Gennep en het water

Gennep is ontstaan vanwege het water, het ontleent de naam er zelfs aan (Ganipja-samenvloeiing), maar heeft er in de loop van de eeuwen de nodige overlast van ondervonden. Vroeger, voor de aanwezigheid van elektriciteit en vloerbedekking, was het hinderlijk, maar overkomelijk. Tegenwoordig, alhoewel niet echt gevaarlijk, is de (mogelijke) overlast en hinder van een overstroming een heel stuk groter.

1910	1914 Emmastraat	1920: De aanwezigheid van water heeft ook zo zijn voordelen. Hier aan de Niers in ca 1920.
1926: Emmastraat. Het water kwam toen wel erg hoog!!		1926
1926	1926	1926 Zandstraat (afk van Tonny Wilbers)
ca 1936. Schaatsen op de ondergelopen Maaskemp	Zwemmen in de Maas in 1962	Rond 1965: Aan de ontgraving van de Paesplas hadden we ons openlucht zwembad te danken (met badmeester van Daal). Gescheiden delen voor jongens, meisjes en kleuters.
		De foto's links zijn van Piet Snijders: een volle bak (met water in het Niersdal) en een bevroren Niers
1974. Rond 1974 werd de Maas bij Gennep rechtgetrokken. Het onderhanden werk is hier goed te zien. Resultaat was ook dat Boxmeers'grondgebied Genneps werd (Mazenburg) en Genneps grondgebied Boxmeers (het huidige "noorder-eiland)	Kerstmis 1993. De Niersdijk achter PicaMare, al jaren slecht onderhouden en vergeven van de konijneholen, begeeft het. Een nooddijk brengt uitkomst, maar de schade aan de sporthal is gedaan.	Kerst 1993. Enige uren later bezwijkt ook de dijk in het dijkvak achter Maria Goretti. De kleuterspeelzaal wordt onherstelbaar beschadigd. Maria Goretti wordt de school met de meeste waterschade van Nederland.
Kerst 1993 Maria Goretti	Kert 1993. Luchtfoto toont de dijkdoorbraak achter Pica Mare	Kerst 1993: De Niers tussen Gennep en Ottersum: wat breder dan normaal..
2002		2002
2002	2002	2002
De aanwezigheid van water leidde ook tot allerlei activiteiten

film van het hoogwater van 1995

<iframe src="https://player.vimeo.com/video/426386594" width="880" height="660" frameborder="0" allow="autoplay; fullscreen" allowfullscreen></iframe>

deze foto is afkomstig van Tonny Wilbers en laat het hoogwater van 1926 zien en hoe het er toen voor stond thv de huidige viswinkel.

Onderstaande foto's komen van Gerard van Duuren en zijn gescand door Tonny Wilbers. Het zijn foto's van het beruchte hoogwater van 1926

Bleekstraat (richting Niersweg)	Zandstraat (thv nu de RABO-bank)	de Wal (Zuidwal) thv waarschijnlijk Nillesen	Emmastraat/Bergstraat	Kruisstraat
Middelweg	Nierswal (Nu Niersweg)	Nierswal (nu Niersweg thv de Nieuwstraat, richting zuiden)	Zuidwal (vanuit Smederij Beckers, nu het groene grasveld dat JL plein gaat heten)	Zandstraat thv het Geveltje

1926 special

kapper van de Linden heeft het hoogwater van 1993 gefotografeerd

door: Wiel van Dinter, 5 augustus 2020

Watervloed

In zijn artikel van24 juli jl. op deze website laat Harm Teunissen zien hoe de watervloed van 1740 het lage gebied langs de Brabantse kant van de Maas en het Land van Maas en Waal overweldigde (zie de gravure bij zijn artikel). Het Maaswater bereikte toen bijna het hoogste ooit gemeten peil van 1658.   Overstromingen De ramp van 1740-41 was dermate groot, dat de omvang ervan op tal van kaarten en platen werd vastgelegd. De gravure bij bovenbedoeld artikel geeft de situatie weer voor Noordoost Brabant en deels de Betuwe. Door talloze dijkdoorbraken stroomden uitgebreide laag gelegen gronden in het stroomgebied van de Maas onder.

