De Tulakker
Bovenstaande prent dateert uit de 16e eeuw, rond 1575. Gennep zou de eeuwen daarna niet zo heel veel veranderen
Ik wil u meenemen naar het verleden. Zo'n 300jr geleden. Sluit uw ogen en stel u voor dat u op de markt staat, in het hartje van Gennep, een klein slaperig grensstadje in 1732. Ik neem u bij de hand en we wandelen naar het zuiden richting Heijen. We lopen heuvelafwaarts in de richting van de Zandpoort. De poorten staan open. We moeten oppassen dat we niet struikelen over de kuilen in de weg. Nu passeren we de Molenstraat en zien in de verte de stadsmolen liggen. Deze windmolen zou ruim 100jr later afbranden en zijn plaats zou ingenomen worden door een molen aan de overzijde van de Niers, die we nu kennen als "de Reus". We gaan door de poort en staan buiten de wallen van het stadje. Het is ook het einde van de bebouwing. In de verte zien we nog een enkel keuterboerderijtje liggen. We lopen door en passeren het pad linksaf dat richting de Riesenbroek en dan verder naar Duitsland voert en dat later als naam de Picardie zou krijgen. Een stukje verder voert een pad linksaf richting het Steinthal. Weer zo'n 100m verder voert een pad naar rechts naar de Thulakker en zien we de 1e bebouwing liggen, een boerderijtje met de toepasselijke naam Thulakker. Het boederijtje ligt met de voorkant naar de straat gericht. Het pad naar rechts kennen we nu nog als Grad van Dijckpad en verderop de Burg Woltersstraat. We lopen nog steeds op de hoofdweg naar het zuiden, de weg die we nu kennen als Emmastraat. De Thulakker die zich rechts van ons tot in de verte uitstrekt is een vruchtbaar stukje Gennep. Daar komt ook de naam vandaan. Op deze akkers werd geteeld ofwel "geteuld", de teul- of Thulakker dus.
[we danken bovenstaande tekening en de gegevens aan het feit dat de Pruisen (om belastingtechnische redenen) alle eigendommen opgemeten wilden hebben. E.e.a. is compleet uiteengezet met bijbehorende tekeningen en eigendomsrechten in het boek "Gennep aan de Ketting"].
De tijd verstrijkt na 1732. De Gennepenaar ploetert voort aan de uiterste grens van het Pruisische rijk. De Fransen vallen binnen aan het eind van de 18e eeuw, maar Napoleon wordt uiteindelijk verslagen. In Wenen wordt in 1815 een conferentie belegd van de verschillende vorsten en wordt besloten dat er een sterk land ten noorden van Frankrijk moet liggen om de Fransen in de toekomst in toom te houden. Dat land wordt het Koninkrijk der Nederlanden, bestaande uit de voormalige Republiek, België, Luxemburg en een stukje van Pruisen (Duitsland). Omdat dat nieuwe land (Nederland) een verdedigbare oostgrens moet hebben, wordt bedacht om de Maas als oostgrens naar Pruisen te nemen en dan op een afstand van 1 kanonschot ten oosten van de Maas. U raadt het al, Gennep komt zo bij dat nieuwe koninkrijk der Nederlanden. De nazaat van diegenen die het Genneperhuis belegerden en bezetten werd een kleine 2 eeuwen later de nieuwe vorst van ook de Gennepenaar, koning Willem I.
De kadastertekening rechts dateert nog uit 1805 en is gemaakt door de Pruisen, onder de Franse overheersing. We zien dat er nog niet veel veranderd is. Het oude stadje ligt er nog net zo als een eeuw daarvoor en bebouwing buiten de stadsmuren is is nauwelijks te vinden. Maar ook hier zien we de Tulakker prominent aanwezig. Boerderij bij het begin van de Tulakker aan de weg van Gennep naar het zuiden (nu de Emmastraat)
De kaart links is de zogenaamde "de Ville" kaart uit 1821. Inderdaad een Franse naam, die nog herinnert aan de bezetting door de Fransen. Rechts zien we van dezelfde kaart de tekening van het oude stadje zelf.
Maar we gaan verder in de tijd. Inmiddels is in Gennep ook de harmonie Unitas et Fidelitas opgericht die we later in het verhaal nog een keer tegen zullen komen en die dus nu over 11 jaar hun 200 jarig bestaan zullen vieren.
