Gennepermolen-houtzagerij |
dat is blijkbaar de voorkeursvariant van het adviesbureau dat nu betrokken is bij het uitwerken van plannen voor het voormalige terrein van de Gennepermolen. Het laatste gebruik was als brandweerkazerne. Ik kreeg de plannen via Henk. Links een overzichts-plaatje en hieronder nog een aantal afbeeldingen van die voorkeursvariant (houtzagerij concept). De gehele presentatie als pdf file vindt U hier: link naar pdf van de plannen. Ik ben benieuwd, want er worden al meer dan 10 jaar plannen gemaakt voor dit gebied. Weet u nog van de "keramiek-experience" die er zou komen? Dit plan ziet er wel uitvoerbaar uit. Maar het zou goed zijn als er meteen iets aan die heeeeeeeeele grote bakstenen muur zou gebeuren en desnoods met muurschilderingen of graffiti. De tekeningen links en hieronder komen uit de presentatie. Ziet er niet verkeerd uit. Het wordt wel een erg dure prijsklasse blijkbaar. Zal dus geen sociale bouw of voor starters worden. Ik vraag me tevens af wat ik me moet voorstellen bij een semi-publieke ruimte. We'll see. Op 12 november wordt het plan gepresenteerd in PiCaMare. |
Ook nog wat plaatjes uit het verleden.
1952 |
in 2008 werd het terrein gesaneerd (asbest) omdat er in het verleden het puin van het washuis van de nonnen was gedumpt. krantebericht van toen. |
in 2009 werd de fundering voor de kade gemaakt |
werd de kade gestort en later met metselwerk bedekt. |
Kerstmarkt 2019 |
Ook dit jaar is er weer een kerstmarkt in Gennep.
Stichting SumMmertime tekent ook dit jaar voor de organisatie van de traditionele Kerstmarkt op zaterdag 14 en zondag 15 december op de Markt in Gennep. Zondag 15 december is bovendien koopzondag in Gennep, wat voor extra publiek zal zorgen. Exposanten die deel willen nemen worden opgeroepen zich bij de organisatie te melden. (contact-email) Beide dagen begint de Kerstmarkt om 12.00 uur en duurt tot 17.00 uur. De Markt wordt feestelijk in kerststijl aangekleed en op beide dagen is er passende muziek. |
||
Riolering |
Aan het eind van de Steendalerstraat en in de Pr Hendrikstraat, Margrietstraat en Roggestraat wordt hard gewerkt aan de riolering.
morgen is protest van de bouwers op het Malieveld tegen de gevolgen van de stikstofmaatregelen en de PFas maatregelen die de bouw dreigen stil te leggen. Maar vandaag, dinsdag, wordt er nog hard gewerkt. |
een witte duif geniet van de rust tijdens de ochtendpauze |
Tot ziens burgemeester de Koning |
Donderdagavond 24 oktober was het afscheid, of met zijn eigen woorden het "tot ziens", van (oud)burgemeester de Koning in een gezellig (maar warm) PicaMare. Er moest behoorlijk lang in de rij gestaan worden, voordat men aan de beurt was. Maar ook gennepnu.nl heeft dhr de Koning en zijn vrouw "tot ziens" gewenst. Op de achtergrond werd een lange serie foto's van zijn 7-jarige periode als burgemeester van Gennep getoond. Veel verenigingen en anderen gaven acte de présence. En ook de wethouders en voor zover ik kon zien de meeste raadsleden waren bij dit afscheid. Op naar de toekomst. Dat geldt voor het echtpaar de Koning, maar ook voor de Gennepse politiek en Gennep in het algemeen. |
||
Oorlogschade |
Aan de pagina over WOII is een album toegevoegd met de schade aan stationsgebouwen, de Page, de MBS en de noodbrug over de Maas. Klik op een van de buttons hieronder voor het album.
De LOB, maar dan in begrijpelijke termen |
Na verschillende discussies en een gesprek verleden week met studenten van de VU Amsterdam bleek dat het lobverhaal voor de meesten blijkbaar nog steeds volstrekt onduidelijk is. Daarom heel kort (nog maar een keer) waar het om gaat.
De normen voor hoogwaterveiligheid zijn aangescherpt en voor iedereen gelijk gesteld dat de kans op overlijden door hoogwater maximaal 1 op 100 duizend mag zijn. De dijken worden daarom verhoogd en dat geldt ook voor het gebied van de lob. De kans op overstroming in de lob, maar ook in Gennep en bv in Venlo wordt 1:300 per jaar. Het gebied tussen Venlo en Gennep krijgt minder bescherming door dijken, namelijk met een overstromingskans van 1:100 per jaar. Echter: voor de lob (maar niet voor bv de kern Gennep) bestaat de mogelijkheid van extra bescherming tegen nog hoger water. De lob blijft dan nog droog, terwijl Gennep en Venlo en het hele gebied ertussen al onder water staan. De overheid is bereid om hier 40 miljoen extra voor uit te trekken bovenop de al gegarandeerde veiligheid van die kans van 1:300 per jaar. Waarom zou men dit doen? Men heeft immers geen geld teveel. Heel eenvoudig; het gebied van de lob is behoorlijk groot en als de lob pas later overstroomt dan is dat nuttig om de piek van het hoogwater op te vangen. Dat werkt niet als de lob al onder water zou staan. De lob moet langer droog blijven. Om dit bij de kern Gennep te doen zet te weinig zoden aan de dijk, want het gebied is te klein. Daarom krijgt de lob dus wel deze kans en Gennep (wat mij betreft jammer) niet. Er zit één addertje onder het gras: die hogere dijk zou dan voorzien worden van een schuif, die open gezet zou worden als het echt nodig is. Het heeft namelijk weinig effect als het water erg langzaam de lob in stroomt. Dan wordt die piek van het hoogwater niet afgevangen. (maar dan staan Gennep en Venlo en al die andere plaatsen al lang onder water) |
de officiële kaart met de beschermingsniveaus, die er komen |
"Nee tegen de vloedgolf" betekent dus nee tegen hogere dijken en ja tegen een grotere kans om onder water te komen staan. Ik heb begrip voor bezwaren tegen het concept van een dergelijke schuif, maar houdt u aub wel bij de feiten.
Als u niet gelooft dat dit klopt, vraag dit dan maar na aan mensen van de projectgroep.
nieuwe Gennepenaren |
traditiegetrouw werden de mensen die afgelopen Jaar in de gemeente Gennep zijn komen wonen onthaald door het gemeentebestuur.
de burgemeesters soap in Gennep |
De burgemeesters soap in Gennep komt langzaam tot een einde en het afscheid van (oud) burgemeester de Koning is ingepland. Je wordt er niet vrolijk van. Klaarblijkelijk heibel in het college waar wethouders zelfs met zijn drieën volgens zeggen niet opgewassen schenen te zijn tegen de oud-burgemeester. Dan vervolgens niet overleg plegen met de Commissaris van de Koningin maar in plaats daarvan de vertrouwenscommissie van de Raad er mee opzadelen. En daar is het naar ik vermoed geëscaleerd. Had nooit zover mogen komen. En later schuiven de wethouders ook nog eens aan bij een (besloten en vertrouwelijk?) intern overleg van de gemeenteraad. Van duale stelsels heeft in Gennep niemand gehoord blijkbaar. Enfin, we hebben nu een nieuwe (interim) burgemeester, een ex-commissaris van de Koning, VVD-er Willibrord van Beek. En voor de zomer van 2020 zouden we weer een (vaste) burgemeester moeten krijgen.
Het "afscheid" van Peter de Koning dat volgens hem meer een "tot ziens" moet zijn zal in ieder geval simpeler en goedkoper zijn dan het afscheid van de vorige burgemeester in 2012. Die kreeg een groots afscheid bij de Roepaan, waar alle muziekkorpsen van de gemeente opgetrommeld waren om een gezamenlijke serenade te geven. Maar de vorige burgemeester had zich dan ook niet beperkt tot een woede-uitbarsting; die heeft Gennep meer dan maar liefst 5 miljoen euro gekost met het Floriade fiasco. (zie special daarover: Special Floriade )
Voor de geschiedenis, om het later nog eens na te kunnen kijken heb ik hieronder de koppen in de Gelderlander van de afgelopen 3 maanden over deze soap op een rijtje gezet:
Dinsdag 2 juli, stadhuis Gennep. Middernacht geweest, de vakantie lonkt. Na dik vier uur vergaderen - het raadsvoorstel ‘Regionale visie land- en tuinbouw Noord-Limburg' is zojuist afgetikt - schraapt burgemeester Peter de Koning zijn keel.
,Het is onvermijdelijk geworden dat ik na de zomer, in september, dit mooie ambt zal moeten neerleggen.” Wat? Peter de Koning, 65 jaar, zeven jaar burgervader van Gennep, begin 2018 voor zes jaar herbenoemd, trotse man, gewaardeerde burgemeester, die in het holst van de nacht tussen neus en lippen zijn vertrek aankondigt? Waarom dan? De Koning spreekt toelichtende zinnen over ‘een verandering van het bestuurlijk klimaat' die hij de afgelopen maanden bespeurde. Wat snel duidelijk wordt: de drie Gennepse wethouders hebben het vertrouwen in hem opgezegd. Maar hoezo?
De Gelderlander, 3 juli: Aanpakker De Koning laat zich liever niet bedienen: burgemeester Gennep levert zijn keten in
De burgemeester kwam in 2012 naar Gennep voor een stevig takenpakket waarvoor daadkracht nodig was. Nu die taken op lijken te drogen en de daadkracht ook van anderen komt, houdt hij de eer aan zichzelf en stopt. Hij voelt zich een slachtoffer, zoveel is duidelijk. En het allergekste is misschien nog wel, zegt hij, dat hij eigenlijk helemaal niet weet wat hij fout zou hebben gedaan. Nog steeds niet! ,,Ook na twee maanden krijg ik de puzzelstukjes niet gelegd”, vertelde hij deze week. Wat hij ook niet begrijpt: waarom stapten de drie wethouders achter zijn rug om naar de vertrouwenscommissie (een speciale commissie van vijf raadsleden die als ‘werkgever' het functioneren van de burgemeester beoordeelt)? ,,Met mij is nooit gesproken.”
