Dat gaat natuurlijk over de nieuwe burgemeester van Gennep, de d66-er dhr Teunissen uit Venray. Geen familie trouwens. Weet niet of dat een nadeel of een voordeel is. Maar even serieus: verleden week is een informatiebord geplaatst bij de Joodse begraafplaats in Gennep aan de Davidlaan.

Zo wordt eindelijk voor iedereen duidelijk wat zich achter die muren bevindt. De laatste die er volgens mij begraven ligt is Bertha Andriesse, die ternauwernood aan de deportatie en gaskamer ontsnapt is. Heel mooi dat we die begraafplaats eindelijk een duidelijke plek geven binnen de Gennepse gemeenschap. Toen de begraafplaats werd aangelegd in de 19e eeuw had dat nogal wat voeten in aarde, omdat de gemeente Gennep in eerste instantie moeilijk deed over een financiële bijdrage voor de afrastering van die begraafplaats, die bij de "zandberg" lag, aan het eind van de duinweg. Zo heette de Burgemeester Woltersstraat toen nog. De begraafplaats lag ver weg van de "bewoonde wereld", al is dat tegenwoordig anders geworden.

Er was nogal wat spierkracht en spitwerk nodig om de tafel geplaatst te krijgen afgelopen woensdag 1 juli 2020. En eigenlijk hadden we die tafel op een andere plek gedacht, aan het eind van de Zuid-Oosterlaan en de overgang tussen Julianalaan en Davidlaan. Maar tegenwoordig schijnt er zelfs voor iets dergelijks vergunning nodig te zijn en (nog gekker) moet de welstandscommissie zich er zelfs over buigen. In hun "onmetele" wijsheid hadden die blijkbaar bedacht dat de tafel aan de Davidlaan moest komen te staan. Tja, rare wereld leven we in.

Nog iets aardigs: de foto op de tafel is gemaakt door Frank. En bij het maken van die foto is de drone gecrasht in een boom bij de ingang van de begraafplaats. Zijn drone is nog steeds niet gemaakt, omdat het vanwege corona lastig is om aan de juiste onderdelen te komen. Voorlopig dus nog RIP voor de drone bij het maken van de foto van de begraafplaats. Wel toepasselijk. ;-)

Door Wiel van Dinter, juni 2020

Werkverkeer
Vader was bankwerker van beroep. Hij werkte net als tientallen Gennepse arbeiders vanaf 1942 in de Duitse grensstreek. Daardoor ontliep iedereen de kans wegens de Arbeitseinsatz ergens ver weg in Duitsland gedwongen te werk te worden gesteld. De fabrieken in het grensgebied hadden ook een groot tekort aan mannelijke beroepslieden, omdat Duitse mannen als militair waren opgeroepen. Elke dag reed een trein met de pendelaars heen en weer van Gennep naar het werk in Goch, Uedem, Kleef enz. Met de geallieerde luchtlandingen (Operatie Market Garden, sept. 1944) ontstond in onze regio een chaotische toestand, werden bedrijven plat gebombardeerd en was er geen treinverkeer meer. Wij waren frontgebied geworden Er hing ons een onbekend fenomeen boven het hoofd: granaten, schuilkelder, evacuatie.

Bakoven
Nu we een paar dagen weer thuis in Gennep zijn, is van georganiseerd werk nog geen sprake. Iedereen is bezig zich in leven te houden, het huis in te richten en de ergste rommel op te ruimen. Ik word ingeschakeld: “Jong, doe eens dit, jong haal eens dat”. Vader repareert de kruiwagen, zodat alle troep vóór en naast het huis bijeen gereden kan worden, vlak bij de straat. Hij verlegt de afvoer van het gootsteenwater om het weer naar de zinkput te laten lopen. Hij fabriceert een nieuwe plaat in de bakoven van het fornuis. Nu kan moeder weer zelf brood bakken. Want je bent bankwerker of niet: hij heeft zelf een bakvorm voor het brooddeeg gemaakt. Hout voor het fornuis komt van opa's kippenstal, die toch half in elkaar ligt. En de kippen zijn spoorloos verdwenen.

augustus 1945. De fietsenmakerij is rechts	foto van de andere kant (in 2020 Doelen/Torenstraat) richting de Haspel	geallieerde soldaten en nieuwsgierige Gennepse kinderen

Een hele tijd geleden al werd het gebouw aan de Haspel gesloopt om de weg te kunnen verbreden. In 2017/2018 werd de riolering en de bestrating vernieuwd. Toen konden meteen de fundamenten van de oude pottenbakkerij worden opgegraven. Links staat Joop den Boer om een foto te maken.

Nog geen 13 jaar oud is de oude muziekschool en wordt alweer gesloopt door de gemeente. In 2007 werden miljoenen uitgegeven aan een jongerencentrum (waar de jongeren van Zowiezo gingen lopen) een muziekschool (die na een paar jaar werd opgedoekt), een tv studio voor Magic (nu blijkbaar te duur voor de Gennepnews) en een opgepimpte micro-sporthal als cultureel centrum (Picamare). (en een nieuwe tijdelijke sporthal is alweer gepland). Zie daar de wondere wegen van de politiek. Een kort terugblikje naar 2007 toen dit apart gebouw voor muziekonderwijs werd gerealiseerd.

