Meester Alphons van den Bogaert
De volgende biografie met de bijbehorende foto's is van de hand van Eddy Smits, de kleinzoon van Alphons van de Bogaert. Ik heb hier en daar wat foto's toegevoegd ter illustratie.
Biografie
Mijn grootvader werd 1878 geboren in het Oostbrabantse dorpje Reek. Van 1898 tot 1903 was hij onderwijzer te Uden. In 1903 werd hij benoemd tot Hoofd der School te Schayk, welke functie hij tot 1912 bekleedde.
In 1906 trad hij in het huwelijk met Thea Schellekens, dochter uit een aannemersfamilie. Te Schayk werden twee kinderen, een dochter (Annie) en een zoon (Alphons) geboren. Mede omdat mijn grootmoeder het in Schayk niet naar haar zin had, werd omgezien naar een andere betrekking.
Dat werd Gennep. Bij raadsbesluit van 12 juli 1912 werd hij benoemd tot hoofd der M.U.L.O-school, als opvolger van de heer Hilgers. (noot: dat is degene die de tekst van het Gennepse volkslied heeft gedicht)
September 1912 begon hij aldus in het Gennepse aan een nieuwe baan. Behalve hier gaf hij ook les aan de Rijksnormaalschool te Grave en van september 1919 tot september 1920 was hij leraar aan de cursus voor de Hoofdakte te Boxmeer. In 1919 werd hij Hoofd van de MULO en de Openbare Lagere School. Behalve aan school gaf hij ook bijlessen aan leerlingen thuis. Hiervoor fietste hij de hele regio af, van Grave tot de Plasmolen. 1922 was een heuglijk jaar.
De nieuwe lagere jongensschool, naar een ontwerp van de Gennepse architect H. Heys, kon in gebruik worden genomen. Het nieuwe gebouw grensde tevens aan de achtertuin van het schoolhoofd. Dat jaar werd zijn gezin verblijd met de geboorte van nog een dochter
In 1926 kreeg Gennep een nieuwe deken, Pastoor H. Kreyelmans. (FOTO) Een van diens eerste daden was het omzetten van de lagere school van openbaar naar bijzonder onderwijs (1927). Deze omzetting was voor mijn grootvader reden om af te treden.
Als sterk voorstander van openbaar onderwijs kon hij zich niet met deze omzetting verenigen. Later zou een soortgelijke situatie zich nog een keer voordoen. Wel bleef hij tot 1938 hoofd van de openbare ULO.
Watersnood 1926
In 1931 waren mijn grootouders 25 jaar getrouwd, reden om nog eens de belangrijkste gebeurte-nissen uit hun huwelijk naar voren te halen. Zo ook de watersnood uit 1926. Uit de potpourri, gezongen ter gelegenheid van het zilveren huwelijksfeest, valt het volgende te lezen: “Naar Gennep zijn ze toen gegaan …..voornaam, voornaam. De stadsche lucht trok hen zeer aan. Ze zitten nu aan tram en trein. En wonen knusjes er en fijn. Het leven hier veel wisselends bood. Vooral in tijd van watersnood. Dat ondervonden zij helaas. Bij een doorbraak van de grille Maas. Ja het water kwam in 's Meesters huis. Het was er volstrekt niet pluis. Pa liep met opgestroopte broek. Een vlot lag buiten aan de stoep. Op een morgen echter was het glad, Hij stapte mis en viel in het nat. Tot binnen drong zijn angstkreet door, maar daar zong Ma het liedje voor: hij is met zijn gat in het watergevallen…”.
1937 was het jaar waarin mjin grootvader zijn 25 jarig jubileum als hoofd der school mocht vieren. De krant schreef hierover:”Een 25 jaren heeft de heer vd Bogaert al zijn krachten – want geen moeite was hem voor zijn pupillen te groot - gegeven aan de opvoeding der jeugd. Hij was een streng maar rechtvaardig man, die ook wel eens te veel van zijn krachten kon vragen. In 1935 was hij langere tijd ziek geweest. “Dat ik ziek ben, vind ik niet erg” zo sprak hij toen,”maar graag zou ik nog mijn 25-jarig jubileum als Hoofd hier vieren”.
Dochter in tuin v/h schoolhuis aan de Schoolstr/Brugstr
De afscheidsreceptie werd in juli 1938 in een van de schoollokalen gehouden. Aanwezig waren leerlingen en personeelsleden, de burgemeester van Banning met wethouders Peeters en Slungers en gemeentesecretaris Martens. Ook de Deken en de heer Beckers, hoofd van de bijzondere school waren erbij. Hij werd door de heer Visser, als oudste onderwijzer, bedankt voor de 26 jaren die hij aan zijn school gewijd had. Ook de burgemeester bedankte hem voor het vele voortreffelijke werk dat hij voor Gennep en dan vooral de jeugd, geleverd had. In zijn afscheidswoorden sprak het scheidend hoofd zijn genoegen uit over het feit dat velen die zijn school bezocht hadden waren opgegroeid tot “flinke leden der maatschappij en sommigen zelfs een hoge rang daarin bekleden”.