Horkerig? Politieke insiders fluisteren dat de even joviale als ijdele burgemeester achter de schermen soms een hardere kant van zichzelf laat zien. ‘Hij is een bemoeial en kan ronduit horkerig zijn als hij zijn zin niet krijgt', klinkt het. Geregeld zou hij geweldig uit zijn slof schieten. Veelgehoorde theorie: De Koning kwam daar mee weg in het vorige college van B en W, maar niet bij de nieuwe wethouders Rob Peperzak (CDA, een ex-militair) en Janine van Hulsteijn (VVD, type neemt-geen-blad-voor-de-mond). Noem het botsende karakters. Noem het botsende ego's, dat kan ook. Of simpelweg: horkerig gedrag dat niet meer wordt gepikt. Dat beeld herkent De Koning zelf overigens niet. ,,Totaal niet.''
De Gelderlander, 28 augustus: Vertrouwensbreuk burgemeester: ‘Slecht voor aanzien politiek Gennep'
Inwoners van Gennep hebben recht op uitleg over de vertrouwensbreuk tussen burgemeester Peter de Koning en de wethouders van Gennep. Dat zegt emeritus hoogleraar bestuurskunde Arno Korsten. De gang van zaken in Gennep is volgens hem hoogst ongebruikelijk. Dat vindt oppositiepartij D66 ook: de partij eist openheid .
De Gelderlander, 29 augustus: De Koning wil toch aanblijven als burgemeester van Gennep
GENNEP - Peter de Koning zou het liefst willen dat hij kan aanblijven als burgemeester van Gennep. Of dat scenario realistisch is, valt zeer te betwijfelen. Maar, zegt hij: ,,Zonder hoop is alles verloren. Ik ben een optimistisch en positief ingesteld mens.”
De Gelderlander, 31 augustus: Het raadsel rond de val van burgemeester Peter de Koning: ‘Dit is een stille coup'
RECONSTRUCTIE GENNEP - ‘Borgen' in Gennep. Burgemeester Peter de Koning (65, VVD) moet weg, maar niemand mag precies weten waarom. Wie zitten er achter zijn val? Waarom zwijgt iedereen? ,,Dit is een stille coup.” "Het is onvermijdelijk geworden dat ik na de zomer, in september, dit mooie ambt zal moeten neerleggen": Peter de Koning, Gennep
De Gelderlander, 5 september: Gennepse politiek in vertrouwen bijgepraat over vertrek burgemeester De Koning.
GENNEP - De Gennepse politiek wordt maandag 16 september bijgepraat over het vertrek van burgemeester Peter de Koning. De vergadering is deze woensdag belegd. Het gaat om een besloten raadsvergadering: publiek is niet welkom. De Koning stapte begin deze week op , nadat hij in juli zijn vertrek aankondigde. Dat deed hij nadat de drie wethouders van Gennep het vertrouwen in hem hadden opgezegd. Dat deden ze bij de vertrouwenscommissie van de gemeenteraad. Die bestaat uit de fractieleiders van de politieke partijen.
De Gelderlander, 3 oktober: GENNEP - Een woede-uitbarsting, gericht tegen zijn wethouders, is de druppel geweest bij het gedwongen vertrek van de Gennepse burgemeester Peter de Koning (VVD).
Dat zeggen politieke ingewijden in Gennep. ",,De Koning is enorm uitgevallen, en kwam er daarna niet meer op terug, bood ook geen excuses aan”, vertelt iemand die vertrouwelijk is bijgepraat over de kwestie.
Er speelt meer. De Koning wordt verweten dat hij zeer bemoeizuchtig was, wethouders weinig ruimte gaf en niet schroomde raadsleden in één-op-ééngesprekken onder druk te zetten. Ook zou hij voor een angstcultuur in het stadhuis hebben gezorgd. ,,De man is een controlfreak. Veel ambtenaren waren bang voor hem. Ze trokken de deur van hun kamer dicht als hij voorbijliep.”
De Gelderlander, 9 oktober: Gennep doet aangifte van lek uit geheime vergadering over ontslag burgemeester.
GENNEP - Gennep doet aangifte van het lekken van vertrouwelijke informatie uit een besloten raadsvergadering. In die vergadering in september werden raadsleden bijgepraat over de achtergronden van het mysterieuze vertrek van burgemeester Peter de Koning.
De Gelderlander, 10 oktober: Willibrord van Beek tijdelijk burgemeester Gennep, gouverneur hoopt nu op ‘rust en vertrouwen'
GENNEP - Willibrord van Beek (70) wordt tijdelijk burgemeester van Gennep. Dat heeft de provincie Limburg donderdagavond bekendgemaakt
De Gelderlander, 14 oktober: Peter de Koning neemt alsnog ‘gewoon' afscheid van Gennep in Pica Mare: ‘Maar het is vooral tot ziens'
Ex-burgemeester Peter de Koning neemt donderdag 24 oktober afscheid van de gemeente Gennep. Dat gebeurt in zaal Pica Mare. Liefst had De Koning de bijeenkomst in ‘zijn' Milsbeek gehouden, maar dat gaat niet door.
een zwoele kermiszondag |
de kermis heeft het getroffen, deze zaterdag en zondag. Zeldzaam warm weer, en voorlopig nog droog. Het was dan ook druk in Gennep en ook het Geveltje en de Stadsherberg deden zo te zien goede zaken. Een paar foto's van deze kermiszondag.
Gennep frontstad (deel 4) |
Vooraf
De eerste groep Gennepenaren moest op 15 oktober 1944 Gennep verlaten. Daags daarna volgde de rest, waaronder ons gezin het evacuatiebevel op. De trektocht duurde voor sommigen enkele dagen, voor de meerderheid tot twee weken. De ‘reis' eindigde op tientallen plaatsen in Oost-, Noord- en West Nederland. Altijd in Duits bezet Nederland. Voor hen kwam de bevrijding dus pas in april, mei 1945. Het verhaal van de exodus, het verblijf in den vreemde staat opgetekend in vele dagboeken van ‘overlevenden'.
Uittocht
Het is gek dat er geen granaten vallen! Zou er contact met de Engelsen geweest zijn over de evacuatie? Die zondagmiddag lopen de eerste Gennepenaren in groepen, begeleid door solgaten met geweer aan de schouder, door de Looi richting Duitse grens. Ik zie vanaf het Gennapium de drommen mensen door de Picardie de Looi intrekken. Mensen met een kinderwagen, een wandelwagentje voortsjokken. Achter aan in de stoet loopt een man met een bolderkar, een moeder met een kind aan de hand. Ik hoor geen geluid, het is een stille tocht van verslagen mensen die alleen weten: we moeten naar Goch. En dan? Ineens besef ik: wij zijn morgen aan de beurt. Kuilen
Als ik weer in de Loodsstraat kom, zie ik vader achter de kippenren bij de haag aan het graven. Hij is een tweede kuil aan het uitdiepen. Naast de kuilen staan de was- en de weckketel. Die zijn volgestopt met dingen die vader en moeder waardevol vinden, die niet weggehaald mogen worden. De ketels verdwijnen in de grond. Op de vers dichtgegooide kuilen gooit hij aardappelloof op een hoop en konijnenmest. Hier zal niemand iets zoeken. (Van metaaldetectors hebben we nog nooit gehoord.)
Vertrek Maandag 16 oktober zijn we vroeg op. Mijn zusje en ik moeten een dubbel stel ondergoed aan. Moeder heeft extra kleren in een zak gestopt. Die komt tussen het frame van de damesfiets (zonder banden) te liggen. In twee tassen heeft ze etenswaar gedaan. Die komen aan het stuur te hangen. We eten nog flink, want wie weet wanneer we weer iets krijgen. Dor het keukenraam zie ik onze kippen scharrelen naast het huis; vader heeft het kippenhok open gezet. Het hok van de drie konijnen staat ook open. De overgebleven volle weckglazen en de kalkeieren in de kelder zijn voor wie er na ons zin in heeft. Ik weet niet waarom, maar het schilderijtje van mijn eerste H. Communie heb ik onder het bed gelegd. Tegen twaalf uur gaan we gepakt en gezakt de deur uit. Het keukenfornuis brandt nog, de fluitketel staat er nog op. Vader trekt de deur achter zich dicht. Op slot doen heeft geen zin. Wie binnen wil, komt er toch wel in. We kijken niet meer om… |
|
Deze foto is genomen te Siebengewald tijdens de evacuatie in oktober 1944. De man bij het hoofd van t paard is Hen Jaspers (Welle Hen). (grootvader van Henk Jaspers). De vrouw op de kar met deken om zich heen is Door Jaspers-Derks. Nog net zichtbaar, links op de kar, is het kopje van de oudste dochter Roos. |
Op weg
Aan het begin van de Picardie zet de colonne zich in beweging. Ik zie een huis waar het halve dak er af ligt. Raar, dat er nu niet geschoten wordt van over de Maas. Links bij Breed loopt een varken los door de tuin te wroeten. Verderop aan de rechterkant kijk je over de ‘zandberg' op het Gennapium met hier en daar planken voor de ramen. Hier op de zandberg hebben we in het begin van de grote vakantie nog gevoetbald tegen de Balkan. Met onze jassen als doelpalen. Na het laatste huis links van Hèn Noij lopen we langs de bramenstruiken, waar we ‘brombèère' plukten. Dan gaan we de Looi in met ginds over de heuvels Hèn Wiekers en ‘Jan van Piet van Moetje'. We zijn Gennep uit. Hier begint de gemeente Ottersum. Die hoeven niet weg. Nog niet…
bovenstaande afbeeldingen zijn uit de film die door Jetten gemaakt is van de vertrekkende Gennepenaren
Nawoord
In de officiële Nederlandse oorlogsliteratuur vinden we de gedwongen evacuatie van het topje van Noord-Limburg nergens vermeld, laat staan beschreven. Medio oktober 1944 sloot de Duitse Wehrmacht het stadje Gennep hermetisch af van de buitenwereld. Met wachtposten bij de invalswegen: einde Picardie, Heijenseweg en op de Niersbrug. In het afgesloten Gennep bleven enkele honderden burgers achter in de sanatoria ‘Maria Oord' (in de Doelen) en ‘Zonlichtheide' (Heijenseweg). Voor de bedlegerige tbc-patiënten had de Duitse Wehrmacht geen vervoer. Het verzorgend- en onderhoudspersoneel mocht ook in de gebouwen blijven. Hun verblijf in frontstad Gennep duurde onder vaak erbarmelijke omstandigheden tot Kerstmis 1944. Ook hun deerniswekkend verblijf in een steeds verder kapot geschoten Gennep is in oorlogsdocumentatie onvindbaar.