Op de projectgroep voor de lob van Gennep mag het nodige aan te merken zijn, maar wat Nee Tegen De Vloedgolf doet is naar mijn mening niks anders dan bangmakerij. En dan ook nog met aantoonbaar incorrecte filmpjes zoals een drempel die lager zou zijn dan wettelijke normdijk niveau en bij de schuif wordt niet aangegeven dat de dijken dan een stuk hoger zijn. Verder ook nog interviews op Gennepnews die met de grootst mogelijke onzin argumenten zoals een weg naar de schuif die over het gebouw van Emons heen zou moeten gaan en nog meer van die ongein. Als er 4700m3 wate per seconde in de Maas stroomt, dan staat er op de rijksweg voor Emons nog niet eens water op de weg. Ik heb daarom zelf snel een tweetal animaties in elkaar gezet van a) de oplossing met de wettelijke normdijken en b) de oplossing met de schuif. (ik acht de oplossing met de drempel niet echt realistisch). De projectgroep zou zich ook bij de feiten moeten houden. Ik hoorde zowel de Gennepse wethouder als de waterschap vertegenwoordiger in de stuurgroep stellen dat overal dezelfde 1/300 dijken zouden komen en dat is dus pertinent onwaar. De dijken aan de Brabantse kant van de Maas worden 1/300 en sommige trajecten zelfs 1/10000. De dijken in Limburg krijgen veelal een beschermingsniveau van maar 1/100. (je zou dus kunnen stellen dat die worden opgeofferd voor de lob, om de terminologie van de lob-activisten te gebruiken). Die bangmakerij vind ik uitermate kwalijk. De plannen worden voor een zeer, maar ook zeer extreem scenario gemaakt, met een kans dat het gebeurt van eens in de 300 jaar of zelfs eens in de 3000 jaar en er worden volstrekt valse voorstellingen van zaken gegeven!

En nog even dit: de nieuwe dijken worden voor een periode van 50 jaar gemaakt en worden dus gebaseerd op de verwachte waterstanden in 2075. Omdat men bang is dat er door klimaatverandering heel veel meer neerslag zal gaan vallen zijn de waterstanden waarvoor de nieuwe dijken ontworpen worden een stuk hoger dan voor de huidige situatie. Dat betekent dat de hoogte van de dijken bij een beschemingsniveau van 1/300 in 2075 ongeveer gelijk zijn aan een beschermingsniveau van 1/3000 in 2020. In 2020 betekent 1/300 bescherming tegen 3578 m3 in de Maas en in 2075 is dat ineens 4109m3 in de Maas geworden. (in 2020 hoort bij een beschermingsniveau van 1/3000 een waterhoeveelheid van 4113 m3).

Een van de grote problemen in de hele discussie is het verschillende taalgebruik. Het waterschap en de rijksoverheid gebruikt vakjargon en gewone mensen gebruiken normale spreektaal. Meest duidelijk is het verschil bij de term "overstroombare" en "niet overstroombare dijken". In het ene geval betekent het dat voor de berekening van de waterhoeveelheden en de waterstanden rekening gehouden wordt met het overstromen van dijken. In eht 2e geval wordt gedaan alsof de dijken oneindig hoog zijn en dat er dus geen waterverlagend effect is vanwege het feit dat die dijken overstromen. In het hoofd van "normale" mensen blijft dan hangen dat men in het 1e geval opgeofferd wordt en dat men in het 2e geval absoluut veilig is, terwijl het om dezelfde dijken en precies dezelfde bescherming gaat.

Wiel van Dinter vervolgt zijn verhaal over zijn eigen terugkomst in Gennep in mei/juni 1945, nadat ie vanaf oktober in Loenen, Utrecht, geëvacueerd was geweest. Ruilen Als ik die zaterdag thuis kom, zie ik dat mijn zusje stukken chocolate heeft. Op mijn vraag hoe ze daar aan komt, antwoordt ze: geruild. Daarop vertelt ze mij iets dat ik goed in mijn oren knoop. Ze is met een meisje uit haar klas die ook al terug in Gennep is, met een paar appels naar de spoorlijn bij wachtpost 50 gelopen. De troepentreinen uit Duitsland staan daar altijd stil totdat de seinpaal op veilig springt en de trein door mag rijden naar het Genneps station. Die stop duurde soms wel vijf minuten of langer. Kinderen liepen dan langs de coupés om met de soldaten die uit het raampje hingen een appel te ruilen voor chocola. Jongens ruilden wel appels voor sigaretten. Dat zou ik morgenmiddag, zondag, met Johan ook eens gaan proberen. Bij Johan thuis hadden ze misschien nog bewaarappels in de kelder.

