afgelopen woensdag 27 november 2019 in de kenniskeuken.

het vervolg van het verhaal van de Gennepse sanatoria in oktober-december 1944, toen de Gennepse bevolking al geëvacueerd was: door Wiel van Dinter

Na evacuatie van de Gennepse burgerbevolking konden de mensen, die op een of andere manier verbonden waren met Zonlichtheide zich niet meer op de buitenwereld oriënteren. Alleen militair verkeer, geen elektriciteit, geen radio, geen telefoon, geen post of krant. En wat zouden ze aantreffen na het zoveelste artillerieduel? Het doelwit van de Engelse mortieren en kanonnen in Oeffelt en Beugen waren de Duitse stellingen in de Logterheuvels. ZLH lag in het in het schootsveld. En de huizen aan de Heijenseweg, waar personeel van ZLH in woonde, kregen de te kort gerichte projectielen.

Treffers De eerste oktoberweken bleef het ZLH-complex gespaard van granaten. Maar de derde week richtten de Engelse kanonniers hun geschut ook op de korenmolen op de Logterheuvel aan de Heijenseweg. Missers kwamen rondom de molen terecht. Daarbij werden ook de drie zogenaamde zonnehuizen van ZLH vóór de molen geraakt en onbewoonbaar. Een week later vielen er granaten op twee huizen aan de westkant van de Heijenseweg en één door het dak van de Stiemens' villa. Gelukkig zat daar iedereen in de kelder en kwam men met de schrik vrij. Enkele kamers boven waren onbruikbaar geworden. Maar beter puin dan gewonden of erger.

Evacuatie Een arts van de Duitse generale staf bezoekt eind oktober geneesheer-directeur Stiemens. Hij acht de toestand waarin ZLH en zijn populatie verkeren allerbelabberdst. Zeker nu de voedselvoorraad voor zoveel mensen een probleem gaat worden. Hij zegt te zullen rapporteren dat een groot deel van de mobiele bewoners onmiddellijk moet evacueren. Het allernoodzakelijkste personeel en de medische staf kunnen vooralsnog blijven. Hij vraagt wat dokter Stiemens en zijn familie wil doen. Deze zegt dat hij als geneesheer-directeur met de zijnen bij de laatsten zal vertrekken. De stafarts zegt dat de evacuatie binnen 48 uur zal plaats vinden. Hij neemt het verzoek mee om met de Engelsen contact te zoeken en te vragen of ZLH naar de overkant van de Maas zou mogen vertrekken.

Troosteloos
Op 1 november vertrekt inderdaad een groot deel van de bewoners in en rond ZLH. De keukenstaf denkt, nu een groot aantal mensen vertrokken is, enige variatie in de maaltijden te kunnen aanbrengen en niet alsmaar stamppot te hoeven serveren. De familie Stiemens krijgt een Ausweis om in hun huis op de Spoorstraat de weckflessen te gaan ophalen.
Na een week verschijnt de Duitse arts weer op ZLH met de mededeling dat het verzoek om passage van de Maas voor ZLH overgebracht is. Een reactie is nog niet ontvangen. Dokter Albert Daan, de man van dochter Tiets Stiemens, is voor de eerste keer sinds de evacuatie van Gennep tussen de granaten door langs de schildwacht bij de moutfabriek het stadje in geweest. Het ziet er daar verschrikkelijk uit. Beschadigde huizen liggen er troosteloos verlaten bij. Vergeleken hierbij valt het op ZLH en omgeving nog reuze mee.

Foerageren
Nu in november krijgen we de voorboden van de winter. Het hagelt en de nachten worden koud. Op ZLH worden extra dekens uitgedeeld, afkomstig uit huizen van de bewoners die geëvacueerd zijn. De centrale keuken komt 10 november met een verrassing: gekookte aardappelen! Sinds lange tijd in de plaats van stamppot. Een tweede verrassing: er komt een auto uit Utrecht. De twee inzittenden komen… foerageren! De voedseltoestand is in West Nederland zeer miserabel. De twee hopen hier een auto vol aardappelen en meel te kunnen meenemen. Hun wordt aangeraden het bij de nog aanwezige, voor de Wehrmacht zorgende boeren en bakkers te proberen.

Voltreffers De uitkijkpost op de Logtermolen is dagenlang doelwit van het Brabantse kanonvuur geweest. Een Pipercup kwam regelmatig observeren hoe de windmolen erbij stond. Op 10 november stond het vizier blijkbaar goed, want die dag velde een aantal voltreffers de molen volledig. Voor de zekerheid kreeg de hoog gelegen Stiemensvilla een groot rood kruis op het dak. In de laatste week van november komt de bekende stafarts weer bij Stiemens met de mededeling dat er plannen worden ontwikkeld om ZLH, het klooster en MO te ontruimen. Het Maaswater stijgt, er is al een kelder met patiënten ondergelopen. De zieken daarin liggen nu weer bovengronds. Er is geen andere plek.