Lees ook:
W.S. van Dinter: Gemeente Gennep in de Wereldbrand. Gennep 1995
idem : Klooster en sanatoria in Gennep. Gennep 2000
Gennep frontstad (deel 3) |
Vooraf
In de vorige twee afleveringen haalde ik als 89jarige enkele herinneringen op over de toestand in Gennep tijdens de oktoberweken 1944. Alsook ervaringen van mij tijdens de wrede oorlog gedurende die periode. En ten slotte met het gedwongen vertrek uit de frontstad Gennep.
Moutfabriek
Vrijdag de 13e! Zwaar beschadigde huizen op de Heijenseweg worden door de bewoners verlaten. Ze trekken bij familie en vrienden in. Of vinden onderdak in de moutfabriek ‘Aurora'. Uit hun huiskelders nemen ze alle weckflessen mee (voedsel!). Sommigen trekken de ringen van de weckglazen los en gooien de inhoud op straat. Dan hebben de zoekende Duitse soldaten er ook niets aan. Er zitten al mensen in de onderste kelders van de fabriek. Door die dikke betonnen deklagen komt geen granaat binnen. Een Duitse officier is komen kijken; hij vond het goed.
Appelmoes
Zaterdag 14 oktober komen mensen uit Heijen, Afferden en Bergen over de Heijenseweg Gennep binnenlopen. De Duitse commandant heeft bevolen dat hun woningen ontruimd moeten worden. De vluchtelingen hebben wat spullen in kinderwagens en bolderkarren geladen. Ze vinden onderdak in het klooster van de Paters van de H. Geest en her en der in Gennep. Bij ons is de laatste zelf gekarnde boter haast opgebruikt. Moeder heeft er iets op gevonden. Ze smeert appelmoes op het brood. Ik vind de appelmoes van rode ster appelen best smaken. 's Middags hebben we gebakken aardappelen van de laatste boter met een ei gehad. De appelmoes was daar lekker bij.
Kermis 15 oktober 1944. Vandaag is het kermiszondag. Maar geen kermisattracties, wel kans op granaten uit Plasmolen of Oeffelt. De straten zijn akelig leeg. Op de Markt geen mallemolen maar twee gecamoufleerde Duitse legerauto's. Geen vertrouwde danstenten bij café Bouman en Goossens De Stadsherberg. Nee, puin op de straat, kapotte panlatten als een houten geraamte zonder pannen, bijeen geveegde glasscherven onder dichtgeplankte ramen. Op de tramrails liggen kapotte dakpannen, de tram rijdt al weken niet meer. De ene, niet geroofde klok in de Martinustoren luidt niet meer voor de Mis. Het klokkentouw is verdwenen. |
Bericht
Ik ga als iedere zondag naar de Kindermis van half 9. Het is stil aan de overkant van de Maas. De Engelse kanonniers mogen blijkbaar uitslapen. Aan de kerkdeur staat een Duitse militair, hij moet de Deken spreken. Het wordt tien over half negen en er komt nog steeds geen priester uit de sacristie. Om kwart voor 9 verschijnt de Deken. Hij loopt daar in zijn gewone zwarte toog. Hij klimt de preekstoel op en leest half huilend een bericht voor van de Duitse instanties. Gennep moet vandaag onmiddellijk ontruimd worden.
Groot geroezemoes en hardop gepraat in de anders zo stille kerk. Moeders komen zoon of dochter halen in de halfvolle kinderkapel. De kerk stroomt leeg. Ik hol naar de Loodsstraat om de boodschap te vertellen.
Evacueren Overkant |
RAF luchtfoto eind 1944. Het gedeelte ten westen van de Zandstraat en Spoorstraat werd "Maaskant" genoemd (op de foto de onderzijde van de foto). Goed te zien is de verwoeste papierfabriek. |
Gennep frontstad (deel 2) |
de barre oktoberwerken van 1944, door W van Dinter
Vooraf
Eind september, begin oktober 1944 werden wij, inwoners van Gennep, pas echt geconfronteerd met wat oorlog echt was: doden en gewonden door oorlogsgeweld, verwoestingen, oppermachtige militairen, geen elektriciteit, krant en telefoon, groeiend voedseltekort. Engelsen in Oeffelt, Boxmeer en Cuijk, Amerikanen in Mook en op de Plasmolense heuvels. Gennep als doelwit van kanonnen in het Brabantse. Doodsgevaar was altijd voelbaar.
Uit mijn herinneringen.
Bakker
Ik word er vroeg op uit gestuurd bij de bakker verder in de Zandstraat brood te gaan halen. Moeder drukt me op het hart heel voorzichtig te lopen. Ik zie dat al weer meer ramen dichtgespijkerd zijn. De straat ligt vol puin van stenen, dakpannen en glas. Hier en daar loopt iemand vlug en schuw dicht langs de muren. Bij de bakker moet ik ‘achterom' naar de bakkerij. Want bij de voordeur ligt de ruit eruit. Als ik thuis kom, zie ik al dat er vlakbij een granaat neergekomen is. Buren verderop zijn glasscherven aan het bijeenvegen. Bij ons is boven een ruit uit het raam. De trap opgeklommen zie ik dat een granaatscherf door de keukenkastdeur en de achterwand in de muur is gevlogen. Vader gaat provisorisch een stuk karton voor de kapotte ruit slaan. Hij zal op zoek gaan naar een geschikt stuk triplex. |
Spookstad
Vader is naar opa in de Loodsstraat geweest. Wij kunnen daar intrekken; de schuilkelder is er groot genoeg voor 10 à 12 personen. Onze bovenwoning zonder kelder is te gevaarlijk geworden. Steeds meer mensen brengen dag en nacht door in de kelder. Er vallen de hele dag door op willekeurige momenten granaten. Gennep begint een spookstad te worden met mensen die gejaagd en schichtig elkaar voorbij lopen. Soms roepen ze iets tegen elkaar, maar een praatje maken is er niet meer bij.
Uitvaart
Ik hoor een luguber verhaal. Oma C. is gestorven en moet begraven worden. Een uitvaartmis wordt met het oog op kanonvuur niet meer gehouden. De kerktoren als uitkijkpost van de Duitsers wordt steeds weer beschoten. Er zijn al granaten op het kerkhof ingeslagen. En ook bij het sanatorium. En ook op de Genneper Molen achter het kerkhof kwamen er neer. Doodsgraver W. heeft haastig een graf gedolven. Kapelaan H. en enkele naaste familieleden trotseren de kans op geschutvuur en lopen achter de baar met de doodskist naar het verse graf. Op dat moment suist de eerste granaat omlaag. De baar in de steek latend vluchten allen in de kelder van de pastorie. In afwachting van het einde van de kanonnade. Een half uur later wagen ze zich weer bovengronds naar het kerkhof. De baar met het lijk staat nog geduldig te wachten. Na een kort gebed zakt de kist in de groeve. Geen bidprentje, geen koffietafel. (Het prentje kwam na de evacuatie…)
Rioolbuis
Vader en ik gaan op weg naar Heijen om wat voedsel en een paar eieren op de kop te tikken. We zijn op ons hoede als we bij de moutfabriek komen. Daar wordt van over de Maas op geschoten. De Duitsers hebben een uitkijkpost op het dak. En ja, of de duivel er mee speelt. Er giert een granaat tientallen meters verder bij een huis op de Willem Boyeweg. We duiken in een van de grote cementen rioolringen die op de losplaats van het spoor staan. Met bonzend hart wacht ik op het volgende projectiel. We konden zo gauw nergens anders heen. Met een daverende klap slaat de volgende granaat in. Die is dichterbij. Met pijn in de buik van angst wacht ik op de volgende kanonskogel. Ik kruip ineen als die komt aangieren. Nog dichterbij. De metershoge ring schudt heen en weer. We wachten gelaten op de vierde… Maar die komt niet. Enkele minuten later kruipen we uit de ring. Vijf, zes ringen verder is er een aan diggelen. Jezus, Maria en Jozef! We hebben geluk gehad. Op een draf rennen we de Heijenseweg op … |
Gennep frontstad (deel 1) |
Gennep doelwit
Gennep ondervindt in de laatste septemberweek 1944 aan den lijve wat oorlogshandelingen zijn. De ‘Drie Kronen' in brand geschoten, een raketaanval op het centrum van Gennep, bommen op de papierfabriek en de Emmastraat, doden en gewonden. In allerijl schuilkelders gebouwd waat een huiskelder ontbreekt of ondoelmatig is. De Engelse kanonnen vanuit Brabant vuren aanhoudend op Gennep.
Steeds weer granaten. In de nacht wordt het café-woonhuis van P. Nagels aan de Spoorstraat vol getroffen. Wim Voss die er verblijft, wordt zwaar gewond en overlijdt ter plekke. De straten lijken uitgestorven, niemand waagt zich zonder noodzaak buiten. Er ontstaat een artillerieduel tussen Engelsen en Duitsers. Iedereen duikt de (schuil)kelder in, jacht makend op de muggen en hopend dat de projectielen niet hier inslaan.
de machinefabriek van de gebroeders Schumacher ligt in puin |
de remise van de MBS staat in brand |
in een rustpauze zoeken Gennepenaren deuren en balken om (schuil)kelders te versterken |
De rookwolk die je ziet is volgens mij afkomstig van een aan de Leembaan in Ottersum neergestorte C-47 Dakota.Dit was een van de sleepvliegtuigen die de groep gliders naar Groesbeek moest brengen maar zich verkeerd orienteerde op de Vense molen waardoor de gliders in en om het gebied Aaldonk -Lange Horst e.o. terechtkwamen.Drie bemanningleden wisten zich per parachute te redden maar de 2e vlieger Lt .Dover heeft het toestel niet meer kunnen verlaten.Waarschijnlijk ligt hij op de Milsbeek als onbekend begraven. De rookwolk komt boven de schuur van Mooren toen nog met puntdak en het dak van de Gennepermolen met rechts daarvan de afzuiginstallatie welke na de oorlog ook nog gebruikt is. (info Han van Arensbergen) |
na een bombardement wordt de schade op de Markt opgenomen |
Links: Nagels ligt in puin. rechts: Gennep in gelukkiger dagen. Wim Voss met zijn broer en zus voor de etalage van de buurman, slagerij Noij (naast hotel de Kroon), Helemaal links Selly Andriesse, die in 1943 in Sobibor vermoord zou worden. Daarnaast een onbekend meisje. Dan Jan van Kempen, die later burgemeester van Bergen zou worden, dan zus Voss, later getrouwd met gemeentesecretaris Martens, dan Jan en Wim Voss (waarbij Wim bij het bombardement van Nagels omkwam) en tenslotte Marie van Kempen. |
Scherven
Bij Van A., midden in Gennep, wordt in het geheim één van de twee varkens geslacht. Wij kunnen het beter opeten dan de Duitsers wanneer ze het beest in beslag nemen. In de loods van Tonnie S. in de Doelen wordt zonder bonnen vlees van door granaten getroffen koeien verkocht. Tijdens zo'n verkoop gieren er onverwacht weer granaten. Slager en kopers halsoverkop de kelder in. Twee vrouwen door scherven getaakt: één dode en één zwaar gewonde. Dokters staan machteloos; hun apparatuur kunnen ze niet meer gebruiken omdat er geen elektriciteit meer is.