Kapel
Vader was te laat bij de gaarkeuken geweest. Er was vanmiddag een heel stel evacuees uit Friesland terug gekomen. Daar had de gaarkeuken niet op geteld. Vader had een groot blik meat and vegetables mee gekregen. Met de aardappels van de Langehorst kon moeder wel twee dagen vooruit. Onder het avondeten vertelde vader dat hij gehoord had dat er morgenvroeg Mis was in de opgeknapte kapel van de zusters in het Norbertusgesticht. Omdat de kerk in puin lag, was de kapel nu open voor alle parochianen die terug waren in Gennep. Kapelaan Miedema had bij de town-major geprobeerd de zaal van Hotel van Bergen voor de zondag vrij te krijgen. De kolonel had hem verwezen naar de staf voor entertainment in het transitkamp. Maar bij de staf in de Theresahoeve had hij bot gevangen: de zaal moest alle dagen beschikbaar zijn voor amusement en ontspanning van de militairen.

kapel van het Norbertusgesticht	De Martinuskerk ligt in de vernieling

Mudjevol
Vader en moeder gingen de eerste zondag in Gennep naar de Mis in de kapel bij de zusters. Mijn zusje en ik bleven thuis op het huis passen. Zij vertelde nog uitvoerig hoe dat ging bij het ruilen aan de soldatentrein. Moeder had wat van haar chocola gekregen om er pudding mee te maken voor het zondagse eten. Tegen twaalven kwamen ze weer thuis. De kapel had mudjevol gezeten. Kapelaan Van der Haghen had de Mis opgedragen en in de preek alle teruggekeerde Gennepenaren van de afgelopen week hartelijk welkom thuis geheten. Hij had ze veel sterkte gewenst bij wat ze thuis aangetroffen hadden. Meer dan ooit was het zaak elkaar te steunen en helpen. Na de Mis hadden “spap en smam” nog met vrienden en kennissen staan praten, die ze maanden niet gezien hadden. Mijn plannetje om naar Johan te gaan kon ik vergeten. Ik moest vanmiddag maar naar het Lof, want ik was niet naar de Mis geweest.

De bouw bij de voormalige bakkerij van Nillessen in de Zandstraat gaat hard door. Eind vorige week is de 2e verdiepingsvloeren gestort. En ook op het Pagepark schieten de huizen de grond uit. En het centrum voor dementerenden heeft al pannen gekregen (al is het dak nog niet volledig afgewerkt)

Niet alleen de fitness centra hebben hun activiteiten naar buiten verplaatst. Sinds begin juni wordt er her en der in Gennep getraind. Op de Nierswei bij de pastorie, op de Martinushof, op het grasveld achter Maria Goretti. En sinds kort zijn ook de trainingen van de sportverenigingen (buiten) herstart. Ik zag basketballers bij de skatebaan bij de lokomotief, Flamingo's achter Maria Goretti en vechtsporters in de wei bij de pastorie. En er wordt weer getrouwd. Ik zag tenminste in de Pr. Marijkestraat de vlag uithangen. En de voordeur was geblokkeerd om het bruidspaar moeilijk te maken hun huis binnen te komen. En er wordt meer gevist en niet alleen meer door gastarbeiders.

Ook de Gennepse kermis van 1951 is door Dorresteijn gefilmd. De opbouw van de mallemolen op de Markt en de grote kermis op het Europaplein. En op de 1e zondag na de 10e oktober barstte de Gennepse kermis los:

Ook drogist Dorresteijn in de Niersstraat had al vroeg een filmcamera en maakte in 1950-1951 dit bijzondere filmpje van de vendelgroet die het Gennepse Martinusgilde ging brengen bij de nieuwe Gennepenaren in het Ambonezenkamp aan het eind van de Steendalerstraat. Een paar plaatjes uit het filmpje en het filmpje zelf. Veel plezier.