Pensioen en oorlog
Behalve de school, moest hij ook de meesterswoning verlaten. Uit het faillissement van de NBDS had hij in de jaren twintig een perceel bouwland aan de Duinweg, de latere Burg. Woltersstraat, aangekocht. Hij liet daar in 1937/38 een dubbel herenhuis bouwen, om daar na zijn pensioen te kunnen gaan wonen. Het huis kreeg de toepasselijke naam “Mon Repos” wat zoveel als “mijn rust” betekent. (n.b. nog steeds te lezen op het pand Burg. Woltersstraat 32).
Het zou echter anders lopen. Helaas brak niet lang daarna de Tweede wereldoorlog uit. De eerste jaren gingen min of meer ongeschonden voorbij. Wel werd hem middels een schrijven van de Höhere SS- und Polizieführer, gedateerd 18 februari 1941, op grond van de zogenaamde Prestatieverordening een zoengeld ter hoogte van fl 1400,- opgelegd. De reden hiervoor was dat het Gennepse verzet een kabel had doorgesneden.
Evenals alle andere Gennepenaren werd hij oktober 1944 gedwongen Gennep met zijn familie te verlaten. Weinig kon maar worden meegenomen. Via Duitsland kwam hij uiteindelijk op een boerderij in Hoogland bij Amersfoort terecht, waar hij tot aan het einde van de oorlog zou verblijven.
Mevr van de Bogaert in 1941 voor hun huis aan de Burg Woltersstraat
Luchtfoto uit 1947. Geheel onderaan is de verwoeste woning aan de Burg Woltersstr 28 te vinden
Versperring in de Gennepse Heij. Op de foto mevr van den Bogaert met dochter
Teruggekeerd in Gennep wachtte hem een onaangenaam wederzien. Het stadje is grotendeels verwoest en de meeste bezittingen zijn uit de huizen verdwenen, geroofd door de Duitsers of door de inmiddels gearriveerde Engelse troepenmacht. Op een kapotte kapstok na was ook zijn huis leeggeroofd. Enkele bezittingen konden nog worden teruggevonden.
Bij de buren werd een schilderij van de Plasmolense schilder Jacques van Maurik aangetroffen, ooit verworven als betaling voor bijlessen aan diens dochter. In het grote Engelse legerkamp werd de inmiddels zwaar gehavende piano uit de woonkamer teruggevonden.
Helaas mocht hij zijn woning niet in omdat deze was gevorderd door de Engelsen. Ook de woning van zijn dochter aan de Heijenseweg, kon niet worden betrokken omdat dit huis door de gemeente was gevorderd als tijdelijk onderkomen voor de gemeentesecretaris Martens.
Noodgedwongen nam hij derhalve zijn intrek bij zijn zoon, die een radiozaak had aan de Spoorstraat.
20 Augustus 1945 gaf het Engelse leger zijn woning vrij. Zij waren amper uit het huis vertrokken of er viel een brief van het gemeentebestuur op de mat met de tekst: “Zeer tot mijn leedwezen, heb ik mij genoodzaakt gezien uw huis aan de Burg. Wolterstraat voor de C.N.V. te vorderen. De burgemeester van Gennep; Martens secretaris”. Derhalve werd het inwonen bij zijn zoon nog enige tijd voortgezet.
Derhalve werd het inwonen bij zijn zoon nog enige tijd voortgezet.
Voor deze zoon had hij in de dertiger jaren een werkplaats laten bouwen aan de toenmalige Duinweg. In 1939 liet hij deze werkplaats tot woonhuis verbouwen, naar een ontwerp van de Gennepse architect H. Heys (ook de architect van de nieuwe schoolvleugel uit 1922). Door oorlogsgeweld was dit huis aan de Burg. Woltersstraat 28 echter volledig verwoest.Bouwtekeningen van het woonhuis op Burg Woltersstraat 28 dat in WOII verwoest zou worden
Het ergste vond Alphons echter nog het verlies van zijn boekencollectie. Hij was een hartstochtelijke lezer. Lezen gaf hem veel plezier, wat ook blijkt uit het feit dat hij werkzaam was als boekenrecensent. Uiteindelijk zou hij november 1945 zijn intrek nemen in het huis van zijn dochter aan de Heijenseweg. Daar zou hij tot aan zijn dood in 1951 blijven wonen. Het waren echter geen gelukkige jaren. Geestelijk had hij door de oorlog een enorme klap gehad, waarvan hij nooit meer zou herstellen. Op zijn begrafenis, op tien april 1951 waren talrijke collegea en het gemeentebestuur van Gennep met burgemeester dr. Gilissen aan het hoofd, aanwezig. In stromende regen werd hij vanuit de noodkerk bij de toenmalige overweg ten grave gedragen aan het oude R.K. kerkhof aan de Torenstraat. Daar ligt hij, samen met zijn vrouw, nog steeds, hoewel de grafsteen al tientallen jaren geleden verwijderd is. Ook deze herinnering is door het voortschrijden der tijd uitgewist.