In 1830 komen de Belgen in opstand. Ze vinden de Hollandse overheersing maar niks. Omdat Gennep in de provincie Limburg ligt en dat bij België getrokken wordt, hoort Gennep in de periode tussen 1830 en het einde van het conflict in 1839 officieel bij België. In 1839 wordt de vrede getekend en wordt België een eigen koninkrijk en Luxemburg een hertogdom met nauwe banden met Oranje. De grenzen moeten opnieuw vastgesteld worden en Limburg wordt gesplitst in een Nederlands en in een Belgisch deel. Gennep komt weer terug bij Nederland..
Prent uit 1758 naar een schets van Jan de Beijer
De gebeurtenissen hebben de koning wel aan het denken gezet en men komt tot de conclusie dat men een goede weg nodig heeft in Limburg, bv voor het leger, maar ook voor de handel. Het idee voor de nieuwe Rijksweg van Nijmegen naar het zuiden over Gennep naar Venlo en dan verder wordt geboren. Een nieuwe brug over de Niers is duur en men kiest om gebruik te maken van de bestaande Niersbrug en de nieuwe Rijksweg dwars door Gennep te leggen. Bij het verlaten van het oude stadje (vanaf ongeveer de Stadsherberg, die nu "Witte Olifant" heet) wordt echter een compleet nieuw traject gekozen en wel vanaf de Stadsherberg in 1 kaarsrechte lijn tot de kerk in Heijen. De weg wordt aangelegd en kennen we nu als Spoorstraat, Heijenseweg en Hoofdstraat. De Tulakker ligt aan die nieuwe weg maar wel met zijn achterzijde. De voorzijde van de Tulakker is immers gericht naar de vroegere hoofdweg, die we nu kennen als Emmastraat.
De Tulakker wordt bewoond door de familie Noij. Johannes Noij, geboren in Ottersum in 1805, woont er met zijn vrouw Helena Cuijpers uit Afferden. Ze zijn 15 juli 1837 getrouwd. Ze krijgen een serie kinderen, waaronder Geertruida (trouwt in 1862 met Abraham Arts uit Haps), Jacobus (trouwt in 1886 met Elisabeth Tax uit Pfalsdorf), Gerhardus (trouwt in 1879 met Ana Maria van Well uit Ottersum), Helna (trouwt in 1872 met Johannes van Bergen) en ook Theodora Noij.
Pentekening van Frans Smits LINK
Links zien we een tekening die jaren later gemaakt zou worden van de boerderij de Tulakker. De tekening is gemaakt door Frans Smits en toont de boerderij aan de voorzijde.
In de 60-er jaren van de 19e eeuw kwam Pieter Hubert Timmermans met een baggermolen de Maas afzetten om een zandbank in de Maas weg te baggeren (waar nu ongeveer de brug ligt). Hij was geboren in Kessel. Pieter Hubert nam zijn intrek in hotel Verzett in de Nierstraat (waar nu de apotheek van Müskens is gevestigd, met Mirso op de 1e verdieping). Pieter Hubert kreeg kennis met Door (Theodora) Noij, een van de dochters Noij. Haar vader was inmiddels overleden en Door woonde met haar moeder (Helena Noij-Kuipers) op het boerderijtje de Tulakker . Het klikte tussen beiden en een huwelijk volgde in 1871 met de dan 30 jarige Pieter Hubert. Het paar trok in bij de weduwe op de Tulakker.
De foto rechts is voor de Tulakker gemaakt rond 1890 en toont het gezin Timmermans-Noij met hun kinderen. Ook de weduwe Noij (oma) is nog van de partij.
Wed Noij-Kuipers links met daarnaast Helena, Theodora, dan Door Timmermans-Noij, Thei, Pieter Hubert Timmermans, Louis, Sjef, Sjang en Herman Timmermans.
Rond 1870 gebeurde er veel in het Gennepse. Gennep werd ontsloten door een spoorlijn en Gennep werd zelfs de hoofdzetel van de maatschappij, de NBDS. Een tijd van bloei en groei voor Gennep brak aan.
Met Pieter Hubertus Timmermans verging het minder. De door hem aangelegde Maaskribben werden afgekeurd en hij werd failliet verklaard. De gronden van de Tulakker werden verkocht. Zijn zoon Louis wist de bezittingen echter uit het faillisement terug te kopen.
