deze foto's met o.a. hoofd der school Jan van Rens en collega Alfred Smits. De namen van de jongere leerkrachten ben ik vergeten.

Foto's klas 1-4 en

In Ottersum had mijn moeder meestal de eerste of tweede klas. Van de kinderen op deze klassenfoto's ken ik niemand. Ze moeten nu ongeveer midden 40 zijn.

In de jaren 1950 heeft mijn moeder enkele keren tijdelijk aan de MULO-school gewerkt. Uit die tijd deze foto van een schoolreisje naar Amsterdam. De foto is wat onscherp, maar misschien herkent iemand zich er op. Uit de jaren 1950 stammen ook de onderstaande van reisjes van de onderwijzersbond naar Duitsland. Kennelijk mochten ook anderen mee. Op de 1e foto zijn in ieder geval de dames Toos en Ger Timmermans van de Tulakker en Dora Jansen-Venhovens te zien. Verder behalve mijn moeder Leen van Kempen en een mij onbekende vrolijke heer.

Op deze foto herken ik Leen van Kempen, Truus Koopmans, Vincent van de Ven, Marie Akkers en mijn moeder.

Op deze foto herken ik Hr en mw van Kleef, Hr en mw. Havekes, Hr en Mw Thissen, en meester Van de Ven.

In de jarten 1930 was mijn moeder lid van het symphonie- orkest ( foto bij hotel Verzett in de Niersstraat) in de jaren 1950 bridgete en tenniste (even) ze

Bridgeclubje van mijn moeder met Maria de Jong, Leen van Kempen en Leny Verhasselt. Bij de familie De Jong en gemaakt door Jan de Jong.

Met Ger Timmermans op de tennisbaan aan de Plasmolen

Mijn vader heeft zijn hele leven drie grote hobby's gehad: toneel, carnaval en schilderen.

Bij het toneel raakte hij al vroeg betrokken. Via zijn ome Jan kwam hij al in 1921 bij “Matigheid en Genoegen”. Hij speelde toen mee in het stuk Don Garcia Moreno

MeG kwam voort uit het kerkelijk streven naar drankbestrijding. Dit doel is kennelijk niet geheel bereikt. Doordat de jaarlijkse feestavonden van de toneelclub wel eens uit de hand liepen, was ook wel eens sprake van “Nattigheid en Nooit Genoeg. Bij dit feestje van MeG in de kelder van de familie Beckers lijkt het (nog) niet uit de hand te lopen.

Mijn vader heeft veel op het toneel gestaan met Nol van Bergen. Hier een foto met hem op de Maas (links) en een met hem en Jo Verbeeten (rechts)

MeG streefde naar een hoog niveau. Professionele regisseurs en grimeurs (hier Van Niftrik) werden van elders ingehuurd en de kostuums kwamen soms van Sernee in Amsterdam. Dat had hier bij mij op de Groenburgwal een enorm groot pakhuis. Ook bij het jubileumstuk Carnaval in Venetië in 1957 werd alles uit de kast gehaald.

MeG is nog altijd befaamd om zijn revues. Een van de eerste daarvan werd opgevoerd in 1938 bij het jubileum van de Maasbuurt tramlijn (de latere Zuid Ooster). En in 1939 was er weer een revue (daar gaat ie weer). Zowel mijn vader als moeder deden daaraan mee. In de revue van 1938 zong een joods meisje uit Amsterdam “Hör mein Lied, Violetta. Dat is, naast het “Harry Lime Theme”uit “The Third man” altijd een lievelingsmelodie van mijn vader gebleven.

 

Van het jubileum van deken Jansen in 1952 staat al veel op deze site. SPECIAL Het is aardig deze foto er aan toe te voegen. Ik herken Prins Jan Jetten, mijn vader en met gitaar een meisje Reintjes (?).

In de foto albums die ik heb tuimelen de jubilea van MeG en van mijn vader over elkaar. Op deze site is daarvan al het nodige te zien. Aardig om daaraan toe te voegen zijn deze foto's van het 75 jarig jubileum van MeG in 1992 met Jan Linders en van het 70 jarig toneel jubileum van mijn vader in 1991 met burgemeester Berger, toen hij vanwege de Limburgse Toneelfederatie De Schaduw kreeg uitgereikt. Dat beeldje heb ik nog.

Zelf ben ik ook lid geweest van MeG en begin jaren 1980 heb ik hier in Amsterdam nog amateurtonnel op behoorlijk niveau gedaan (o.a. onder regie van de vader van Rutger Hauer). Eén keer stond ik samen met mijn vader op de bühne. In 1971 (Teun 50 jaar lid) in een thriller “Oponthoud in de jungle”. Mijn vader speelde een verstrooide professor in de vlinderkunde, ik een leeuwenjager.

Eerste prins (1946/47), lid Raad van Elf , buutredner en voorzitter van de oud-prinsen. Veel carnaval staat al op deze site. Hier slechts enkele aanvullingen uit een schier onuitputtelijke bron. Er draaide bij ons thuis wel erg veel om carnaval. Mijn vader werkte veel samen met Piet Verhasselt. Op de ene staan ze samen met Wiel van Dinter (van de Hofkapel) en op de andere met Jan Verhasselt (dacht ik, weet niet zeker)

Enkele jaren was mijn vader Opperboer bij de boerenbruiloft in Ottersum. De namen van de meesten ken ik niet meer. Wel Liesje Coopmans en de heer en mevrouw Weterings(?).

Foto's 22 en 25

Prinsenbals in Hotel van Bergen. Op 22 met Harrie Beckers en Wies Timmermans. Op 25 o.a. Ria (van Henk) en Hilde (van Ely) Heijs, Miep Mooren en Leny Verhasselt

Foto's 43 en daar komt de bruid

Uit de carnavalsactiviteiten kwamen ook vriendschappelijke relaties voort. Mijn ouders met Jan en Netje Jetten, kennelijk vóór Hotel van Bergen. De andere charmante dame kwam (dacht ik) uit Antwerpen.

Het huwelijk van Jan Mooren en Toos Roersch, in het jaar dat Jan Jetten prins was, bij het betreden van Hotel van Arensbergen. Bruidsjonkers waren, voor zover ik me kan herinneren, Han van Arensbergen en Huib Roersch.

Foto's 44,45 en 51

Nog wat foto's van de ex-prinsen.

Schilderen en tekenen leerde mijn vader al op het patronaat (nu Blokker) van Jan Noy in de jaren 1920 en van schilders op de Plasmolen (Cox, Van Mourik en Job). Hij keek mee als de portretschilder Van Woerkom (een familielid van burgemeester Wolters) aan het werk was.Vooral na 1967, na sluiting van de schoenenzaak was hij erg actief en had hij ook enkele exposities. Hij kreeg toen les van Mark Thorn Leeson (zie www.stichtingvanmourik.nl , onder het lexicon Zelf heb ik nog een schilderij van hem van onze tuin (afgebeeld bij item Onderduiker in Gennep), de gracht waar ik woon (Groenburgwal) en van ons gezin.

Foto's 46 en station

Hij schilderde meestal naar getekende, geschilderde of fotografische voorbeelden. Op deze expositie bijvoorbeeld schilderijen naar een 18 de eeuwse tekening van de Maaspoort en een foto van de gevechten in Gennep, 1945. Op de andere foto met het oude spoorwegstation.

 

Foto rokertje

En tenslotte heeft hij tot op hoge leeftijd altijd veel en graag gerookt, “ovver de longe, tot ien de hakke”.