Gennepse Kermis
De Gennepse kermis was en is voor de meesten in Noord Limburg en het Land van Cuijk een begrip. Alhoewel vroeger meer dan tegenwoordig. Tot in de jaren 60 van de vorige eeuw werd Gennep nog door velen als een stad (je) beschouwd. Toen mijn vader in 1954 afscheid nam van de dienst gemeentewerken Land van Cuijk om direkteur openbare werken van de gemeente Gennep te worden, kreeg ie van zijn collega's van de overzijde van de Maas een afscheidsgedicht dat ie nu to echt naar "de stad" ging. Kun je eens zien hoe de tijden veranderen, want sinds die tijd heeft Gennep toch echt die naam en functie volledig verloren.
De huidige Gennepse kermis is misschien nog een van de zaken die nog een beetje aan weleer herinneren. Tenslotte duurt de Gennepse kermis, die de laatste van het kermis-seizoen is een volledige week. Het is nog steeds een behoorlijk grote kermis, die nog steeds behoorlijk veel publiek van buiten trekt, maar verder is er veel veranderd. Waar de Gennepse kermis vroeger stond voor een volledige week van volksvermaak, de scholen gesloten waren en vele mensen vrij namen, is dat tegenwoordig anders.
Ikzelf kan me de feesttenten nog herinneren van Nagels, de Stadsherberg, de Kastanjeboom, en de "levende muziek" in al die tenten, zalen en café's. Matinee om 11:00h, dansen bij de Kroon. De mallemolen ging om 11:00h open. Een dagkaart van de mallemolen en dan af en toe naar binnen bij de Kroon, waar je dan van je ouders een kwartje kreeg voor snoep bij de kraam, bij Seiwietje, of kastanjes bij groenteboer Hendriks.
Bij mijn weten wordt de Gennepse kermis het eerst in officiële stukken genoemd rond 1860, maar de Gennepse kermis bestaat al heel veel langer. Toen in 1836 werd de kermis op de markt gehouden met kraampjes verder langs de Zandstraat. In de 30-er jaren van de 20e eeuw zocht men naar een nieuw terrein als kermisterrein en dat werd gevonden bij de Tulakker. Men kwam met de Tulakker overeen dat de gronden (nu het Wilhelminaplein) tot in de lengte der dagen als kermisterrein gebruikt zouden worden. Het kan verkeren, want in de loop van de 50-er jaren kwam het Europaplein gereed en verhuisde de kermis naar dat terrein. Al die jaren bleven de mallemolen van Giesen met wat kraampjes echter op de Markt. En de toekomst? Wellicht op het nieuwe plein voor de Rabo-bank (kop Brugstraat), alhoewel dat terrein me wat aan de kleine kant lijkt. Maar we zullen zien. Hie nu in ieder geval een aantal plaatjes van de Gennepse kermis door de jaren heen. (en mocht u het nog niet weten: de Gennepse kermis begint altijd op de 1e zondag nà de 10e oktober-[nu dus op zaterdag])
Inmiddels zijn we een paar jaar verder. Het is nu 2021 en de "kinderkermis" (de mallemolen en bijbehorende attracties) zijn al van de Markt verdreven naar het Jan Lindersplein. Dit tot groot verdriet van de echte Gennepenaren. En recentelijk heeft de gemeente in al haar (on) wijsheid bedacht om ook de datum van de Gennepse kermis te veranderen naar de 2e zondag van oktober. Van cultuurhistorie heeft men op het gemeentehuis niet veel weet. Maar de bestuurders en veel ambtenaren komen ook helemaal niet meer uit de plaats Gennep op hebben daar hun roots of enige binding mee. Hen zegt die datum blijkbaar bitter weinig. Voor de Gennepenaren is het slikken.
23 september 2021 stuurde Wiel van Dinter hierover een stukje in dat onderaan deze special te lezen is.
Af en toe is een correctie nodig.