Bonnen
Van de bonkaarten worden bonnen geldig verklaard voor brood, vlees, boter, melk. Maar de Gennepse kruideniers zijn door hun voorraad heen en aanvoer is niet meer mogelijk. Vrachtwagens worden onherroepelijk beschoten door de spiedende jachtvliegtuigen. En wie kan Gennep nog bereiken? Dreigt er hongersnood? De enige redding zijn de boeren in Ottersum, Aaldonk en De Panoven met aardappelen, wortelen, een litertje melk en soms wat fruit.
Engelsen
Zondag 1 oktober: we zijn niet naar de kerk geweest, te veel granaten. We krijgen ze van twee kanten. Uit de Plasmolen en van over de Maas. Op de Nijmeegseweg zijn grote trechters in de weg, waar de granaten ontploft zijn. Ik vraag me af waarop de Tommie eigenlijk schiet. Een buurman is door de weien naar de Maas gelopen en heeft Engelsen aan de overkant gezien. Zijn ze van plan naar deze kant te komen? Liever nu dan morgen. Maar er komen steeds meer nieuwe Duitse soldaten in Gennep. Vader zegt dat groepjes soldaten vee bij de boeren weghalen en over de grens drijven.
Ontruimen
Op de Duivenakker en de Zandstraat zijn vandaag (do. 5/10) wel 5 of 6 woonhuizen getroffen tijdens een kanonnenduel. Gelukkig maar één gewonde. Iedereen zat in de (schuil)kelder. Moeder was in doodsangst. Mijn zusje was buiten gaan spelen. Toen barstte het schieten los. Ze bleef maar weg. Na een half uur kwam ze de trap op. Toen het schieten begon, was ze bij een buurmeisje in de kelder gekropen. Het gerucht gaat dat de huizen op de Nijmeegseweg ontruimd moeten worden omdat er al een paar dagen steeds granaten vallen. Waar moeten die mensen heen? Er zitten al vluchtelingen uit Middelaar en Plasmolen hier in Gennep opgevangen..
Orgel
Vannacht uren lang wakker gelegen van het gebrom van overvliegende toestellen. Het zware geluid leek wel op de donkere tonen van het kerkorgel. Dit ‘luchtorgel' bleef maar aanhouden: honderden bommenwerpers op weg naar Duitsland. Welke plaatsen zijn nu weer aan de beurt? Gistermiddag kwamen er ook zwermen over. Ik zag hoe het afweergeschut er twee in brand schoot. Zou de bemanning er nog levend uitgekomen zijn? Ik lig in het donker te luisteren. Als ze er nu maar niet een boven Gennep neerschieten. Morgen is het zondag. Vader gaat met de buurman proberen op de Panoven wat groente te bemachtigen . Moeten ze dan wel zelf van het land halen.
Limburgers? en 1900 km |
Wat een dag. 's Ochtends 1150km en 's avonds 750km vanwege het boerenprotest in Den Haag, vanwege het naar hun mening voortdurend de schuld geven aan boeren. De laatste druppel was de uitspraak van D66 dat de veestapel gehalveerd moest worden. Maar ik zat er mee, want ik had een workshop in Amersfoort. Notabene om met mensen met 7 verschillende nationaliteiten de strategie te bepalen met betrekking tot duurzaamheid in de landbouw. Over biodiversiteit, ecosystemen, regenwoud maar ook over AMR (anti microbial resistance) enzovoorts. Wel toepasselijk, maar ik was gelukkig net voor 9 op mijn bestemming na bijna 2,5 uur in de auto. Overigens is AMR wel een heel groot zorgpunt. De WHO verwacht dat in 2050 meer mensen sterven aan het dan ontbreken van nog werkzame antibiotica tegen bacteriële infecties dan aan kanker. 's Avonds was het weer file. Gelukkig iets minder zodat ik net na 7 weer thuis was.
Goof attendeerde 's avonds me op het volgende: In Binnenlands Bestuur van 26 september een interview met onze burgemeester. Eén kanttekening van mijn kant richting onze (ex-)burgemeester: dit is geen Genneps of Limburgs ding, want de wethouders komen oorspronkelijk geen van allen uit Gennep of zelfs maar uit Limburg. Dan kan ie beter Gelders of Nijmegen's ding zeggen (alledrie komen oorspronkelijk uit Gelderland en 2 daarvan uit Nijmgen. 1 woont er zelfs nog steeds)
De wethouders en de vertrouwenscommissie pruimden hem opeens niet meer, en dus kon Peter de Koning wieberen als burgemeester van Gennep. Wat hij heeft misdaan? ‘Geen idee. Ze vertellen het niet, en dat is zo vernederend.'
Of de burgemeester zich daags na Pinksteren wilde melden bij de vertrouwenscommissie van de Gennepse gemeenteraad. ‘Ik had geen idee waarom', zegt (inmiddels) ex-burgemeester in een interview met Binnenlands Bestuur . ‘De drie wethouders hadden hun vertrouwen in mij opgezegd. Hè? Ik was met stomheid geslagen. Kunnen jullie mij ook zeggen hoe, wat, waar? Wat ze zeiden mag ik niet zeggen, maar er kwamen alleen maar platitudes uit. En de wethouders wilden mij ook niet vertellen wat er aan de hand was', aldus De Koning.
Hij kauwde weken op de slechte tijding van de vertrouwenscommissie en meldde op het einde van de laatste raadsvergadering voor de zomervakantie dat hij in september zou moeten opstappen. ‘Ik wilde een paar maanden tijd kopen in de hoop dat er nog wat te repareren viel.'
Aparte cultuur
De vertrouwenscommissie had hem de keuze gegeven: opstappen of een motie van wantrouwen aan zijn broek krijgen. De Koning hield de eer op die 2de juli aan zichzelf. Hij las de raad voor dat het ‘veranderende bestuursklimaat' en de ‘sfeer binnen het college' hem hadden doen besluiten om op te stappen. Maar wat was er dan eigenlijk veranderd? En welke (slechte) sfeer hing er dan? ‘Welke signalen heb ik gemist, wat heb ik verkeerd gedaan?' De Koning had geen idee, maar op oude voet doorgaan in Gennep zat er kennelijk ook niet in.
‘De vertrouwenscommissie had mij gezegd dat de wethouders niet met mij wensten te praten. Het leek mij te confronterend om er dan tóch over te beginnen. Van de gemeentesecretaris hoorde ik ook niets. Ik vraag mij af of zij een rol in dit spel heeft gespeeld. Gennep heeft een aparte politieke cultuur. In Ridderkerk en Steenbergen, waar ik wethouder was, geeft iedereen elkaar voor de raadsvergadering een hand. Dat gebeurt hier niet. Die directheid is er niet. Op de plek waar ik ben geboren zouden de wethouders de burgemeester hebben aangesproken. Hier is wel óver maar niet mét de burgemeester gesproken.'
Hork
Hij zou hard zijn geweest, een bemoeial en een hork. De Koning: ‘Ik kan begrijpen dat een Limburger mij zakelijk vindt. Ik kan mij ook nog voorstellen dat hij mij hard vindt. Ik ben een Schiedamse jeneverneus. In Schiedam heerst de mentaliteit van de haven. Klaar, naar huis. Nee is ook een antwoord. Vooral dat laatste moet je in Limburg anders inkleden. Ronduit nee is te confronterend. Ik heb geleerd om daarmee om te gaan en ik heb een Limburgse vrouw.'
Vorig jaar werd hij zonder problemen herbenoemd. ‘Eind vorig jaar had ik een klankbordgesprek met de vertrouwenscommissie. Ik wilde zelf regelmatig tegen het licht worden gehouden, de profielschets stamde immers uit 2011. Verwachten jullie dat nog steeds van mij? Als het anders is, vertel het mij, dan houd ik daar rekening mee. Het antwoord was altijd: “Ga zo door Peter; het gaat goed”.'
Mediation
De ‘goede' werksfeer in de zomermaanden gaf De Koning de stille hoop dat er met mediation nog iets te behalen viel. Daar had hij ook op ingespeeld door begin juli te melden dat hij in september zou vertrekken. Gouverneur Theo Bovens hoopte ook op bezinning, zegt De Koning. ‘Het kon niet zo zijn dat ik meteen zou vertrekken. De gouverneur heeft zijn best gedaan. Hij heeft met de voorzitter van de vertrouwenscommissie en met de wethouders gesproken. De gouverneur heeft meer dan een keer mediation voorgesteld, maar daar wilden de wethouders en de vertrouwenscommissie niets van weten. Hun bezwaren waren namelijk politiek, vertelde hij mij. “Als mensen niet willen, dan kan ik daar niets mee”, zei hij.'
Reactie gemeente
De gemeente Gennep laat weten zich niet te herkennen in het beeld dat De Koning schetst, zeker als het gaat om de redenen voor zijn vertrek. ‘Bij het beëindigen van zijn benoeming hebben beide partijen schriftelijk met elkaar afgesproken om hierover niet naar buiten te treden. Wij van onze kant wensen ons aan deze afspraken te houden', aldus de gemeente. ‘De heer De Koning schetst nu een eenzijdig beeld – gebaseerd op zijn interpretatie van de werkelijkheid – alsof er niets aan de hand was. Daar nemen wij uitdrukkelijk afstand van. Bovendien brengt hij met zijn uitlatingen, ook over de politieke cultuur in Gennep, de gemeente en alle mensen die zich daarvoor inzetten schade toe.'
Minister: "Gennepse affaire schadelijk voor het openbaar bestuur" |
Minister Ollongren van Binnenlandse zaken heeft schriftelijk de kamervragen beantwoord die gesteld zijn naar aanleiding van de Gennepse burgemeestersaffaire. Hieronder de voornaamste uitspraken:
Minister: "Het vertrek van burgemeester De Koning valt te betreuren. In algemene zin is een kwestie als deze schadelijk voor het openbaar bestuur in het algemeen en voor het aanzien van het burgemeestersambt in het bijzonder. Ik heb dan ook aanleiding gezien de commissaris van de Koning om ambtsbericht te verzoeken. De commissaris heeft mij geïnformeerd over de aanleiding en achtergronden van het vertrek van de burgemeester. Inmiddels heeft op 16 september 2019 ook een besloten raadsvergadering plaatsgevonden waarin de gemeenteraad van Gennep is bijgepraat over de situatie."