Voetbal Ik sprak met Adrie en Johan af dat ik ze 's zaterdags zou komen ‘aanroepen' om een ander stuk van Gennep te gaan bezoeken. We gingen nog eens langs de Muloschool en het Vitesseterrein. We zagen daar iets onverwachts: twee ploegen tegen elkaar voetballen. Tientallen soldaten stonden langs de lijn de spelers aan te moedigen. Aan het vele fucking wisten we dat het twee soldatenteams waren. We stonden daarna al gauw op de Maasweg en besloten Gennep in te lopen. We hielden even halt om de ravage die we zagen in ons op te nemen. Nou, hier hebben ze flink huisgehouden, merkt Adrie op. De Engelsen wilden zeker naar de Zandstraat. Maar goed dat de mensen geëvacueerd waren. Dus ook nog iets positiefs aan de evacuatie.		Hoek Maasstraat Doelen
Po We lopen door de Maasstraat en staan bij nr. 3 stil. We kijken naar boven. Hier woonden wij, zeg ik. Nondeju, daar is ook niet veel van over, meent Johan. Vader is eergisteren nog boven geweest, zeg ik. De Duitsers hebben toen wij weg waren, het hele huis leeggehaald. Wat er nog was, is verregend. Hij kwam terug met een aardappelschilmesje en een…pispot. Die stond nog onder het bed. We slaan links de hoek om en staan op de Markt.		Maasstraat 3
Houtstraat vol met puin	oostzijde Markt met van links naar rechts: winkel van Henri Andriesse (vader van Selly), Lei Voss en dan slager Noij
Windhoos We laten wat we zien op ons inwerken. Ik moet denken aan een plaatje dat we op school gezien hebben in de aardrijkskundeles van meester Nillessen: de windhoos in Borculo. We zien een militair met een stapel papier onder de arm uit het geteisterde stadhuis komen en in een jeep wegrijden. In de Houtstraat is geen verkeer, want grote hopen puin liggen nog overal op de straat. We lopen rond over de Markt langs de huizen, wat er van over is. De protestantse kerk is een grote puinhoop, de zijgevel van het stadhuis ligt er uit. Sodeju, hier is voor vijf cent verwoest, grapt Johan, om zijn ontzetting te verbergen. De deur van de bewaarschool staat wagenwijd open. De winkels van Andriesse, Lei Voss, slager Noij, Hotel De Kroon en Bertha Andriesse zijn half ingestort. Ik schop tegen een leeg bierblikje en zeg: kom, we gaan bij de kerk kijken.		binnenzijde oude Martinuskerk
Orkaan In de Kerkstraat is er flink geschoten op het Norbertusgesticht. De meeste ruiten liggen eruit. De kapelanie is aardig uit de strijd gekomen. We zien drie, vier pickups voor het raffiagebouw staan. Er worden zakken en grote blikken naar binnen gedragen. Daar is de gaarkeuken van Gennep. Het sanatorium Maria Oord ligt grotendeels tegen de grond. Het terrein is met een wit lint afgezet. Het PLEM-huisje staat er nog. Als we over de kerkhofmuur kijken is het net alsof er een orkaan over het kerkhof is geraasd. Grafzerken staan schots en scheef, zijn omgekanteld of vernield. We kijken door de torendeur in een half ingestorte kerk. Restanten van het dak, balken, leien liggen over de kerkbanken vol gruis. De preekstoel zie ik daar rechts nog, zeg ik. Zou er morgen ergens anders Mis zijn, vraagt Johan zich af. Daar heeft geen van drie aan gedacht.		het PLEM huisje staat nog
Burgemeester Al pratend over de kerk in Loenen, Vinkeveen en Kockengen komen we door de Haspel bij de Niersstraat. Overal dezelfde verwoestingen. Voor het witte winkelpand van Bern. den Boer blijven we staan kijken naar het militair verkeer dat over de twee bailybruggen Gennep in en uit rijdt. Plotseling zien we burgemeester Van Banning uit de Genneper Molen komen en met grote passen de Niersstraat inlopen. Daar schiet hij plotseling naar de andere kant van de straat en begint een druk gesprek met slager Wilberts. Wij besluiten naar huis te gaan, want morgen is het zondag. En we moeten alle drie nog de wekelijkse grote wasbeurt in de waskuip hebben.		vanuit de Haspel rechtsaf richting Niersstraat

Een vrachtwagen heeft een groot oliespoor in Gennep achter gelaten vanaf de Nierbrug tot in de Brugstraat. Volgens ooggetuigen zijn verschillende voetgangers en fietsers onderuit gegaan. Gelukkig was de Gennepse brandweer paraat om het oliespoor op te ruimen. Do corrigeerde mij: zelfs de brandweer van Oeffelt is te hulp geschoten! 's Avonds kwam een speciale opruimdienst. Het voorval maakt maar weer eens duidelijk dat die doorgaande route dwars door het centrum van Gennep en ov er de shared space afgestopt moet worden. Op de fiets naar Multimate zag ik vanmiddag al tenminste 2 bijna-ongevallen op de veel te smalle Niersweg. En dan hebben we het nog niet over de overlast van het verkeer voor aanwonenden. Ooit gehoord van een trottoir met een breedte van 60cm? Of dat bussen en zwaar verkeer op 1 meter afstand van de voorgevels van woonhuizen voorbij denderen? Kom naar de Niersweg in Gennep. (en de dijk als fietspad inrichten helpt daarbij ook niet. Bovendien is die dijk veel te smal en worden dan weer de voetgangers gehinderd). Afsluiten die Niersweg is de enige verstandige remedie! Komen er meteen geen oliewagens meer door het centrum van Gennep en wordt de shared space inderdaad ontzettend veel prettiger voor voetgangers.

Wiel van Dinter vervolgt zijn verhaal. Hij woont met zijn vader, moeder en zusje tijdelijk in de woning van zijn grootouders (opa is op evacuatie gestorven) in de Loodsstraat in Gennep. Hun eigen huis op de hoek Maasstraat-Zandstraat (boven nu, in 2020 café de Typhoon) is zwaar beschadigd. Wiel vertelt zijn belevenissen van de 1e paar weken terug in het Gennepse.

Daglicht
Ik liep, thuiskomend van de eerste tocht door Gennep, naar de achterdeur en zag iets nieuws. In de woonkamer kwam een strook daglicht binnen! Vader had oma's H. Hartbeeld van de vuilnishoop naar binnen gehaald. Hij vond tussen het afval ook het H. Antoniusschilderij met het glas in de lijst nog heel. Hij had de lijst met glas tussen de raamplanken gemonteerd, zodat er nu wat daglicht in de kamer viel. Waar je al niet blij mee bent!
We aten lekker stevige erwtensoep met veel varkensvlees erin. In de gaarkeuken werd op een lijst de naam afgevinkt. De vrouwen en mannen daar zorgden ervoor dat niemand honger hoefde te lijden. Wat een verschil met een maand geleden in Loenen. Maar toch zei moeder dat ze graag zelf wilde koken. Maar ze had alleen een koekenpan en een kleine kookpan met een plaatje in de dunne bodem.