Ik kreeg een mailtje van Tom Dechamps uit Hoogland. Tom zijn vader is Louis Dechamps en dat is degene, die (samen met tante Bertha) bij Jamin werkte en niet dus (oom) Jan Dechamps, zoals bij de foto stond. Deze Jan Dechamps was huisschilder en werkte bij een bedrijf in Ottersum
de tweede man van van links op de foto van de “zeven gennepenaren” is: toon arnoldussen. de voornaam van simons is thij of theo. de militair op de achtergrond is wim thissen zoon van bakker nico,dat wist mevr.gerda van sambeek me te vertellen. verder was de bijnaam van schilder piet van bergen volgens mij ; “piet van sjang”.
Wiel van Dinter
Datum kermis
Honderden jaren lang was het een rotsvaste regel: de Gennepse kermis begint op de zondag nà 10 oktober, de feestdag van St-Viktor, de patroon van Xanten. (Destijds behoorde katholiek Gennep bij het aartsdiakonaat Xanten.) Volgens die traditionele regel had dit jaar 2021 de kermis dus op zondag 17 oktober moeten beginnen. De laatst mogelijke Gennepse kermis dus. Maar de "wijze" mannen en vrouwen op ons gemeentehuis –hoeveel met een historische beleving?- beslisten anders.Familiefeest
Natuurlijk, tijden veranderen. Tweehonderd jaar geleden was de kermis een familiefeest, waarbij de vrouw des huizes (ondanks vaak de armoe) alle registers open trok, het brood met een kruiwagen binnenkwam en de vlaamse reus in de schuur van zijn jas ontdaan werd. De zelfgemaakte eiercognac en de boerenjongens werden klaargezet, de bowl wachtte op de liefhebbers. De jeugd draaide om ooms en grootouders heen om de ‘kermiscent'. Het was in Gennep de tijd dat je met Nederlands én Duits geld kon betalen.Zandstraat en Markt
Grote attracties waren er nog niet. Langs de Zandstraat stonden kraampjes richting Markt. Opeen gunstige plaats stond een zangersduo met trommel en een schamele man, die vol pathos een verhaal over de gruwelijke moord in Herpen voordroeg. Voor de trappen van het stadhuis stond een grote poppenkast, en later de paardenmolen. Achter het stadhuis op de open ruimte 't Zand was de grote tent opgezet voor 's avonds het toneelgezelschap met een blijspel of drama.Dansen
Met de tijd veranderde ook de locatie van de kermis. De caféhouder die plaats had, bouwde naast de zaak de danstent, toen de danswoede losbarstte. Zo verschenen er tenten -sommige niet elk jaar- in Gennep bij cafés als Broekman/Nagels, Roosenboom, Goossens, Bouman en ‘Bellevue' (bij Niersbrug). Aan het begin van de vorige eeuw werd het orkest van Erich en Sjang Opel uit Xanten in de zaal van ‘Piet van Nöl' een begrip in de regio. Langzamerhand kwamen ook de grote attracties naar Gennep, zoals de draai- en zweefmolen, de schommels. Zelfs per spoor arriveerden ze in ons stadje. Toen volgden de spullen die stroom nodig hadden.Verplaatsing
De als maar grotere attracties vroegen steeds meer ruimte. Het aangelegde Koningin Wilhelminaplein bood die ruimte en kwam in gebruikt als kermisterrein. Totdat enkele jaren later het nieuwen Europaplein die functie beter kon bieden. De kinderen hielden al die tijd de Markt als hun kermisplein. De schooljeugd raakte bij de opbouw al in de ban van de kermis. Na schooltijd zwermden ze rond de attracties die langzaam hun vorm kregen. Ze riskeerden het standje dat hen thuis wachtte wanneer ze te laat uit school thuiskwamen.Mammon
Nu is de tijd gekomen, dat de exploitanten de gemeente onder druk zetten. Ze kregen het al voor elkaar dat de kinderkermis de rustige Markt moest verlaten naar het verkeersdrukke Jan Lindersplein. Een eeuwenlange traditie leverde de gemeente in. Nu in 2021 wordt ook de meer dan 400 jaar oude regel van het begin van de kermis klakkeloos ingeleverd. Niet zondag17 oktober 2021 begint de Gennepse kermis 2021 maar zaterdag 9 oktober 2021. De duur niet als vanouds 6 dagen maar 9 dagen. Geen gevoel voor traditie? Geen gevoel voor historische beleving meer ? Neen, de mammon regeert…