(Noot: het was geen "besloten" vergadering van de gemeenteraad want als buitenstaanders waren de wethouders daarbij aanwezig. De wethouders die notabene partij zijn in deze zaak)
Minister: "De bestuurlijke verhoudingen binnen het college van burgemeester en wethouders zijn verstoord, zoveel is duidelijk. De burgemeester heeft uiteindelijk ook zelf hierin aanleiding gezien om ontslag te verzoeken. Van ontslag in de zin van artikel 61b van de Gemeentewet (verstoorde verhouding tussen de burgemeester en de raad, gevolgd door een aanbeveling tot ontslag van de burgemeester) is geen sprake. Noch is er enige formele rol of bevoegdheid van de vertrouwenscommissie in deze aangelegenheid. Die is er immers slechts bij benoeming en herbenoeming van een burgemeester."
Doe je mee? |
Vandaag, zondag 29 september, organiseerde Jong Nederland Doe je mee-dag, Buren-dag en een Rommelmarkt op hun terrein aan de Irenestraat. Alle pech van de wereld dat het zo druilerig (en frisjes) was, zodat er niet heel veel meegedaan werd. Jammer voor Jong Nederland, want ze hadden hun stinkende best gedaan. Er stond zelfs een gigantische opblaasattractie voor de kids. Maar wij zelf hebben een "street monster" aan de rommelmarkt over gehouden :-)
De rommelmarkt, gelukkig wel droog. |
Afgelopen week kreeg ik een mailtje van Roy Rongen: "
Op Gennepnu vond ik uw email adres en dacht misschien is dit een leuk weetje.
Ik heb de oude neonverlichting weten te bemachtigen van de winkel van Max Schaffers die ooit aan de zijgevel heeft gehangen toen er nog een weg of pleintje was. Uw foto's op de website hebben mij hierbij geholpen. Ook om de overige neon letters te ontcijferen tot woorden. Een jaar of 30 later (vermoed ik) heb ik een deel van de neonverlichting van het woord Schaffers provisorisch aan de praat gekregen. Helaas zijn de laatste letters ‘rs' waarschijnlijk ooit gesneuveld." Hieronder de foto's die hij stuurde.
Max Schaffers, zoon van de directeur van de MBS begon zijn zaak in de Zandstraat en heeft die in de loop van de tijd fors uitgebreid. Hij had eerst een oude boerderij in gebruik in de Molenstraat (waar nu het pleintje is), totdat hij daar weg moest. Hij heeft eerst een houten loods in de Pottenhoek (Bleekstraat) gebouwd en later (rond 1973) een groot magazijn redelijk vooraan in de Molenstraat. Al die panden van Max hadden 1 ding gemeen en dat is dat ze uitblonken in lelijkheid, want ze waren volstrekt gericht op alleen maar functionaliteit. Hieronder de panden anno 2019. Dankzij Max hebben we wèl veel foto's van het verleden van Gennep.
de winkel in de Zandstraat |
het magazijn in de Molenstraat |
zijkant aan Oliestraat |
het hele perceel van voor naar achter is volgebouwd |
de houten loods in de Pottenhoek |
het garagegebouw aan de Oliestraat |
Burgemeester van Banning (1938-1947) |
Wiel kwam in zijn stukken nog een lied tegen, geschreven door de Gennepse burgemeester van Banning. Ik heb daaronder zijn memoires en zijn afscheidsrede toegevoegd, evenals het huldeblijk van de toenmalige Gennepse verenigingen bij het afscheid van van Banning in 1947..
Lotgevallen van het stadje Gennep
't stadje aan de Maas
Wijze: Achter in 't stille klooster
Hoog in Limburg ligt een stadje Waar de Niers stroomt in de Maas Het werd getroffen door de oorlog Daarvan volgt nu het relaas
Na vier jaren van bezetting Kwam de Tommie in Nederland En de Duitsers moesten vluchten Maar bij Gennep hielden ze stand
Vele dagen zien we ze trekken Met gehavend materiaal Ieder lachte en dacht stiekem Met drie dagen is het normaal
Rood, wit, blauw kwam weer te voorschijn Ook Oranje lag gereed Pessimisten waren verdwenen Dit was het einde van het leed
Hoe kon alles toch verkeerd zijn De opmars werd tot staan gebracht De bevrijding die zou komen Had men zo toch niet verwacht
Gennep werd weer vestingstadje En de Duitsers bleven de baas De arme Gennepenaren Moesten werken aan de Maas
Gennepenaren doken onder Iedereen die hielp elkaar De burgemeester werd meegenomen Dit was het werk van de S.A.
Bommen vielen op de huizen Enkelen vonden toen de dood Onrust heerste bij de mensen Gennep was in grote nood |
Valschermjagers daalden neder Op het Genneps grondgebied Overal zag je piloten Maar in Gennep kwamen ze niet
Op een Zondag kwam de tijding Gennep werd geëvacueerd Hoe werd het leed en de ellende Met die slag zozeer vermeerd
En we zien de mensen trekken Afscheid nemen van hun huis En de vraag ligt in hun ogen Wanneer komen wij weer thuis
Samen zijn ze toen vertrokken En ze wisten niet waarheen Bedenk het leed en de ellende Door die mensen toen geleên
Sommige vluchtten naar het klooster Vonden daar een nieuw tehuis Gastvrij werden zij ontvangen En ze voelden zich er thuis
x Kelders werden er gegraven Levensmiddelen er ingehaald Want het tijdperk der bevrijding Was bij lange niet bepaald
x Maar ook daar was het niet veilig Weer een troepje moest er gaan De gezinnen met de kinderen Wat hadden zij dan toch misdaan
Duitsers plunderden de huizen Het werd in veiligheid gebracht Wie had er zo'n zorg voor Gennep Van die “Heren” toch verwacht |
De burgemeester v. Gennep J. v. Banning
Het geheel kan gezongen worden op de melodie (wijze) van het melodramatische “Achter in het stille klooster…” ( Je kunt dit lied beluisteren op Google, gezongen door de Zangeres zonder naam!)
Emotionele radiotoespraak van de Gennepse burgemeester |
Nee, niet van de huidige burgemeester (2019), maar van burgemeester van Banning van Gennep, op 4 juni 1945 voor radiozender Herrijzend Nederland. Hij deed een emotionele oproep aan de gehele Nederlandse bevolking om het zo onevenredig zwaar getroffen Noord Limburg te helpen. De toespraak is voorzien van foto- en filmmateriaal om te illustreren, waar burgemeester van Banning het over had. Na het vieren van de bevrijding was de wederopbouw de volgende fase.
Gennepse mensen |
bovenstaande foto is afkomstig van Henk Hoesen en toont de bewoners van de Maasstraat voor WOII. Ik heb de foto gekregen via Tonny Wilbers. De mensen op de foto zijn: Bovenste rij van L naar R : Riek Wouters-Bert Surig-Loet Achterberg-Marie Wouters-Zus Hoesen Wouters-Jan Surig-Door Roosenboom-Mia Hoesen-Tilla Hoesen. Onderste rij: nr. 1 en 2 onbekend-Theo Hoesen-Henny Rosenboom-Loek Hoesen-Bert Surig-laatste 2 ook onbekend. ( Hoesen Slagerij was er toen in de Maastraat). Op de foto rechts staan de namen ook op de foto. |
Schepje voor schepje wordt de historie blootgelegd |
De opgravingen waar het pand van bakker Nillessen stond zijn in volle gang. En schepje voor schepje wordt de historie blootgelegd, waarbij hele emmers met scherven van Genneps aardewerk uit de grond worden gehaald.
Jan veegt links het bakstenen vloertje schoon met daarop de laag zand waaruit de potscherven kwamen. En niet alleen potscherven, maar ook figuurtjes, die waarschijnlijk vroeger zijn gemaakt als speelgoed voor de kinderen. |
Op de foto links zit Jan met een klein troffeltje de zandlaag door te spitten en weg te graven. Op de foto links het tongewelf, dat waarschijnlijk van rond 1850 zal dateren. Het bakstenen vloertje lijkt van eerder datum en wellicht dat zich daaronder nog een veel ouder tongewelf zal bevinden. Op de foto rechts zien we de vroegere pottenbakkersoven van Jan Essing. Het bakstenen gootje dat van rechts naar links loopt is van later datum en door de fundering van de oven heen gemaakt naar een beerput die zich links moet bevinden. Nillessen had zijn keuken op deze plek en daarvoor is vermoedelijk die afvoer gemaakt. Hoe oud de beerput is, is de vraag. De put zou interessant materiaal kunnen opleveren. |
Er is natuurlijk wel een andere kant van de medaille van dergelijke opgravingen. Ze vertragen de bouwplannen van de eigenaar. En wellicht nog erger: de eigenaar draait op voor de kosten van het archeologisch onderzoek en de kosten van het catalogiseren en uitwerken van de bevindingen. Die kosten kunnen oplopen tot 100.000 euro en nog wel meer. Eigenlijk is het oneerlijk dat een eigenaar niet slechts hinder ondervindt van dergelijke onderzoeken, maar ook nog eens de kosten moet betalen voor onderzoek dat vanwege maatschappelijk belang aan hem/haar wordt opgelegd. Als de overheid de eis oplegt, dan lijkt het mij persoonlijk ook juist dat de veroorzaker (de overheid) ook de kosten draagt, maar wel dat de eigenaar de vertraging en de hinder moet accepteren. Maar dat is mijn mening.
De oorlog slaat toe in Gennep |
Wiel vervolgt zijn verhaal over zijn herinneringen aan Market Garden en wat er toen in Gennep gebeurde.
Risico
Er zijn weer granaten gevallen bij ‘Maria Oord'. Nu in de tuin van de Zusters van het Norbertusgesticht. En ook op de Heijenseweg. Het schijnt dat de Engelsen mikken op twee hoge gebouwen van Gennep, de Martinustoren en de moutfabriek. Dat zijn uitkijkposten van de Duitsers. De kerktoren staat vlakbij het sanatorium. Elke misser is dus een groot risico voor de tbc-patiënten.