Scholen

Aan het begin van de Spoorstraat wees Johan op de winkel van ‘Piet d'n Békker Van Bergen' die blijkbaar zwaar onder vuur gelegen had. Geen etalageruit meer heel. We kwamen bij sigarenwinkel Michels op de hoek van de Schoolstraat. Hier stonden we vroeger altijd vóór schooltijd op elkaar te wachten. De grote schampsteen lag er nog. We waren nieuwsgierig hoe onze school er bijlag. We besloten na al die maanden eens een kijkje te gaan nemen. Ja hoor, de Mulo stond er nog. Er liepen Engelsen in en uit. Op de speelplaats stonden jeeps en motors. Het hekwerk was weggebroken. De jongensschool ernaast was ook bezet. Naar school gaan was er voorlopig dus niet bij. We wilden door het raam naar binnen gluren, maar werden met een fucking rascals! weggejaagd. We sloegen ‘t Straatje in en keken zo op het Vitesseterrein. De schutting eromheen was op veel plaatsen vernield. De doelen stonden er nog. Het kleedlokaal was half weggeschoten. We keken van hier op het centrum van Gennep. Nou, zei Johan, nu zie je goed hoe kapot Gennep is. Dat gaan ze niet in een, twee, drie weer opbouwen. Ik trok mijn schouders op…

Op 11 mei 1945 keerde een eerste delegatie van de Paters vd Heilige Geest terug naar Gennep van hun evacuatie-adres. Dat was een kleine 3 maanden na de bevrijding van Gennep.Pater de Rooy keerde terug met 4 Broeders en 8 Novicen. We zien ze boven op de foto aankomen in Gennep, waar ze een grote puinhoop aantroffen, zoals de foto's laten zien. Maar waar ze ook geallieerde soldaten aantroffen die hun onderkomen hadden gevonden in het gebouw van de Paters. De refter was kantine geworden, er was een scheer-lokaal en het bleek dus behelpen voor de paters
de paters en engelse soldaten voor het pand van de paters	de Zandstraat	hotel de Kroon heeft in september 1944 een voltreffer gehad van een engelse typhoon
andere huizen aan de Markt zien er ietje, maar niet heel veel beter uit	de Niersbrug die februari 1945 door de Duitsers opgeblazen is, ligt in de Niers. Daarboven de door de Engelsen gebouwde baileybrug. De Gennepermolen heeft het ook zwaar te verduren gehad	tja.

Elckerlyc staat sinds de meivakantie leeg en was het doelwit van vandalisme, zodat de gemeente hekken liet zetten rond de school. Op 8 juni is een asbest-verwijderingsbedrijf begonnen met het verwijderen van de asbest beplating van de school. Maandagavond 8 juni maakte de brandweer van de gelegenheid gebruik om haar wekelijkse oefening in het leegstaande schoolgebouw te houden.

En op dinsdag 9 juni zag ik een bedrijf bezig met het verrichten van bodemonderzoek op het sportveld achter Maria Goretti. Dit waarschiijnlijk vooruitlopend op de plannen van B&W om een tijdelijke (10 jaar) sporthal op deze plak neer te zetten. erg jammer dat de gelegenheid tot buiten sporten verloren gaat. Er zijn wel andere plekken te bedenken, zodat dit speelveld beschikbaar blijft. Samenhang met de bestaande sporthal is er sowieso niet en ook vanwege de eventuele parkeer- en verkeers-problemen lijkt mij een andere plaats wel beter geschikt. Het hoeft niet eens perse in de kern Gennep, want het is tenslotte een gemeentelijke sporthal. Tenslotte: weet niet wat de bouwbeperkingen zijn zo dicht bij de dijk. En bovendien, dit is overstromingsgebied (winterbed) van de Maas. Bij overstroming vergoedt de rampenwet niets, want dat is uitdrukkelijk uitgesloten.

Maandagavond 9 juni kon de harmonie eindelijk weer repeteren en volgens een strak goedgekeurd protocol. Afstand 2 meter en met een doekje voor condenswater uit het instrument. In het eigen repetitielokaal ging het niet, zodt uitgeweken werd naar PicaMare. De vorige repetitie, de laatste voor de corona-tijd was op maandag 9 maart. Men was toen nog druk bezig met de voorbereidingen voor de Proms van 2000, die in juni gehouden zouden worden en met de voorbereidingen voor het huwelijk van een van de muzikanten (of beter: 2 van de muzikanten) Beide foto's zijn van de harmonie zelf.

Het leerlingen-orkest (allemaal onder de 18) mochten al eerder beginnen. Hun 1e repetitie was op 25 mei in de tuin van een van de bestuursleden.

de 2 onder 1 kappers op het Pagepark. Een paar foto's om dit te illustreren. Ze worden werkelijk uit de grond gestampt. Èn ik kwam eind verleden maand een bekende Gennepenaar op de fiets op de Markt tegen. Een teken dat de meest duistere corona-tijden achter ons schijnen te liggen.