Maar er waren ook prettige gebeurtenissen, zoals huwelijken. De foto rechts is van 2 oktober 1906. Hermanus Hubertus Timmermans trouwt met Johanna Nikkesen uit Essen. Staande vlnr: vader Pieter Hubertus Timmermans, Paula Nikkessen, Harry Timmermans, Hermanus Timmermans, Johanna Nikkessen, Louis Timmermans, Theodorus Timmermans, Marie Wonder-Nikkessen en Harry Wonders met hun kinderen Lena en Pierre. Naast de bruid (midden) zit Door Timmermans-Noij. Helemaal links zit tante Miek Nikkessen.
Op de foto links staan we thv hotel van Bergen (nu Chinees Restaurant) en kijken we naar het noorden over de Spoorstraat. Rechts van het midden zien we de marechaussee-kazerne . Daarachter begint het bezit van de Tulakker en we zien het boerderijtje liggen.
Op de foto rechts kijken we vanuit de achterramen van de Tulakker naar de Spoorstraat. Aan de overzijde lag de bierbrouwerij "de Kroon". In latere jaren werd het de winkel van Mooren en nu is oa Unicum er gevestigd.
De foto links dateert van rond 1920. De tramlijn van de MBS is inmiddels aangelegd. Helemaal links zien we de bierbrouwerij "de Kroon" liggen. Helemaal rechts zien we net nog een stukje van de schuur van de Tulakker.
De foto rechts is gemaakt in de tuin van de Tulakker. We schrijven 1918, 1e Wereldoorlog. Alhoewel Nederland niet betrokken was in deze oorlog, waren de Nederlands huzaren toch paraat.
De foto geheel links toont de Tulakker in 1927.
De foto daarnaast is gemaakt vanaf de Spoorstraat. We zien een paard staan in de stal van de Tulakker. Deze foto is gemaakt in juli 1932 en is gemaakt 1 dag voordat een helse brand de Tulakker in de as legde.
De foto rechts toont de ouders Timmermans in de tuin van de Tulakker (ik vermoed rond 1920). Het zijn Louis Timmermans en zijn vrouw Gertruda Timmermans-van de Loo (van de Ottersumse dorpsmolen die rond 1930 afbrandde en niet meer werd opgebouw. Noot: dit is dus niet de Reus aan de Ottersumseweg; dit is de Gennepse molen). Het muurtje en de boom op de foto staan ook nog anno 2007. Er staan nog geen huizen aan de overzijde langs de Emmastraat.
Links een bijzondere foto. We zien hier het station van Gennep, waar een wagon van Heineken gelost wordt door de fam Timmermans en met paard en wagen verder getransporteerd. Op de achtergrond zien we het stationsgebouw.
Er is tegenwoordig wel wat veranderd tov toen. Niet alleen wordt het bier nu vaak in tankwagens vervoerd, ook de naam is andere geworden. Toen heette het nog Heineken's bier, tegenwoordig volstaat de naam Heineken. Rechts zien we een vooroorlogse foto vanaf de Tulakker naar de Emmastraat, die aan de tuin van de Tulakker grenst. Op de foto zien we Emmastraat 18 (waar ik nu zelf woon)
De 2 foto's links en beide foto's rechts dateren van eind 30-er jaren.
De foto's links zijn genomen in de tuin van de Tulakker in de richting van het Grad van Dijckpad. Rechts op de achtergrond zien we de huizen aan de Emmastraat en goed te zien is nog het huisje dat aan het pad stond.
Op de foto's rechts zien we boven het terras van de Tulakker aan de Spoorstraat in 1939. Helemaal rechts zien we nog net de achterkant van de marechaussee-kazerne, die na de oorlog door Jetten in gebruik genomen werd en waar nu een advokaten-kantoor zit (naast het tankstation van vroeger Esso/Jetten en nu Avia). Onder zien we een foto van de achterkant van de Tulakker in 1939. De foto is genomen vanaf de plek waar nu het Wilhelminaplein ligt.
Op deze foto's zien we de Emmastraat net voor de oorlog. Op de foto links staan rechts een aantal huizen die in de 50-er jaren gesloopt zijn en waar nu het parkeerterrein van Albert Heijn is. Helemaal links kunt u nog net het dak zien van het huisje dat aan het pad stond dat nu Grad van Dijckpad heet.
Op de foto rechts ligt de tuin van de Tulakker links. Het huis rechts vooraan is Emmastraat 20.