Drie Kronen
De luchtaanval van 25 september op het Duitse hoofdkwartier aan de Drie Kronen is duidelijk zichtbaar. De schuren smeulen nog na. Het hoofdkwartier in het landhuis ‘Holy Lodge' ligt in puin. In de rijksweg erlangs zitten meerdere bomtrechters. De enkele mensen die de Bloemenstraat inlopen zien de uitgebrande vrachtwagens tussen de geblakerde muurresten staan. Een Duitse militair maant de burgermensen aan met spoed door te lopen.
Lightnings
Dinsdag 26 september ben ik met moeder en mijn zusje alleen thuis. Vader is naar goede kennissen in de Gennepse Hei. Daar kan hij nog wat eigen teelt pijptabak krijgen. Ik verveel me een beetje en hang uit het open raam in de lucht te kijken. Daar zie ik twee Lightnings boven Gennep rondjes draaien. Het zijn aparte toestellen door hun dubbele staart. Mij bekruipt een onbehaaglijk gevoel. Dat rondcirkelen deden ze boven de Maaskemp ook, als ze een schip in de Maas beschoten. Ik roep moeder en zeg: “Ik vertrouw het niet.” |
Bommen
Ineens zie ik er een duiken. “Naar de kelder!” schreeuw ik. Door de tussendeur rennen we de trap van de benedenbuur af. Een gefluit en een vreselijke dreun. Mijn zusje, die halverwege de trap is, glijdt van schrikruggelings omlaag. Moeder sleurt haar mee naar de bierkelder. (We wonen boven een café.) Ik spring de kelder in, terwijl er een vreselijke klap volgt. De muren van de gewelvenkelder schudden heen en weer. Mijn zusje zit huilend tegen moeder aangekropen. De oren gespitst wachten we op de volgende bom. Maar het blijft stil. Plotseling horen we snelle voetstappen boven ons en zwaait de deur open. Het is kapelaan H. “Alles goed hier. Gennep is gebombardeerd”. En weg is hij weer.
Dood Ik waag me buiten en zie meteen dat Hotel de Kroon getroffen is. Soldaten rennen in en uit het steegje naast het hotel. Achter is een militaire veldkeuken. Op de Markt staan militaire vrachtwagens. Als ik die kant op loop, zie ik dat er een groot gat in het dak van de protestantse kerk zit. Het domineeshuis ernaast is zwaar beschadigd. Verderop in de Zandstraat zie ik buurjongen Wim bij een groepje mensen staan. Als ik er naartoe loop, zie ik dat het huis van weduwe H. half in elkaar ligt. De voorgevel is er half uit. Je kunt zo zien dat er boven een ijzeren ledikant staat. “Vrouw H. ligt er dood in”, zegt Wim. Bij de stadspomp aan de overkant ligt een blinkende raket, een blindganger. Als ik thuis kom en naar mijn slaapkamer ga, ligt er kalk van het plafond op mijn bed. Het schilderijtje van mijn Eerste H. Communie is van de muur gevallen. Er zit een barst in het glas. |
Doden Noot van Fons Keijsers " ‘een van de werklui' die is gedood was mijn vader Wiel Keijsers.hij was zwaar gewond en later op die dag overleden in het toenmalige klooster. Als vervoer naar het ziekenhuis mogelijk was geweest dan had hij mogelijk kunnen overleven." |
Frontstad
Vanaf deze dinsdag worden er overal matrassen naar de kelder gesleept en kunnen mensen bij buren of familie die een grotere kelder hebben intrekken. Er ontstaat een ongekende saamhorigheid. Ik moet 's morgens vroeg brood halen omdat vader zich niet op straat durft te vertonen (graven aan de Maas!). Er worden spoorbielzen op het spooremplacement gehaald om het dak van een grote gegraven schuilkelder in de tuin te verstevigen. Duits en Engels kanonvuur gaat nu heen en weer. Granaten komen fluitend aansuizen en slaan vernietigend in. Ja, in deze laatste septemberweek 1944 is GENNEP EEN FRONTSTAD geworden, waar de bevolking als muizen de grond in kruipen.
Volgt :
De barre twee oktoberweken vóór de gedwongen leegloop van Gennep.
Over 2nd opinions en oplossingsrichtingen |
Maar even vanaf facebook op mijn eigen site (kan ik het later tenminste nog terugvinden)
“varianten, oplossingsrichtingen, 2nd opinions”, de verwarring over de lob is blijkbaar nog steeds niet over.
Met het risico om in herhaling te vallen daarom nogmaals heel kort waar het om gaat:
Alle dijken langs de Maas worden ingericht op hoger water (de wettelijke normdijken).
Dit geldt bv voor Gennep, maar ook voor de lob. Dit is geen variant en geen “oplossingsrichting”, maar gewoon wat staat te gebeuren. Dit is het startpunt.
Tot zover niets aan de hand.
De lob zou extra beschermd kunnen worden, bovenop de standaard wettelijke normdijken bescherming, die iedereen, de lob incluis, langs de Maas krijgt. En die extra bescherming is het onderwerp van discussie.
Door de lob beter te beschermen tegen hoogwater blijft het gebied langer droog en en zelfs droog tot een waterhoeveelheid die maar liefst 60% meer is dan 1926 of bv 1993.
Maar waarom zou die lob extra beschermd worden en Gennep en de rest van de plaatsen langs de Maas niet?
De lob is speciaal omdat het een groot gebied is en aan de achterzijde afgeschermd door het Rijkswald.
Als het gebied van de lob langer droog blijft en pas op een later moment overstroomt dan de rest van Limburg dan is dit nuttig voor de waterbeheersing. De lob stroomt dan niet gelijk vol met bv de kern Gennep, maar blijft droog. Pas als de waterstand nog veel hoger is en er een nog hogere waterpiek is dan pas overstroomt de lob. Want dat is nuttig voor de waterbeheersing bij een dergelijke calamiteit.
Het extra beschermen van de lob en het investeren van miljoenen in een betere bescherming van de lob dan elders langs de Maas is dus zinvol.
De kernvraag is dan dus: wil het gebied beter beschermd worden?
Daarbij is het probleem dat het zo lang mogelijk droog houden van de lob pas echt zinvol is als het water bij het bereiken van die zeer hoge waterstand ook snel instroomt in de lob en niet rustig over de dijken kabbelt.
En de studie hoe dat dan gerealiseerd zou moeten worden, is het onderwerp van het onderzoek, van het project en van de discussie.
Waar dan een 2nd opinion onderzoek over zou moeten gaan is mij volstrekt onduidelijk.
Dan over het in de wet benoemd zijn tot retentiegebied:
voor het overstromingsrisico en voor het project maakt het helemaal niets uit.
Waar het wel iets voor uitmaakt zijn de beperkingen die nu gelden voor ontwikkelingen in het gebied maar ook voor een eventuele schadevergoeding bij overstroming.
Het onderwerp staat eigenlijk los van de hele studie of de lob beter beschermd zou moeten worden dan de rest van de gebieden langs de Maas en zou het onderwerp zou door de politiek met ondersteuning van waterschap en rijkswaterstaat (de participanten in de projectgroep) in Den Haag aangekaart moeten worden.
Het project van de lob van Gennep is feitelijk alleen de trigger geweest om dit probleem onder de aandacht te brengen.
De nu uitgestelde motie voor een “2nd opinion” had daarom beter vervangen kunnen worden door een motie om een onderzoek in te stellen hoe het heeft kunnen gebeuren dat dit Gennepse gebied eind 90-er jaren plotsklaps als retentiegebied aangewezen werd.
En nog belangrijker hoe dit teruggedraaid zou kunnen worden. Voor het overstromingsrisico en het bergen van water maakt het niks uit, maar wel voor de ontwikkelingsmogelijkheden en wel voor het risico van het geen recht hebben op schadevergoeding.
En let wel: de lob is GEEN stroomgebied van de Maas noch is bijzonder laag gelegen.
de Fietstunnel |
Hoe snel het kan gaan in ruim een week. De 1e 2 foto's zijn van 12 september, de 3e van 14 september en de laatste van een week later.
Concert harmonie Unitas et Fidelitas 22 sept 2019 |
zondag 22 sept hield de Gennepse harmonie een duubelconcert samen met de fanfare Eendracht van Siebengewald. De Gennepse harmonie speelde na de pauze. Een paar plaatjes
De oorlog nadert Gennep |
Wiel van Dinter
Zwevers Maandag 18 september is een stille dag in Gennep. En een rare dag: geen Duitse soldaten te bekennen. Blijde gezichten overal. De Tommies kunnen elk moment komen. Tegen elven weer zwaar gebrom in het westen. En wij zien weer tientallen trekkers met een zwever erachter. Wij jongens sprinten opnieiw naar ons uitkijkpunt de Niersbrug. Alles gaat in dezelfde richting als gisteren. Maar dan een bijzonder schouwspel! Er haken zich zwevers los en zeilen omlaag. We zien ze bij Zelder en Aaldonk landen. We staan perplex, want de andere combinaties vliegen verder. Hoe kan dat toch? Komen die ons bevrijden? Er zijn hier geen Duitsers meer. |
Granaten
Maar bittere teleurstelling de volgende dag. De Tommies zijn niet gekomen. Er lopen en rijden dinsdag weer Duitse soldaten, gewapend en met helmen op, door de Zandstraat. Er wordt gevochten bij de Plasmolense heuvels. De Duitsers halen de zweefvliegtuigen leeg. De Britten zijn verdwenen. Woensdag komt de oorlog wel heel dicht bij. We horen een paar doffe knallen. Later op de dag horen we van de buurman dat er granaten gevallen zijn bij ‘Maria Oord', het sanatorium in De Doelen. Drie zusters zijn gewond door rondvliegende scherven. De kanonkogels kunnen nu vaker komen. |
Gevlucht
De schrik zit er goed in. Waar zullen de volgende granaten neerkomen? Op donderdag gaan mensen matrassen in de kelder slepen. Vrijdagmiddag komt een stoet mannen, vrouwen en kinderen uit Plasmolen en Middelaar Gennep binnenlopen. Ik zie ze op de Markt stilstaan met kinderwagens, handkar en volgepakte fietsen. Een oude vrouw zit met kussens in de rug op een kruiwagen. Ze zijn door de soldaten weggestuurd. Veel huizen zijn al zwaar beschadigd door projectielen vanuit de Plasmolense heuvels en van over de Maas. De nog bewoonbare huizen zijn door de Duitsers gevorderd. De mensen worden her en der in Gennep ondergebracht. Zo maken wij kennis met vluchtelingen.