Noodscenario
Dit betekent niet dat in de regio Gennep de Maas in 1740 geen overlast veroorzaakte. Het journael van destijds de Gennepse pastoor Schuurckens en het oud archief van de gemeente Gennep tonen een noodscenario. Het jaar 1740 was uitzonderlijk nat. In augustus waren de weilanden aan Maas en Niers al ondergelopen en moesten de boeren hun vee op de hogere heidevelden brengen. En de rivieren zakten maar niet. Het bleef regenen. Langzaam maar zeker drong het water ook het stadje en de omliggende dorpen binnen.

Kerkdiensten Half december 1740 staat het water ook in de Gennepse Martinuskerk tot aan het priesterkoor en vallen de Missen uit. De 18e kan de Mis weer aan het altaar opgedragen worden. Maar drie dagen later is het water ‘s nachts weer zo gewassen, dat diensten weer onmogelijk zijn. Met Kerstmis en de dagen daarna lezen pastoor en kapelaan de H. Missen boven in het stadhuis. Binnen de stadsmuren staat het water in alle woningen. Kelders zijn ondergelopen en de wintervoorraad aan voedsel ligt er te bederven. Veel inwoners zijn bij hoger gelegen woningen ingetrokken of naar familie en vrienden elders gegaan. Een deel van de stadsmuur (nu: de Haspel) verzakt en stort in.

ter illustratie: foto van het inwendig van de Martinuskerk na de overstroming van 1926

Spookgebied
Van Bergen tot Mook is de overzijde van de Maas spookgebied geworden. De laatste decemberweek is de toestand daar onhoudbaar. In Gennep hoort men er de noodklok in Beugen en Oeffelt luiden. In Oeffelt verdrinken vier personen, hoort men later. De mensen vluchten in allerijl richting Haps en verder voor het alsmaar stijgende water. Vee wordt op de hoogste plekken achter gelaten of verdrinkt.

Waterwolf
Gennep en de waterwolf zijn altijd in strijd met elkaar geweest. In 1910, 1920, 1926, 1993 en 1995 had hij het stadje in zijn greep. In deze eeuw lijkt het alsof hij een vriend gevonden heeft: de Rijksoverheid. Wanneer de wolf weer bovenmatig zijn best zal doen, zet de minister de schuiven in de Maasdijk open en biedt hij de waterwolf zijn prooi aan: de Lob van Gennep . En dan geen gravure, maar een YouTube film.

(Bron: Chr. Creemers, Bescheiden betreffende Gennep. Maastricht 1896)

Ik kreeg een vraag hoe dat veerpontje, of beter trekpontje, over de Niers van voor WOII er nu uitgezien had. Nou, zo dus!

eigenlijk wel een goed idee om dat in 2020 weer in ere te herstellen.

(24 juli 2020. HT) Een jaar geleden alweer heb ik aangetoond dat de lob van Gennep niet het laaggelegen gebied is, zoals werd gesteld door de overheid, maar dat het werkelijke laag gelegen gebied aan de Brabantse kant van de Maas ligt. Inmiddels lijkt ook de projectgroep wel van dit feit doordrongen. Ik kwam deze week een kaart tegen bij "de Romein", die deze, mooi ingelijst, boven in zijn huis heeft hangen. Het is een gravure, waarop de overstromingen van 1740 en 1741 zijn aangegeven. Leuk om die gravure hier te tonen. Ik heb op een 2e prent hetgeen op die gravure als overstroomd gebied is aangegeven blauw ingekleurd. Zo wordt overduidelijk wordt welk gebied overstroomd was en welk gebied niet. Voor de duidelijkheid, als er daadwerkelijk 4200 m3 of meer water per seconde door de Maas zou stromen, zou ook de lob tot aan het Rijkswald overstroomd zijn. En dat is nu eenmaal de hoeveelheid water, waarmee gerekend moet worden.

Gravure uit midden 18e eeuw: Hieronder staat de gravure links. Ik heb het gebied dat als overstroomd is aangegeven met blauw gemarkeerd op de afbeelding rechts