En dan zijn we aangeland bij een donkere periode voor Nederland en voor Gennep. 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland binnen en Gennep is 1 van de allereerste plaatsen die veroverd worden, want Gennep is strategisch belangrijk, vanwege de Spoorbrug over de Maas. Met een overval weten de Duitsers de bewaking van de brug te verschalken en te verhinderen dat de brug opgeblazen wordt. Wilt u weten hoe dat ging?? DE OVERVAL
De 3 bovenstaande foto's zijn bijzonder en waren net als de 2 foto's hierna recent te koop op Ebay. Ze tonen de spoorbrug bij Gennep in de meidagen van 1940, waar de Duitsers de spoorbrug, na verovering, gebruiken om zoveel mogelijk materieel en manschappen naar de overkant te brengen voor de verdere aanval op Nederland. Er is een oprit naar het spoortalud (in Gennep) gemaakt en het spoor is van planken voorzien, zodat ook auto's en trucks er overheen kunnen.
Op de meest rechtse van de 3 foto's is nog net een huis te zien waar de familie Goertz woonde. Tegenwoordig is dit ongeveer op de plek van de rotonde bij de Weverstraat,
De Duitse overval op 10 mei is succesvol. Een pantsertrein vol troepen breekt door tot zelfs in/voorbij de Peel-Raam-linie.Deze foto is gemaakt op 10 mei 1940. De plaats is nog goed te herkennen, namelijk direkt aan de overzijde van de Maas in Oeffelt. De duitsers verzamelen om verder op te trekken.
Deze beide foto's komen uit de verzameling van de fam. Timmermans en zijn enigszins mysterieus. De foto's zouden gemaakt zijn in mei 1940 op het Genneps spoorwegstation.
En aangezien de Duitsers geen zwarte soldaten hadden, moeten dit krijgsgevangenen zijn, ofwel Fransen (uit de Franse koloniën) of Engelsen van het Engelse expeditie-leger. De wagons hebben Franse opschriften. In ieder geval zijn het dan bijzondere foto's.
Het is overigens zeer de vraag of de soldaten op deze foto heelhuids de oorlog hebben overleefd...
De oorlog en de bezetting waren wel ingrijpend, maar het leven ging zeker in eerste instantie door. Er was nog kermis, er waren geboortes en huwelijken. Op de foto's links en rechts is de kermis in Gennep te zien in 1942, die op het terrein van de Tulakker opgebouwd was. (het huidige Wilhelminaplein)
De webpagina over WOII op deze site: LINK
De film over Gennep tijdens WOII: LINK naar Film Als u goed kijkt dan ziet u in deze film ook opnamen die in september 1944 gemaakt zijn vanuit de Tulakker van Duitsers die zich terugtrokken.
Na de bevrijding kon de bevolking langzaam terugkeren. De verwoestingen waren enorm, zoals de foto's links laten zien.
Op de foto rechts zijn de huizen op Emmastraat 16 en 18 te zien, of beter: het huis op Emmastraat 18. Het huis met als huisnummer 16 is compleet verwoest (is het huis waar nu dierenarts Aarnoutse woont)
Het normale leven werd snel herpakt.
De foto linksboven is gemaakt in de tuin van de Tulakker in 1945. Links is het huis aan het Grad van Dijckpad. Helemaal rechts zou het huis met als nummer Emmastraat 16 te zien moeten zijn (als het niet verwoest zou zijn geweest). De foto linksonder is gemaakt staande op de Spoorstraat voor de Marechausse-kazerne richting (nu) Wilhelminaplein. De Tulakker ligt helemaal links.
De foto's rechtszijn gemaakt vanuit de Tulakker in de richting van de Emmastraat (boven) en in de richting van de Spoorstraat. Het tussenliggende terrein hoort bij de Tulakker (is nu Wilhelminaplein).
De gemeente wil het terrein graag overnemen van de Tulakker als plaats voor de kermis en voor andere festiviteiten en zegt aan de familie Timmermans toe dat het terrein niet anders gebruikt zal worden.
In 1948 worden in Gennep weer wielerrondes georganiseerd, waarvan we links 2 foto's zien. Start en finish waren in de Emmastraat, achter de gronden van de Tulakker.
In 1948 werden op dit terrein de koninginnefeesten gevierd. Wilhelmina deed afstand van de troon en Julian werd koningin. De gemeente koos wellicht mede daarom voor de naam Wilhelminaplein voor het terrein wat ze van de fam Timmermans hadden overgenomen.