14 mei	15 mei	20 mei	29 mei	4 juni

28 mei, Markt Gennep. "de lange onderweg"

Mei 1945 keerde de 14 jarige Wiel van Dinter van zijn evacuatie-adres in Loenen terug in Gennep. Hun woning in de Maasstraat boven Smits (in 2020 de Typhoon) was onbewoonbaar en ze trokken in bij hun grootouders in de Loodsstraat. Wiel vertelt zijn belevenissen van zijn 1e tijd in Gennep.

Stal

Die eerste nacht weer in Gennep lag ik op de paardendeken in het stro een holletje te maken. Ik rook het stro en dacht opeens terug aan Woudeberg tijdens de evacuatietocht. Daar hadden we ook op stro geslapen in… een varkensstal. De boer daar was gedwongen enkele evacuees die nacht te herbergen. Hij zei toen kwaad alleen plek te hebben in een stal. Ik had toen niet kunnen slapen van het geslurp van de varkens uit de trog. Hier in het stro waren we in Gennep. We gingen het zeker beter krijgen.

Buit 's Morgens aten we in de keuken vers brood. De bakkers die terug waren, bakten voor heel Gennep. Van de vier stoelen waarop we zaten, hadden we er twee ‘geleend' bij de buren, die nog niet terug waren. Oom Rien had nu bij een vriend kost en inwoning geregeld.Als broodbeleg gebruikten we iets nieuws: Engels spul in blik corned beef. Dat smaakte prima. Ik ging na het ontbijt op onderzoek in de tuin. De Engelsen die in het huis gebivakkeerd hadden, smeten het afval, lege blikken, dozen, kapotte spullen, achter het huis op een grote hoop. Een van de Schotten bleek een apart soort humor te hebben. Bovenop de grote afvalhoop had hij oma's H.-Hartbeeld met uitgestrekte armen gezet! Achter de kippenren zag ik drie open kuilen. Oom Rien vertelde me dat daar vóór de evacuatie waardevolle spullen daar waren begraven. En dat de Engelsen overal de verse grondsporen met detectors hadden afgespeurd. Alles wat ze vonden werd als oorlogsbuit meegenomen, verkocht of verkwanseld.

Kampioen

Achter de doornen haag lag het akkerland van opa en de buren. Het liep door tot aan de Steendalerstraat. De Tommies hadden er een wagenpark van gemaakt met metershoge stapels jerrycans en munitiekisten. Aan de overkant van de straat lag de smederij van ‘Jöp de smid'. Die gebruikten de monteurs als autowerkplaats. Vandaaruit repareerden en reviseerden ze de tientallen auto's die daar buiten geparkeerd stonden. Mijn vier jaar jongere zus was kampioen schooister. Ze kreeg bij die soldaten daar cigatettes, chocolate, bisquits en blikjes cola los!

papierfabriek	locomotievenloods	station	papierfabriek

Mulo-engels
Met Johan en Adrie, die ook net terug waren, ging ik op ontdekkingstocht door Gennep. We zagen van uit de Groene Kruisstraat de uitgebrande papierfabriek. Nu nog erger dan toen we nog in Gennep waren. We kwamen bij het station. Dat was ook uitgebrand en gebombardeerd. Er stonden alleen nog muren overeind. De bomen ervoor zagen er gehavend uit, maar hadden weer nieuw blad. We konden het Spoorlaantje niet in. Dat was helemaal versperd door de omgehakte bomen. En er hing een wit lint over de weg met een bordje Mines . We besloten dus langs de spoorlijn naar de overweg en de wachterswoning te lopen. Bij de overweg keken we naar de door mitrailleurvuur flink beschadigde kolos van de moutfabriek. We wilden naar de wrakken van het MBS-materieel gaan kijken dat daar verzameld stond. Maar een soldaat schold ons de huid vol en joeg ons weg. Ons mulo-Engels werd verrijkt met you fucking basterds! Wij vonden het interessant en gingen het zelf te pas en onpas gebruiken.

links de moutfabriek	blik op de spoorwegovergang richting station	het MBS emplacement	voorzijde van het station

Fluit
Wij drieën besloten door de Spoorstraat Gennep in te lopen. Het gebouw van de Paters van de H. Geest was volop in gebruik door de Britse militairen. Soldaten liepen in en uit. Wisten wij dat drie maanden daarvoor Winston Churchill daarbinnen vergaderd had. We keken om toen we een locomotief hoorden fluiten. Daar reed langzaam een trein richting de Maas. De brug was dus weer klaar. Die was september verleden jaar door de Duitsers opgeblazen. Moesten we morgen eens bij de Maas gaan kijken. In Hotel Van Bergen was het ook druk met militairen. De Van Bergens waren net als de Paters nog niet baas in eigen huis. We liepen door het ‘Politiestraatje' terug naar huis. Het werd etenstijd. Benieuwd wat vader bij de gaarkeuken gekregen had.

Noot Harm: Het politiestraatje was het pad rechts van de marechausseekazerne en verbond de Spoorstraat met de Emmastraat. In 2020 is er nog een inham, die dood loopt tegen de (uitgebouwde) AH.