Goede Sint
Op en rond ZLH verblijven nog een honderdtal kinderen. Ondanks de trammelant en een dreigende evacuatie wordt voor de kinderschaar Sinterklaas niet vergeten. Een deputatie van ZLH gaat naar de Ortskommandant om zijn medewerking te vragen voor een cadeautje voor elk kind met Sinterklaas. De Duitser denkt eerder aan Weihnachten bij cadeaus, maar toont begrip voor de Nederlandse traditie. Een soldaat gaat mee naar een woning, waar een grote berg kinderspeelgoed uit Gennepse winkels en huizen bijeen gebracht is om naar Duitsland vervoerd te worden. Daar kan ZLH voor elke jongen en meisje een surprise uitzoeken. Dus kan St. Nicolaas elk kind op de pakjesdag blij maken met een surprise. Verder heeft bakker Jan Bernards in de Gennepse Hei voor eenieder een speculaasje gebakken en voor elk gezin een banketletter. De officier van de bunker bij ZLH heeft het kinderfeest meegemaakt: “Ich möchte mal Kindergesichter sehen”…

Woensdag 17 november was de presentatie van het 1e boek uit een (toekomstige) reeks van 10 kinderboeken, die de geschiedenis van Gennep voor kinderen toegankelijk en interessant moeten maken. Het eerste boek is Norbertus, ridder of monnik van de hand van schrijver Gerard Sonnemans. En dat 1e boek werd gepresenteerd in de kenniskeuken en vervolgens door wethouder Peperzak overhandigd aan 2 kinderen, die de kennisquiz van die middag gewonnen hadden en aan Pieter, die geholpen had bij de review van de ruwe teksten. Een paar foto's van deze woensdagmiddag in de kenniskeuken. Ik ben benieuwd naar de volgende 9 delen.

de boekpresentatie	het was gezellig druk met behoorlijk wat kinderen. Maliënkolders, harnassen, zwaarden en habijten.
controleren van de antwoorden van de kennis-quiz	demonstratie van de zwaarden	de eerste 3 boeken worden uitgereikt aan de 3 kinderen

	Dinsdagavond 26 november opende wethouder Peter Lucassen de JOP in het Nierspark. Dan vraagt u, "wat is een JOP"? Dat staat voor jongerenontmoetingsplek. Dat is een container met een open kant en met bankjes erin, die de gemeente in het Nierspark heeft laten neer zetten. Het is een goede zaak dat er plekken komen waar de opgroeiende jongeren kunnen "hangen", maar er zit hier wel een verhaal aan vast. Die jongeren "hangen" al in het Nierspark en met geluidsklachten van omwonenden (tot 4 uur 's nachts) tot gevolg. Diezelfde buurtbewoners maken dan ook bezwaar tegen het neerzetten van die container op deze plek. Het bezwaar loopt nog, maar de gemeente heeft de container maar alvast neergezet en nu dus ook geopend. Het kost blijkbaar meer tijd en moeite om een bezwaar te beoordelen dan om een container te latern aanrukken. (vreemd, maar zo werkt de overheid). Er zijn ook andere plekken voorgesteld zoals tussen PicaMare en de niersdijk, waar er veel minder overlast zou zijn. Maar die overlast voor omwonenden weegt blijkbaar minder bij de gemeente dan het hebben van een vrij uitzicht over het Niersdal voor de hangjongeren. (moet hier trouwens geen vergunning bij het Waterschap voor verkregen worden, want het object is een obstakel in het Niersdal????). Ik betwijfel ook ten zeerste of dat ding er volgens het bestemmingsplan wèl mag staan. Maar de regels die voor burgers gelden, gelden wel vaker niet voor de gemeente zelf.... De argumentatie voor deze plek deugt overigens ook niet. Vanwege de open zijde zou de binnenkant goed zichtbaar zijn vanuit het wandelpad, maar dat klopt dus niet. Volgens de opgave van de gemeente zijn de kosten € 0,= Mooi voor ons als belastingbetaler, maar dat geloof ik dus niet. En die lelijke container zou aan het oog onttrokken moeten gaan worden door klimopbegroeiing, maar hoe zich dat verhoudt tot dat zogenaamd verplaatsbaar zijn en de eventuele tijdelijkheid is mij een raadsel. Speaker's corner: er was zelfs een omwonende aanwezig bij die opening, die heel dapper (in het hol van de leeuw) het woord nam en uitlegde waarom zij bezwaar had. Ik vroeg later haar man, waarom hij ook niet gegaan was met als antwoord "heeft toch geen enkele zin, want de gemeente doet gewoon wat ze wil" En nochmaals: een JOP is op zich prima, maar wat zeer zorgelijk is dat de gemeente zich blijkbaar weinig van de eigen bewoners aantrekt en ook dat men blijkbaar niet het fatsoen heeft om de uitkomst van het bezwaar af te wachten. De problemen worden blijkbaar verschoven van Ellen Hoffmanplein naar Nierspark en de omwonenden zijn blijkbaar de enigen zonder stem. Ook vraag ik me af of geen vergunning bij het Waterschap aangevraagd had moeten worden en het ding er dan dus eigenlijk illegaal staat. (de container is een obstakel in het "stroomvoerend regiem" van de Niers). Dat zou echt foei gemeente zijn. Bestemmingsplan? ammehoela, Waterschap? ammehoela. En omwonenden?..... De belevenissen op die dinsdagavond waren nog niet op, want later was ik getuige van een inval door een groep agenten in de Loodsstraat, waar blijkbaar vanalles en nog wat werd aangetroffen. Je ziet nog eens wat als je de hond uitlaat :-)
opening door wethouder Lucassen		ik kwam 's ochtends al langs de container en vroeg me af wat het was. Er werd blijkbaar al driftig gebruik van gemaakt. Ik hoop dat de buitendienst er dagelijks langs gaat om de rommel op te ruimen.