De gemeente organiseert de eerste jaren ook daadwerkelijk de kermis op het Wilhelminaplein, zoals de foto's links en rechts laten zien. Op de foto links zien we op de achtergrond de linde die ook nu nog in de tuin van de Tulakker staat.
Op de foto rechts zien we de Tulakker zelf op de achtergrond staan.
De foto links is van net na de oorlog. De foto is genomen vanaf de Emmastraat. Het huidige Wilhelminaplein is nog kaal en onverhard.
In 1948 is de foto rechts gemaakt. Ook dit is een bijzondere foto. Het is een foto van een reünie van oud NBDS-medewerkers, waar de harmonie Unitas et Fidelitas zijn opwachting kwam maken. De harmonie had nog geen uniformen. De foto is gemaakt vanaf het huidige Wilhelminaplein en toont de oud NBDS-medewerkers op de foto samen met de leden van de harmonie. We weten de exacte datum van deze reünie, omdat de reünisten voor de harmonie een herinneringspenning hebben laten slaan met de datum van de gebeurtenis. Deze penning is nu nog in het bezit van de harmonie en ik heb er natuurlijk een foto van.
In de Emmastraat was nog een stuk onbebouwd en ook eigendom van de familie Timmermans. Daar liet de familie in de 50-er jaren een 3tal huizen met daarachter garageboxen bouwen. 2 foto's genomen vanuit de tuin van de Tulakker in de richting van de Emmastraat.
Op de foto links is de plek nog leeg. Op de foto rechts zijn de huizen in aanbouw. De modern ogende 2-onder-1 kapper op de achtergrond staat trouwens aan de Middelweg.
De foto links dateert uit 1955 en toont meester Cup op het Wilhelminaplein samen met een paar jongens bezig met een inzamelingsactie.
Inmiddels had Jetten zich gevestigd aan de overzijde van het Wilhelminaplein.
Op de foto links staan we weer in de Spoorstraat voor het Wilhelminaplein. Links zien we de Tulakker. En in het midden natuurlijk de friettent van Balletrien.
Op de foto rechts zien we het interieur van de Tulakker in die tijd.
De foto links dateert uit 1953. Links naast de Tulakker zien we nog de bakkerij van Janssen.
Op de foto rechts wordt het Wilhelminaplein verhard. De huizen die de familie Timmermans aan de Emmastraat heeft laten bouwen staan links achteraan. Linksboven zijn nog net een paar takken van de oude lindeboom te zien.
En zo ziet het Wilhelminaplein er daarna uit. Ingericht als busstation voor de Zuid Ooster. Balletrien heeft een gemetselde friettent gekregen en er is een wachthok voor passagiers en voor chauffeurs. De kermis wordt voortaan op het Europaplein gehouden (ondanks wat de gemeente beloofd heeft aan Louis Timmermans)
De foto rechts is van ca 1965. De Tulakker is uitgebreid aan de achterzijde. De foto is genomen vanaf de woning van Arthur van Leeuwen (hoek burg Woltersstraat en Spoorstraat)
En ook deze foto's dateren van rond die tijd. Gennep verandert duidelijk.
De foto links toont de situatie in 2006. De Tulakker heeft zijn witte kleur weer afgelegd. De bakkerij van Janssen is verdwenen.
Rechts: een van de herinneringen aan vroeger jaren, zoals die soms op marktplaats en/of ebay nog te koop zijn. Een Heineken's dobbelbeker van Hub Timmermans (jazeker. Dezelfde die we in 1942 hebben zien trouwen).
In 1913 of 1914 trouwen Louis (lodewijk) Timmermans en Geertruida van de Loo (van de molen uit Ottersum). De foto is gemaakt in de tuin van de Tulakker voor de Lindeboom, die nu wellicht gerooid moet worden (zoals ik eerder berichtte (nov 2012)). Emile Goossens, van wie de foto afkomstig is (zijn zijn grootouders tenslotte) vertelde dat ze toch nog naar de mogelijkheden kijken om de lindeboom, de oudste in de kern van Gennep, te behouden. Op beide foto's rechts uit 1952 (boven) en uit ongeveer 1960 zien we dezelfde lindeboom weer.
.jpg)
.JPG)
.JPG)
Film Brand de Tulakker in 1998 
