(gebrek aan) Gevoel voor traditie?
 

Wiel van Dinter

Datum kermis
Honderden jaren lang was het een rotsvaste regel: de Gennepse kermis begint op de zondag nà 10 oktober, de feestdag van St-Viktor, de patroon van Xanten. (Destijds behoorde katholiek Gennep bij het aartsdiakonaat Xanten.) Volgens die traditionele regel had dit jaar 2021 de kermis dus op zondag 17 oktober moeten beginnen. De laatst mogelijke Gennepse kermis dus. Maar de "wijze" mannen en vrouwen op ons gemeentehuis –hoeveel met een historische beleving?- beslisten anders.

Familiefeest
Natuurlijk, tijden veranderen. Tweehonderd jaar geleden was de kermis een familiefeest, waarbij de vrouw des huizes (ondanks vaak de armoe) alle registers open trok, het brood met een kruiwagen binnenkwam en de vlaamse reus in de schuur van zijn jas ontdaan werd. De zelfgemaakte eiercognac en de boerenjongens werden klaargezet, de bowl wachtte op de liefhebbers. De jeugd draaide om ooms en grootouders heen om de ‘kermiscent'. Het was in Gennep de tijd dat je met Nederlands én Duits geld kon betalen.

Zandstraat en Markt
Grote attracties waren er nog niet. Langs de Zandstraat stonden kraampjes richting Markt. Opeen gunstige plaats stond een zangersduo met trommel en een schamele man, die vol pathos een verhaal over de gruwelijke moord in Herpen voordroeg. Voor de trappen van het stadhuis stond een grote poppenkast, en later de paardenmolen. Achter het stadhuis op de open ruimte 't Zand was de grote tent opgezet voor 's avonds het toneelgezelschap met een blijspel of drama.

Waarschijnlijk oudste afbeelding. Foto dateert van rond 1890.
Opbouw vd kermis op het huidige Wilhelminaplein (1942)
Kermis op het Wilhelminaplein (de bongerd van de Tulakker)
     

Dansen
Met de tijd veranderde ook de locatie van de kermis. De caféhouder die plaats had, bouwde naast de zaak de danstent, toen de danswoede losbarstte. Zo verschenen er tenten -sommige niet elk jaar- in Gennep bij cafés als Broekman/Nagels, Roosenboom, Goossens, Bouman en ‘Bellevue' (bij Niersbrug). Aan het begin van de vorige eeuw werd het orkest van Erich en Sjang Opel uit Xanten in de zaal van ‘Piet van Nöl' een begrip in de regio. Langzamerhand kwamen ook de grote attracties naar Gennep, zoals de draai- en zweefmolen, de schommels. Zelfs per spoor arriveerden ze in ons stadje. Toen volgden de spullen die stroom nodig hadden.

Verplaatsing
De als maar grotere attracties vroegen steeds meer ruimte. Het aangelegde Koningin Wilhelminaplein bood die ruimte en kwam in gebruikt als kermisterrein. Totdat enkele jaren later het nieuwen Europaplein die functie beter kon bieden. De kinderen hielden al die tijd de Markt als hun kermisplein. De schooljeugd raakte bij de opbouw al in de ban van de kermis. Na schooltijd zwermden ze rond de attracties die langzaam hun vorm kregen. Ze riskeerden het standje dat hen thuis wachtte wanneer ze te laat uit school thuiskwamen.

Mammon
Nu is de tijd gekomen, dat de exploitanten de gemeente onder druk zetten. Ze kregen het al voor elkaar dat de kinderkermis de rustige Markt moest verlaten naar het verkeersdrukke Jan Lindersplein. Een eeuwenlange traditie leverde de gemeente in. Nu in 2021 wordt ook de meer dan 400 jaar oude regel van het begin van de kermis klakkeloos ingeleverd. Niet zondag17 oktober 2021 begint de Gennepse kermis 2021 maar zaterdag 9 oktober 2021. De duur niet als vanouds 6 dagen maar 9 dagen. Geen gevoel voor traditie? Geen gevoel voor historische beleving meer ? Neen, de mammon regeert…
De grote kermis op het Europaplein. Het terrein is nog niet verhard. De foto´s zijn van eind jaren 50 van de vorige eeuw.
Filmpje over de mallemolen van Giesen in 1995
Prent van de kermis op de markt voor het stadhuis. (rond 1935) De prent is een reclame-uiting van fabrikant Hillen. De Gennepse kermis was toendertijd een trekpleister waar men van heinde en verre op af kwam.
En dan 2007. Hier zien we de mallemolen voor het Gennepse stadhuis.