Met verbazing heb ik middels het Gelderlander-artikel (link naar dat artikel) kennis genomen van de discussie in de Provinciale Staten van Limburg.

Maar even de feiten op een rijtje:

• Bij een dijk met de huidige normhoogte horende bij een kans van 1/250 per jaar op overstromen/bezwijken is de kans op overstroming van de lob 11,33% voor een periode van 30 jaar.
• Als de dijken verhoogd worden tot een niveau behorende bij een kans van 1/300 per jaar, dan is de kans op overstroming 9,53% voor een periode van 30 jaar.
• Als de dijken verder verhoogd worden tot het niveau behorend bij een kans van 1/3000 per jaar, dan is de kans op overstromen in een periode van 30 jaar nog maar 1%. Dit is de variant met de schuif.

Iedereen lijkt te hoop te lopen tegen de laatste variant, omdat de lob dan onder water zou worden gezet. De kans op overstroming van de lob is echter maar liefst 10x kleiner dan bij de wettelijke normdijken. De lob wordt dan telkens onder water gezet door de Maas en in geval van de schuif door de overheid. Dat klopt, maar het risico is wel 10x (!!) kleiner.

En er is nog een voordeel: bij de oplossing met de schuif kan aangevoerd worden dat de lob nood-overloop-gebied is en niet slechts overstromings-gebied. Bij een dergelijk gebied hoort een ruimhartige (vooraf afgesproken) schadevergoedings-regeling, zoals het rapport van de commissie Luteijn ook aangeeft. Zou het probleem van schadevergoeding ook uit de wereld zijn.

Het enige dat overblijft is het wantrouwen dat men blijkbaar heeft in de overheid en de angst dat die schuif eerder open gezet zou worden. Liever 10x vaker onder water dan afhankelijk zijn van de overheid lijkt het credo.

De variant met de schuif vergt een zeer forse extra investering tov de variant met de wettelijke normdijken. De lob krijgt zo meer veiligheid dan waar men wettelijk gezien recht op heeft. De argumentatie is dat de lob niet al veel eerder overstroomt, maar netjes droog blijft, tot een situatie van zeeeeeeer extreem hoog water. De lob kan dan de piek van dat water bergen, hetgeen niet kan als de lob al onder water staat. En dit kan ook niet als de schuif al eerder open gezet zou worden. Dat zou betekenen dat die forse extra investering in de lob met schuif voor niets zou zijn geweest.

Wat ik wel jammer vind, is dat de oude kern van Gennep en Gennep West niet die kans op extra veiligheid krijgt, die de lob wel krijgt. In Gennep zal bij hoog water (meer dan 1/300) water geborgen worden en iedereen die na 1998 gebouwd heeft geen recht/kans op schadevergoeding vanuit de rampenwet. De nog te bouwen KEC bv: de kans op een overstroming in een periode van 30jr is 9,58%. Ben benieuwd of de gemeente daarmee rekening houdt bij haar bouwplannen. Het zou misschien slimmer zijn om de nieuwe school op een terp van 1m hoogte te bouwen, of anders met een sousterrain eronder (dat voor allerlei schoolzaken gebruikt kan worden, tussen de overstromingen door). Na kerstmis 1993 was er een bezoek van notabelen aan Gennep om de schade te bekijken. Een van de reacties bij de sporthal was toen: "wie bouwt er nu een sporthal op zo'n laag punt". Het is misschien beter om lessen te trekken gemeente!

1 juni 2020: een stralende en warme lentedag. En na de corona lock down wordt het "normale leven" weer langzaam op gang gebracht.

Vanochtend om 10:00h was weer de eerste H Mis met parochianen in de Martinuskerk. Het aantal mensen was gemaximeerd tot 30. In de grote Martinuskerk zouden er overigens veilig wel 100 kunnen, maar regels zijn regels. In de kerk was met linten aangegeven waar men wel en waar niet mocht zitten. Kerkboekjes en knielkussentjes waren verwijderd om elk risico te elimineren.

En ook de terrasjes maken zich op voor het eerste publiek op 1 juni om 12:00h. De verwachtingen zullen hooggespannen zijn. Hoe druk wordt het en hoe zal het gaan. De terrasjes op de Markt en bij het Geveltje (of tegenwoordig Aard) zien er piekfijn uit. Verderop naar het zuiden zal het lastiger worden om het trottoir nog te kunnen gebruiken, want als er 1,5m afstand naar beide zijden gehouden moet worden dan is al een breedte van 3m nodig plus de eigen breedte. Maar de gemeente als vergunningverlener zal er wel over nagedacht hebben. En dan is er ook nog het nieuwe terras van Babbels op de vlonder bij de Niers. Goed bedacht.

Links het nieuwe terras in aanbouw op de vlonder. Met de glasvezels gaat het ook snel. 28 mei in de Bergstraat ging het even mis toen een gasleiding lek raakte en de brandweer moest assisteren om de boel veilig te houden.