Aanval
Maandag 25 september wordt er hier en daar in Gennep volop gegraven. Buren helpen elkaar met het graven van schuilkelders in tuinen. Engelse kanonnen uit het Brabantse schieten op onregelmatige tijden op Gennep. Er worden op het spooremplacement bielzen gehaald voor het stutten van de daklaag grond. Binnen in worden slaapplaatsen gecreëerd. 's Middags cirkelen er de hele tijd Typhoons over de Niers. Meestal betekent dat niet veel soeps. Dat heeft de ervaring geleerd. Dan opeens duiken ze met een huilend lawaai, schieten raketten af en klimmen weer steil omhoog. We zien rookwolken opstijgen en horen doffe knallen die steeds sterker worden. Het is ginder op de Nijmeegseweg. Al gauw zien we vlammen oplaaien en sporen vuurwerk de lucht inschieten. De Duitse munitie in de boerenschuren van de Drie Kronen gaat de lucht in. Later rijdt een Duitse rodekruiswagen van het noodhospitaal in Maria Roepaan richting Milsbeek.
Wij zitten nu midden in het oorlogsgebeuren.
De oorlog komt Gennep binnen…
LOB communicatie |
Ik merkte al eerder op dat de communicatie van de werkgroep over de lob behoorlijk klungelig was, onhandig en waarschijnlijk onnodige commotie veroorzaakte.Tot en met complot-theorieën en vragen om een "second opinion". Daarom hier een stukje hoe ik denk dat het ook gecommuniceerd had kunnen worden. Het is overigens de vraag of en in hoeverre de nu ontstane commotie nog terug gedraaid kan worden, want de geest is uit de fles. (dit staat even los van de definitie tot bergingsgebied en schadevergoedingsregelingen. Feitelijk is "half" Limburg bergingsgebied maar is meestal niet als zodanig in de wet gedefinieerd. Dat is voor de lob wel het geval met als voornaamste gevolg beperkingen voor ontwikkelingen in het gebied en een groot risico voor schadevergoeding in geval van een watercalamiteit).
Blijkbaar is zelfs het volgende verhaal nog te ingewikkeld. Het wantrouwen zit blijkbaar erg diep. (facebook discussie).
Daarom nòg simpeler. Wat staat te gebeuren.
De reden van dit aanbod? Het gebied van de lob is vrij groot, is rondom afgeperkt en zou prima geschikt zijn om de top van de watergolf af te romen. Daarvoor moet de lob wel zo lang mogelijk droog blijven en met hogere dijken langer beschermd worden. De dijken aan de Ottersumse kant van de Niers worden dan ook hoger dan de dijk aan de Gennepse kant.
De Lob van Gennep: hoe het denkelijk zit en hoe het dus ook verteld had kunnen worden:
Introductie:
Na de overstromingen van 1993 en 1995 zijn nooddijken aangelegd, die later tot permanente waterkeringen zijn gemaakt. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de waterkering bij de driekronen. Vanwege klimaatverandering is echter de verwachting dat de Maas op langere termijn nog grotere waterhoeveelheden kan gaan afvoeren met hogere waterstanden tot gevolg en dat de huidige dijkhoogtes niet voldoende zijn..
Om die reden is besloten om de dijken langs de Maas verder te verhogen.
De dijken in het gebied (de kern Gennep en het gebied van de lob) worden verhoogd zodat ze bescherming bieden tot waterhoeveelheden van 4100m3 tot 4500m3 per seconde in de Maas. (In 1926 en in 1993 was de waterhoeveelheid ca 3000m3 per seconde)
De lob van Gennep:
De lob van Gennep is een speciaal gebied, omdat het een afgeperkt en redelijk laag gelegen gebied is. En dat biedt mogelijkheden. Bij hoog water zou de lob achter de hand gehouden kunnen worden voor calamiteiten, voor zeer extreem hoog water. Om dergelijk gebruik van de lob mogelijk te maken zou de lob tot die tijd extra beschermd moeten worden met nog hogere dijken, zodat de lob ook bij die hoeveelheden van 4500m3/seconde gewoon droog blijft en dan niet overstroomt zoals bv de kern Gennep dat op dat moment doet net als op vele andere plaatsen in Limburg gebeurt.
Door de lob zo lang mogelijk droog te houden blijft de lob beschikbaar voor dergelijke calamiteit.
Maar om voldoende effectief te zijn zou bij zo'n calamiteit het water wel snel ingelaten moeten kunnen worden bij dergelijk extreme waterstand. Het slechts overstromen van die extra hoge dijken zou niet voldoende effectief zijn en zou daarom zinloos zijn.
De keuzes voor de inwoners van de lob:
Oplossing 2 kan volgens het MIRT onderzoek met 2 varianten:
Hieronder de 3 mogelijkheden bij verschillende waterhoeveelheden. Let wel: in 1926 en 1993 was het 3000 m3/sec. Het huidige beschermingsniveau is 3600 m3/s. Vanwege het broeikasgaseffect wordt dit verhoogd naar 4200 m3/s (dat correspondeert met die 1/300). Het eerste plaatje in elke reeks toont telkens de wettelijke normdijken, die iedereen toegezegd zijn en die bescherming bieden tot tenminste 4200m3/seconde water dat door de Maas stroomt.
tot 4200 m3/seconde door de Maas |
tussen 4200 en 4800 m3/seconde door de Maas |
meer dan 4800 m3/seconde door de Maas |
|
Wettelijke normdijken | |||
Dubbele dijken (kleine badkuip) | |||
Grote lob (grote badkuip) |
de oorlog dichterbij |
Wiel vervolgt zijn verhaal over operatie Market Garden en hoe dat in Gennep beleefd werd in september 1944, nu 75 jaar geleden.
Oorlog
Sedert 10 mei 1940 heerste er in Gennep de oorlogstoestand. Van oorlogshandelingen was er toen nauwelijks sprake: er liepen al Duitse soldaten door Gennep voordat Gennep goed en wel wakker was. De vrijheid van meningsuiting was snel ingeperkt, de distributiebonnen voor voedsel, kleding, brandstof e.d. gaven steeds mindere hoeveelheden. Gebreidelde pers, radio's inleveren, alleen nazi-gestuurde berichten. In het geheim gehoord nieuws van ‘Radio Oranje' gaf de keerzijde van het nieuws. Dwangarbeid in Duitsland, de avondklok, Gennepse mannen en vrouwen die verplicht werden te werken aan de Westwall, verhardden het leven in oorlogstijd. De geallieerde landing in Normandië luidden een nieuwe fase van de oorlog in.
Juk
Een vleugje optimisme leefde op onder het steeds zwaarder wordende juk van de bezetting. De steeds vaker voorkomende nazi-berichten van ‘strategische' terugtochten van Duitse legers wakkerden dat optimisme aan. De ‘val' van Brussel en Antwerpen gaf een gevoel van “ze komen er aan”. En de bezetter werd brutaler en grimmiger. In Gennep opgehangen bulletins van gefusilleerde verzetsstrijders probeerden een angstcultuur te kweken. Eskaders bommenwerpers die dag en nacht over Gennep naar Duitsland vlogen, en ook buurtsteden hoorbaar aanvielen, brachten de oorlogshandelingen naast de deur.
Kinderkapel
Als Mulo-leerling hebben wij Gennepse jongens, nog steeds vakantie. De school is door de Wehrmacht gevorderd voor militairen. Met buurjongens slenter ik door Gennep, kijk hoe mannen en vrouwen, gewapend met een schop, loopgraven moeten gaan maken aan beide oevers van de Maas. De spanning die in Gennep hangt, gaat ons grotendeels voorbij. Op zondag 17 september gaan we als altijd om half 9 naar de Kindermis. We voelen ons eigenlijk te groot voor die Mis, maar koster Adriaan stuurt ons in de Hoogmis door de volle kerk naar de kinderkapel bij de andere ‘zondaars'!
Vliegers
Gisteren was het al druk geweest in de lucht. Jachtvliegtuigen schoten op alle voertuigen op de weg. Nu tijdens de Mis hoorden we duidelijk bommen vallen richting het Rijkswald. Wij woonden in een bovenwoning op de hoek Maasstraat/Markt. Ik was vroeger thuis uit de kerk dan anders. De kapelaan had niet gepreekt vanwege die bommen. Het is stil in de lucht totdat ik rond half twaalf een steeds sterker wordend geronk hoor. Ik schuif het raam open en zie uit de richting Oeffelt een grote zwerm vliegtuigen komen. Het zijn toestellen met het Engels kenteken. Zo laag vliegen ze anders nooit. Het geluid is oorverdovend. Ze gaan richting Nijmegen. Schoolkameraad Wim van de overkant ziet me en schreeuwt: Ga mee! En rent de Markt op. Ik hol de trap af en volg hem. Theo en Jeu van De Kroon rennen al de Niersstraat in.
Parachutes
Even later staan we op de Niersbrug, waar je ver van je af kunt kijken. We zien de machines achter de bomen van de Nijmeegseweg verdwijnen. Mensen, die op het dak van de Genneper Molen staan, roepen: “Ze gooien pamfletten uit.” En even later: “Nee, het zijn parachutisten”! Op de brug worden de kijkers het eens: het is opzij van Nijmegen. Zou Groesbeek kunnen zijn. Een onderdrukt gevoel van uitgelatenheid zweeft door de groep mensen: de Tommies komen!
Gliders
Opnieuw zwaar geronk in de verte. Er komen nog meer vliegtuigen. Weer kun je de propellers zien draaien. Maar iedereen staat met open mond naar boven te kijken. Dit kan niet waar zijn! Achter elk toestel hangt aan een kabel een kleiner vliegtuig, een zweefvliegtuig. Wel honderd trekkers, netjes naast en achter elkaar. Ze gaan dezelfde kant op. Mensen op het dak vertellen dat de zwevers plotseling alle naar beneden gaan. Waar is dat voor? Al redenerend stuift de groep plotseling uit elkaar. Met grote snelheid komt van de Nijmeegseweg een Kübelwagen aangereden. In de Duitse jeep drie Duitse officieren met strakke gezichten, die in volle vaart de Niersstraat in rijden. De volwassen mensen kijken elkaar veelbetekenend aan.
Fiets
Als wij jongens tegen vieren naar huis gaan, zien we iets geks. Groepjes Duitse militairen lopen in snel tempo richting station. Anderen fietsen zonder geweer naar de Looi. Ik kom thuis en zie mijn moeder met roodomrande ogen. Mijn zusje is haar voor: “Een soldaat wilde vader dood schieten. Hij heeft vaders fiets afgepakt.” Ineens voel ik: de oorlog is dichterbij.