Tweelingbroers Guido en Marc, pastoors van respectievelijk Gennep en Ottersum werden vandaag 40jr en dus gezamenlijk 80jr. Na de H Mis die Guido opgedragen had, gefilmd als digitale vervanging van de echte mis in deze corona tijden, werden de broers onthaald op koffie met gebak in de pastorie-tuin. En zoals te zien op de foto's ging het netjes op afstand volgens de richtlijnen. Behalve de broers natuurlijk, maar die voeren een gezamenlijke huishouding. De dag was al goed begonnen, want 's ochtends hadden ze eerst een ontbijt aan de deur gekregen en later in de ochtend was er ook nog een muzikale accordeon serenade door een van de vormelingen. Hopelijk hebben ze een fijne dat gehad.

Nog wat plaatjes, gemaakt door Do

Wiel van Dinter vervolgt zijn verhaal hoe hij persoonlijk de evacuatie en vervolgens terugkeer naar Gennep beleefde als 15 jarige jongen.

De GMC-wagen waggelt de bailybrug af. We zien twee Engelse soldaten op de brug onze auto nakijken. In de Genneper Molen is geen heel raam meer te zien en de muren zijn bezaaid met zwarte kogelgaten. We rijden de Niersstraat in. Het puin knarst onder de autobanden. Hopen vuil en rommel langs de kanten, ramen liggen er overal uit. Iedereen in de auto staart stom naar het uitzicht. De auto draait de Markt op en stopt daar. Een groepje mensen staat ons op te wachten. Een man verwelkomt ons en noteert alle namen. Ik kijk allereerst naar ons huis boven café Smits (in 2020 café de Typhoon): ramen eruit en bijna alle dakpannen weg. Je kijkt nu zo op de kapotte panlatten. Moeder kijkt lijkbleek naar boven. Dan zie ik oom Rien met een bolderkar staan.
	Protestantse kerk in 1945	zijgevel van het stadhuis

Boven
Mijn koffertje en andere spullen gaan op de kar. Vader wil eerst in ons huis gaan kijken. IK loop met hem mee. Het huisnummer 3 is verdwenen. De deur kan zo open. We klimmen de steile trap op, die vol puin ligt. Ik loop direct naar mijn slaapkamer. De vloer en het bed liggen vol kalk van het omlaag gevallen plafond. Ik kan zo door het kapotte plafond de blauwe lucht zien. Het bedmatras is vochtig van de regen en stinkt. Ik trek met moeite de la van de natte, afgebladderde kast open. De la is leeg. Mijn nog ongebruikte MULO-agenda, de boekjes van Dick Bos zijn verdwenen. De scapuliermedaille is ook foetsie.

Graven
Vader zegt tegen moeder dat van de rotzooi daarboven niks meer te gebruiken is. Alles naar de bliksem, zegt hij tegen oom Rien. We gaan op weg naar de Loodsstraat en maken op de Zandstraat een praatje met Jan Gerrits, onze bakker. We moeten naar de kant van de straat, als drie jeeps in volle vaart voorbij scheuren. Hier is blijkbaar hard gevochten. Totaal en half vernielde winkelpanden aan weerskanten. We lopen links de Middelweg in. Zo te zien is er hier minder hard gevochten, de ravage is mindererg. Links in de tuin van slager Lamers zie ik plotseling drie kruisen staan. Soldatengraven. Ook in de Loodsstraat zie ik net als in de Middelweg verschillende minder beschadigde huizen, die in gebruik zijn door Engelse soldaten. Gennep is dus bevrijd maar toch nog bezet.

Bewoonbaar
Ik trek de bolderkar door de Loodsstraat. Veel huizen zijn nog onbewoond. Die mensen moeten nog terugkomen. Grad Noij de melkboer is er al. Bij Anneke Thielen lopen soldaten in en uit. We komen bij opa's huis, nr. 36. Eén van de twee ramen vóór is dichtgeplankt, in het andere zit nog glas. Het raam opzij, van de woonkamer, zit ook dicht met planken. Via de achterdeur en de bijkeuken stappen we de keuken in. Het glas van het raam boven de aanrecht is gelukkig nog heel. Het raam aan de andere kant van de keuken is dicht gespijkerd met een triplex plaat. Oom Rien heeft het huis beneden bewoonbaar gemaakt.

Thuis
Moeder wil van de keuken de woonkamer inlopen. Ze staat meteen stil. De houten vloer is er niet meer, je kijkt zo op de balken. Oom Rien zegt dat de Engelsen in de bitter koude februari de vloer er blijkbaar uitgesloopt hebben om op te stoken en het een beetje warm te hebben.. Hij heeft drie dichte deuren ‘georganiseerd' en die over de balken gelegd, zodat je naar de gang kunt lopen. De trap naar boven is nog begaanbaar. Maar boven is het volgens oom Rien één puinzooi. Hij heeft al bossen stro gehaald en paardendekens bij het depot in de Genneper Molen, zodat we in de voorkamer met z'n allen kunnen slapen. Alle bedden zijn namelijk ergens anders naar toe gesleept.”Jezus, Maria en Jozef”, prevelt mijn moeder. Het zal voorlopig behelpen zijn. MAAR WE ZIJN WEER THUIS !

het ooit roemrijke station van Gennep	hetzelfde station, maar dan vanuit de Bergstraat gefotografeerd