Harm: hieronder luchtopnames van 1944, waarop de WACO-gliders op de grond te zien zijn. Ter vergelijk (en orientatie) ook een luchtopname uit 2019
Op deze luchtfoto zien we de plek waar de gliders geland waren.
|
een detail van de foto links |
de situatie in 2019 |
Na 3 avonden lob |
door Wiel van Dinter:
Na het volgen van de drie informatie-avonden over ‘De Lob van Gennep' overheersen bij mij drie soorten gevoelens. Buiten dat: de stuurgroep kwam met een helder verhaal over de drie opties, ondersteund door duidelijke tekeningen. De massaal opgekomen belangstellenden (merendeel inwoners) kregen te weinig tijd om (kritische) vragen te stellen.
Delta
Mijn eerste gevoel was, dat met name het draagvlak voor optie 3 (een binnenmeer bij extreem hoge waterstand) praktisch nihil was. Een watersnood zoals in 1993 en 1995 was van alle tijden. Maar het opzettelijk onder water zetten van een woongebied was van de zotte. Half Nederland zocht duizenden jaren geleden een woonplek in de rivierendelta die Holland toen was.
Democratisch
Hoe beleefde de stuurgroep deze avonden? Ik denk dat de leden voorbereid waren op een pittige avond. Zij wisten dat bij optie 3 iedereen in de bomvolle zaal in de startblokken zat. En ik kreeg het onbehaaglijk gevoel, dat een positief besluit voor optie 3 al vast stond. Wij moeten u horen opdat u later nooit kan zeggen: “dit is een besluit over ons zonder ons.” De opmerking: “de stuurgroep beslist, de leden ervan zijn democratisch gekozen” wekte bij mij argwaan. En het versterkte mijn onbehaaglijk gevoel.
Teleurstelling
De projectgroep ‘De Lob van Gennep' bespreekt de 3 opties en legt die aan de hand van illustraties verder uit. De zaal luistert naar de antwoorden op vragen hoe hoog het water hier en daar komt te staan. De mensen komen tot leven als de gevolgen van het binnenkomend water te berde worden gebracht. Dan is het bijna 21.00 uur en maakt de dijkgraaf duidelijk, dat antwoord daarop niet de opdracht aan de stuurgroep was. Mijn gevoel van teleurstelling wordt breed gedeeld in de zaal.
Kerkje
Daags na de laatste Lob-avond ga ik naar Milsbeek. Het is bijna 75 jaar na ‘Operatie Market Garden'. En eerstkomende februari ‘Operatie Veritable'. Toen was het de dag dat de Britten van de Plasmolense heuvels afdaalden en zich een weg vochten naar het kerkje hier, dat ze dagenlang daar ginder gezien hadden. Jongemannen uit de bergen van Wales en Schotland, kruipend en lopend naar de Niers en verder. Een aantal van hen verloor in deze regio, ver van huis, hun leven. Hier op dit ereveld kregen ze hun laatste rustplaats.
Water
Mijmerend sta ik over de rijen grafstenen heen te kijken. En dan opeens flitst ‘De Lob van Gennep' door mijn hoofd. Versteend zie ik het water langzaam tussen de graven door naar me toe kruipen…
Ik draai me om. Nee toch!
De "lob van Gennep" |
8 sept 2019: Op verzoek van verschillende mensen heb ik wat zaken met betrekking tot de “lob van Gennep” op een rijtje gezet. De diverse afbeeldingen heb ik in eerdere bijdragen al op facebook gezet. De informatie welke ik verzameld heb en hier toon komt uit verschillende publieke bronnen en ik geef vervolgens mijn interpretatie in een "special" op deze website (zie pagina `specials` hierboven, maar nu ook vanaf de voorpagina rechtstreeks. Indien er mensen zijn, die het beter weten, of die opmerkingen hebben, laat dat dan aub weten.
special: 'de "LOB" van Gennep'
De Martinuskerk van Gennep in Madurodam |
In 2006 berichtte ik op deze site dat een maquette van onze Martinuskerk in Madurodam staat. Maar ook dat die maquette niet echt op onze vertrouwde kerk in Gennep lijkt. Harrie-Jan Metselaars is in de geschiedenis gedoken en heeft het volgende verhaal geschreven.
De St. Martinuskerk van Gennep in Madurodam
En tijd lang heeft er in Madurodam een maquette gestaan van de Gennepse St. Martinuskerk in Gennep. Maar die leek helemaal niet op het echte gebouw. Hij is inmiddels dan ook verwijderd. Maar hoe kan het dan dat er toch een dergelijk bouwsel heeft gestaan. Harrie-Jan Metselaars vond in het boek ‘Ware schoonheid of louter praal. De bisschoppelijke bouwcommissie van Roermond en de katholieke kunst van Limburg in de twintigste eeuw‘ van Jos Pouls de verklaring. |
Dt gebouw is er niet gekomen. Uiteindelijk kon pas in 1953 met de bouw van de huidige kerk worden begonnen, nadat er nog enkele andere ontwerpen waren afgekeurd. Financiële problemen speelden daarbij een rol, maar daarnaast vooral bezwaren van de Bouwcommissie van het bisdom Roermond. Zonder diens goedkeuring mochten er geen katholieke kerken in Limburg worden gebouwd.
Wat waren die bezwaren?
De architect die deken Janssen in 1948 had uitgezocht, Nico van der Laan, was geen Limburger, maar kwam uit Leiden. Samen met zijn broer, de benedictijn Hans van der Laan, leidde hij in Den Bosch een cursus voor katholieke architecten, vooral op het gebied van kerkenbouw. De bouwstijl die daaruit voortkwam wordt aangeduid als de Bossche School. Die was toen, eind jaren veertig, nog tamelijk traditioneel en gebaseerd op het model van de vroeg christelijke basilieken in Ravenna en Rome. Veel kerken die in die tijd in Nederland werden gebouwd waren in die stijl.
Zo niet in Limburg. De toenmalige leden van de bisschoppelijke bouwcommissie hielden er niet van. Ze vonden die niet eigentijds genoeg, en vooral veel te Hollands sober en te weinig Limburgs zwierig. Dit kwam voort uit het idee, dat in kerkelijke kring breed leefde, dat er een aparte katholieke Limburgse cultuur bestond, die afweek van die van de rest van Nederland. Ook in de kerkenbouw moest dat tot uitdrukking komen. Steun vond dat ook bij veel Limburgse architecten, die geen concurrentie van buiten wilden.
In 1951 maakte Van der Laan een nieuw ontwerp. Dat is ook in het boek van Pouls afgedrukt. In dit ontwerp zouden er balustrades boven de zijbeuken komen. Maar ook deze opzet vond de Bouwcommissie nog te traditioneel en te weinig streekeigen. Dat eigene moest onder andere tot uitdrukking komen door het gebruik van natuursteen of mergel. |
Deken Janssen voelde zich ‘als simpele bouwpastoor', zoals hij zich zelf noemde, verstrikt in deze ideologische strijd. Waarschijnlijk zal hij Gennep ook niet als echt Limburgs beschouwd hebben. Maar vooral ging deze slepende kwestie volgens hem ten koste van de zielzorg en het godsdienstig leven in Gennep. Er moest, zes jaar na de bevrijding, nog steeds gekerkt worden in de noodkerk bij het spoor, een voormalige loods van de NBDS en latere drukkerij Janssen.
In het boek staat een derde ontwerp uit 1952 dat de voorgevel laat zien zoals wij die nu kennen. Er is daarbij voor de buitenkant een compromis gevonden. Er is zowel baksteen als mergel gebruikt. Het principe van de vroeg-christelijke basilica is, zowel binnen als buiten, gehandhaafd. Op 23 maart 1953 vond eindelijk de aanbesteding plaats. De CAGO was met 341 883 gulden de laagste inschrijver. De nieuwe kerk werd met Kerstmis 1954, bijna tien jaar na de verwoesting van de vorige, in gebruik genomen. Dat was eigenlijk nog te vroeg, zoals blijkt uit de memoires van Thom van Kalmthout, want de vloer was nog niet droog en moest daarna opnieuw gelegd worden. De pastorie, ook van de Bossche School, is in 1955 gebouwd. |
Pouls geeft aan dat er na die in Gennep in Limburg verder geen parochiekerken in de stijl van de Bossche School zijn gebouwd. Maar tegelijkertijd vond er, vermoedelijk ook onder invloed van de gang van zaken in Gennep, wel een ontwikkeling plaats binnen de Bossche School. Die werd steeds minder traditioneel en richtte zich steeds meer op ‘objectieve schoonheid'. Als hoogtepunt daarvan kan wel gelden de nieuwbouw van de bendedictijnerabdij in Mamelis in 1966, van Nico van der Laans broer Hans, uitgerekend ook in Limburg. Hans was ook al nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de Gennepse kerk. Hij heeft de banken ontworpen en bemoeide zich ook met de ramen. Die werden gemaakt door Marius de Leeuw uit Vught. De familie Peters had toegezegd de ramen van de doopkapel te zullen betalen. Maar zij zag daar uiteindelijk van af toen die in haar ogen veel te modern waren.
HJ Metselaars, september 2019
Harm: Hieronder nog een aantal afbeeldingen van de Martinuskerk van deze website:
In 1953 werd de grond waar de kerk gebouwd ging worden ingewijd met een viering |
Het bouwterrein ligt gereed, met op de achtergrond de kerk van Ottersum |
Het betonwerk van de onderkerk vordert al aardig |
In 1955 is de kerk gereed. De pastorie moet nog gebouwd worden en er is ook nog geen Niersdijk |
Op deze luchtfoto's is de pastorie en is de dijk gereed. De tramrail liggen er nog, waarover het zand met kiepkarretjes helemaal uit Gennep-zuid was aangevoerd. Tot 1993 was de kerk tegen hoogwater beschermd. |
|
In 1954 werd in het hele bisdom "Maria sterre der zee" gevierd. Zo ook in Gennep. Maar omdat de kerk nog niet gereed was gebeurde dat in de onderkerk, waarna men in processie naar de Markt trok. |
In 1967 werd de koepel boven het priesterkoor geschilder door door Théodore Stravinsky , zoon van de bekende komponist Igor Stravinsky |
een redelijk recente schets van de Martinuskerk. Inmiddels zijn huizen gebouwd aan de overzijde van de Zuid-Oostwal |
Een droge SIEP |
Dory stuurde vanochtend (1 sept 2019) deze foto van de Siep, waaraan te zien is dat het wel heel erg droog is en dat ondanks de hevige bui van gisteravond. Een slecht vooruitzicht zo voor diegenen die hopen deze winter op de Siep te kunnen schaatsen.